Cách kiểm soát mụn trứng cá hiệu quả

1. Mụn trứng cá là gì?

Bề mặt làn da của chúng ta được bao phủ bởi rất nhiều lỗ nhỏ, thường được gọi là các nang lông hoặc các lỗ chân lông, chúng chứa các tuyến dầu giúp giữ ẩm cho da và tóc.Trong giai đoạn dậy thì, các nội tiết tố có thể làm cho da tiết quá nhiều dầu nhờn, dẫn đến tắc lỗ chân lông, từ đó hình thành nên mụn. Nếu như trên đầu mụn có màu đen gọi là mụn đầu đen; nếu như trên đầu mụn màu trắng thì gọi là mụn đầu trắng.

2. Biểu hiện của mụn trứng cá

Các triệu chứng của mụn trứng cá bao gồm sưng đỏ xung quanh vùng có mụn và xuất hiện những nốt nhỏ màu đỏ. Nếu lỗ chân lông bị bít tắc vỡ ra, tình trạng sưng và những mụn đỏ sẽ càng nhiều, những mụn nằm sâu bên trong da có thể gây đau đớn nghiêm trọng hơn. Hầu hết mụn thường xuất hiện ở trên mặt, nhưng cũng có thể ở trên cổ, lưng, ngực và vai. Mụn và các vết sẹo do mụn để lại có thể ảnh hưởng đến tâm lý, dẫn đến stress và trầm cảm.

3. Nguyên nhân và một số yếu tố có thể gây nên mụn

Sự thay đổi nội tiết tố ở tuổi vị thành niên làm tăng tiết lượng dầu trên da là một yếu tố. Các yếu tố khác như độ ẩm cao, mồ hôi và stress cũng có thể làm tình trạng mụn thêm trầm trọng. Một số loại thuốc cũng có thể gây ra mụn. Ngoài ra, các nhà khoa học tin rằng di truyền có đóng một vai trò nhất định: nếu như bố mẹ đã từng có mụn hồi thiếu niên thì con của họ cũng có khả năng bị mụn.

Mụn trứng cá có thể gặp ở mọi lứa tuổi, bao gồm cả trẻ em và người lớn tuổi, kể cả những người đã ngoài 30, 40 hay 50 tuổi. Có tới 80% số người từ 11 đến 31 tuổi có mụn, với 27% trong số đó có tình trạng mụn nặng và thường để lại sẹo. Trong suốt thời niên thiếu, mụn thường gặp ở các bé trai;nhưng ở tuổi trưởng thành, mụn lại phổ biến hơn ở phụ nữ. Đến khi 40 tuổi, mụn vẫn có thể gặp ở 5% phụ nữ và đàn ông.

Một vấn đề gây tranh cãi hiện nay là liệu chế độ ăn uống có phải nguyên nhân gây mụn hay không? Trong khi sô-cô-la, bánh pizza và các loại hạt không có vẻ là nguyên nhân gây mụn, một số bằng chứng cho thấy chế độ ăn giàu đường tinh luyện và các sản phẩm từ sữa có khả năng liên quan tới mụn. Có một mối tương quan rõ ràng giữa sữa tách kem và mụn so với các sản phẩm từ sữa khác: những người uống 2 li sữa tách kem mỗi ngày có nguy cơ bị mụn cao hơn 44% . Sữa tách kem là sữa đã tách toàn bộ kem khỏi sữa toàn phần, chứa lượng chất béo tối đa 0,5%. Bánh mì trắng, cơm, khoai tây và mì ống có thể cũng đóng vai trò trong việc gây ra mụn.

4. Điều trị mụn trứng cá có khó?

Việc điều trị mụn tập trung vào 4 mục tiêu:

Chữa lành những mụn hiện có.
Ngăn chặn những tổn thương sẽ hình thành.
Ngừa sẹo.
Giảm thiểu căng thẳng về tâm lý và bối rối khi có mụn.

Hầu hết quá trình điều trị mụn đều phải áp dụng một liệu trình điều trị phối hợp có thể tốn kém và kéo dài nhiều đợt trước khi có kết quả mong muốn.Tuy nhiên những liệu pháp này không đảm bảo 100% bệnh nhân sẽ hết mụn.

5. Một số thuốc điều trị mụn trứng cá

Kháng sinh đường uống, kháng sinh dùng ngoài da, spironolacton và isotretinoin, acid retinoic dạng kem hoặc gel, acid azelaic bôi ngoài da. Ngoài ra còn có thể dùng một số thuốc khác: sulfur và benzoyl peroxid.

Nếu các thuốc không cần kê đơn không đạt được hiệu quả như mong muốn, bác sĩ da liễu có thể kê loại thuốc khác có tác dụng mạnh hơn. Hầu hết các loại thuốc kể trên đều giúp lỗ chân lông trên da không còn bị bít tắc, từ đó làm giảm tình trạng hoặc loại bỏ mụn. Tất cả các thuốc trị mụn đều có tác dụng phụ và bác sĩ hoặc dược sĩ sẽ thông báo cho bạn vấn đề này.

6. Một số mẹo để kiểm soát mụn trứng cá

- Rửa mặt hai lần một ngày và sau khi đổ mồ hôi nhiều. Ra mồ hôi làm tình trạng mụn nặng thêm.

- Sử dụng tay sạch để rửa mặt nhẹ nhàng, dùng các loại sữa rửa mặt không ăn mòn da. Việc sử dụng khăn lau hoặc miếng bọt biển có thể gây kích ứng da.

- Tránh việc tẩy mụn.

- Cạo râu cẩn thận.

- Gội đầu thường xuyên. Nếu như tóc có nhiều dầu thì gội đầu hàng ngày. Không để tóc chạm vào mặt.

- Tránh chạm tay vào mặt, điều đó có thể làm xuất hiện mụn và mụn tái phát nặng hơn.

- Lựa chọn và sử dụng sản phẩm trang điểm cẩn thận. Chọn những sản phẩm không chứa dầu và phải tẩy trang cẩn thận trước khi ngủ.

- Tránh ánh nắng mặt trời và không dùng giường ngủ bọc da.Vì một số thuốc điều trị mụn có thể làm cho da trở nên cực kì nhạy cảm với ánh nắng và các đồ dùng bằng da.

- Chọn dùng những thuốc/sản phẩm không cần kê đơn phù hợp với làn da của bạn. Các loại kem, sữa rửa mặt và xà bông có những cơ chế tác động khác nhau để giảm tiết dầu ở lỗ chân lông. Bạn có thể phải thử vài loại trước khi tìm ra được một loại phù hợp cho mình.

- Tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu nếu như các thuốc/sản phẩm không cần kê đơn đã dùng nhưng không có hiệu quả.

- Không được nặn mụn.

Nếu như tình trạng mụn làm bạn chán nản, hãy đến gặp bác sĩ da liễu ngay lập tức.

7. Điều trị sẹo để lại do mụn

Sẹo do mụn để lại có thể nhẹ hoặc nặng, vết sẹo có thể nằm sâu trong mô. Bốn liệu pháp thường dùng để điều trị sẹo do mụn là:

Sử dụng tia laser tái tạo lại bề mặt da
Kĩ thuật bào da
Lột da bằng hóa chất
Sử dụng các chất làm đầy

Sử dụng laser giúp loại bỏ từng lớp da với độ chính xác cao để các tế bào da được hình thành mới trong quá trình điều trị mang lại một làn da săn chắc và tươi trẻ hơn.

Kỹ thuật mài da, còn gọi là chà nhám, cũng giúp loại bỏ các lớp da.

Lột da bằng hóa chất là phương pháp dùng một loại dung dịch bôi trên da để làm nó "phồng hơn" và cuối cùng là bóc ra được; làn da mới lộ ra thường nhẵn nhụi hơn làn da cũ. Các chất làm đầy được tiêm vào trong da, làm vết sẹo đầy lên và dần ngang bằng với bề mặt da bình thường.Tác dụng của các chất làm đầy kéo dài từ 6 đến 18 tháng.Ngoài ra, phẫu thuật trị mụn cũng là một biện pháp điều trị giúp nâng các vết sẹo lên và qua thời gian, một số vết sẹo sẽ mờ dần.

Bác sĩ có thể kê một số thuốc có tác dụng ngừa sẹo đã được phê duyệt ví dụ như Bellafill. Ngoài ra, isotretinoin cũng rất hiệu quả trong việc điều trị mụn và ngừa sẹo, tuy nhiên nó có thể gây dị tật bẩm sinh trên thai nhi nên không được sử dụng cho phụ nữ có thai.

Mụn nếu không được điều trị có thể dẫn tới sẹo, trầm cảm và stress. Việc điều trị mụn sớm và đúng cách là rất quan trọng để có thể đạt hiệu quả tốt nhất và hạn chế hoặc ngăn ngừa sẹo.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP