Bệnh chấy ở trẻ nhỏ

Chấy ở trẻ nhỏ

Chấy (hay còn gọi là chí) có tên khoa học là Pediculus humanus capitis là một loại côn trùng kích thước nhỏ bằng hạt vừng khoảng 2mm, sống ký sinh ở da đầu, bám chặt vào tóc và cắn da đầu để hút máu. Thường gặp phổ biến ở trẻ lứa tuổi từ 3-12 tuổi, chúng làm cho trẻ có cảm giác ngứa ngáy, khó chịu ở da đầu, làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn và chàm hóa, nguy cơ càng cao khi số lượng chấy tăng lên.

Chấy sinh sản rất nhanh, trong vòng đời, một chấy cái có thể đẻ đến 150 trứng (khoảng 5-10 trứng/ngày), sau 10 ngày trứng chấy nở, và trưởng thành qua 3 giai đoạn từ ấu trùng đến chấy trưởng thành trong 14 ngày. Trứng chấy có thể tồn tại hơn 10 ngày khi rơi vãi ra môi trường

Dễ lây truyền từ trẻ này sang trẻ khác và các thành viên trong gia đình qua tiếp xúc gần, đặc biệt là môi trường lớp học hoặc qua dùng chung mũ nón, lược… Có 3 dạng chấy trên cơ thể:

Chấy trên đầu. Những con chấy được tìm thấy trên da đầu, dễ nhất ở khu vực gáy và trên tai
Trên cơ thể. Những con chấy sống trong quần áo, trên giường và di chuyển lên da để kiếm ăn. Những người không thay quần áo thường xuyên hay hạn chế tắm có thể dễ gặp phải chấy (người lang thang, vô gia cư…)
Chấy ở mu. Chấy có thể xuất hiện ở vùng lông mu sinh dục, thường ít hơn ở các vùng lông thô của cơ thể như lông ngực, lông mày hay lông mi

Triệu chứng nhiễm chấy

Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

Ngứa dữ dội trên da đầu, hoặc bất cứ vị trí nào trên cơ thể
Cảm giác nhột do chấy di chuyển
Phát hiện chấy khi chải tóc hay các vùng lông khác, do chúng lớn với kích thước bằng hạt vừng hoặc hơn
Trứng chấy trên tóc. khó có thể phát hiện, song dễ thấy ở tai và gáy. Trứng chấy khó chải khỏi tóc hơn.
Vết loét trên da đầu, cổ và vai do gãi và có thể dẫn đến mụn đỏ, đôi khi nhiễm khuẩn
Các vết cắn xung quanh vùng thắt lưng, bẹn, đùi, hay vùng mu sinh dục

Một số dấu hiệu nghiêm trọng cần gặp chuyên gia da liễu như:

Xuất hiện nhiều gàu
Rụng tóc nhiều
Vảy, bụi bẩn nhiều trên tóc
Phát hiện các loại côn trùng khác trên tóc

Nguyên nhân của chấy

Chấy có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều cách khác nhau, tạo ra một chất bám dính chắc và đẻ trứng vào gốc của từng sợi lông, sợi tóc. Trứng chấy nở sau khoảng 6-9 ngày.

Trẻ có thể nhiễm chấy thông qua tiếp xúc với chấy hoặc trứng của chúng. Chấy không thể nhảy hoặc bay. Chúng lây lan qua:

Tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp. Điều này có thể xảy ra khi trẻ hoặc các thành viên trong gia đình chơi cùng nhau hoặc có những tương tác tiếp xúc với nhau.
Sử dụng chung đồ đạc. Việc cất quần áo bị nhiễm chấy trong tủ quần áo, hoặc treo trên móc cạnh nhau ở trường, hoặc cất giữ các vật dụng cá nhân như gối, chăn, lược và đồ chơi nhồi bông ở gần nhau cũng có thể khiến chấy lây lan qua các đồ dùng đó.
Đồ dùng trong gia đình khác. Chúng có thể bao gồm tai nghe, bàn chải, lược, đồ trang trí tóc, khăn tắm…
Tiếp xúc với đồ đạc có sẵn chấy hoặc trứng chấy. Nằm trên giường hoặc ngồi trong đồ nội thất bọc vải quá dày mà người bị chấy sử dụng trước đó có thể làm chấy lây lan. Chấy có thể sống từ một đến hai ngày khi ra khỏi cơ thể.
Quan hệ tình dục. Chấy trên mu thường lây lan qua quan hệ tình dục và phổ biến nhất. Chấy trên mu được tìm thấy trên trẻ em có thể là dấu hiệu của việc tiếp xúc hoặc lạm dụng tình dục.

Phòng ngừa chấy ở trẻ nhỏ

Rất khó để ngăn chặn sự lây lan của chấy ở trẻ nhỏ trong các môi trường như nhà trẻ hay trường học. Các môi trường này có quá nhiều sự tiếp xúc gần giữa các trẻ và đồ đạc của chúng, khiến chấy có thể lây lan dễ dàng. Tất nhiên điều này không phản ánh thói quen vệ sinh của bạn hoặc của trẻ kém, và bạn cũng không nên tự trách mình trong việc để trẻ bị chấy.

Hiện nay có một số sản phẩm được tuyên bố có thể đẩy lùi chấy rận, tuy nhiên vẫn cần nhiều nghiên cứu khoa học để chứng minh tính an toàn và hiệu quả của chúng. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các thành phần trong các sản phẩm này - chủ yếu là dầu thực vật như dầu dừa, ô liu, hương thảo và cây chè - có thể có tác dụng xua đuổi chấy. Tuy nhiên, những sản phẩm này được phân loại là "tự nhiên" nên chúng có thể không được kiểm duyệt chính thức mà được coi dưới dạng mẹo.

Các chuyên gia đưa ra lời khuyên cách tốt nhất và đơn giản là thực hiện các bước triệt để để loại bỏ chấy - và trứng của chúng. Các biện pháp có thể bao gồm:

Dạy trẻ tránh đụng đầu với các bạn khác trong lớp trong khi chơi và các hoạt động khác.
Hướng dẫn trẻ không dùng chung đồ dùng cá nhân như mũ, khăn quàng cổ, áo khoác, lược, bàn chải, các đồ trang điểm cho tóc và tai nghe với bạn bè.
Hướng dẫn trẻ tránh những không gian chung, nơi mũ và quần áo của nhiều học sinh được treo trên móc chung hoặc cất trong tủ khóa chung. Hãy tự bảo quản đồ tư trang cá nhân.

Trẻ có thể xuất hiện trứng chấy trên tóc nhưng không nhất thiết phải phát triển thành chấy. Một số trứng chấy là trứng rỗng. Tuy nhiên, nếu bạn tìm thấy trứng chấy trong 6 mm trên da đầu trẻ, điều này nên được xử lý ngay lập tức dù chỉ là một con. Điều này giúp ngăn ngừa khả năng nở của chấy nhiều hơn và lây lan mạnh hơn. Các nốt trên da đầu cũng có thể là do nhiễm trùng cũ, và chúng cũng cần được loại bỏ để ngăn ngừa tái phát.

Tổng kết

Chấy thường gặp ở trẻ nhỏ, thường do lây lan trong thời gian học tại trường. Chấy gây ngứa ngáy và làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, nguy cơ chàm hóa da. Do vậy, phát hiện sớm và điều trị chấy là điều cần thiết và cần phải thực hiện càng sớm càng tốt để tránh tình trạng chấy phát triển mạnh và gây những vấn đề nghiêm trọng hơn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP