Lợi ích và nguy cơ khi sử dụng vitamin A để chăm sóc da

Vitamin A là một chất dinh dưỡng thiết yếu hỗ trợ da, mắt và sức khỏe sinh sản cũng như chức năng miễn dịch. Vitamin A còn gọi là retinoids, được tìm thấy trong các sản phẩm động vật như thịt, gia cầm và sữa. Tiền vitamin A, hoặc carotenoid, được tìm thấy trong các sản phẩm thực vật như trái cây và rau quả.

Gan của bạn chuyển đổi cả hai loại thành retinol. Sau đó, nó được lưu trữ trong gan hoặc được hệ thống bạch huyết vận chuyển đến các tế bào khắp cơ thể. Da của bạn phản ứng với retinoid, có nghĩa là nó có thể dễ dàng hấp thụ vitamin A khi bạn thoa tại chỗ.

Vitamin A có tác dụng gì?

Vitamin A có tác dụng khá nhiều đối với cơ thể và làn da của bạn. Vitamin A đóng vai trò quan trọng đối với:

Thị lực
Khả năng sinh sản
Chức năng miễn dịch
Chức năng của các cơ quan như tim, phổi và thận
Sức khỏe làn da, bao gồm cả mụn trứng cá

Lợi ích của vitamin A đối với làn da

Vitamin A có thể có lợi cho làn da của bạn thông qua các tác dụng sau:

Cải thiện sự xuất hiện của nếp nhăn và chảy xệ

Bằng chứng cho thấy retinoids bôi tại chỗ, nói cách khác là vitamin A có tác dụng làm giảm sự xuất hiện của nếp nhăn bằng cách kích thích sản xuất collagen.

Retinoids cũng có thể cải thiện độ đàn hồi và chảy xệ của da bằng cách giúp loại bỏ các sợi elastin bị hư hỏng và thúc đẩy sự hình thành mạch, hoặc sự hình thành các mạch máu mới.

Giảm chứng tăng sắc tố da và các tác hại khác của ánh nắng mặt trời

Một chế độ ăn nhiều carotenoid, chẳng hạn như beta carotene, có thể giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào, lão hóa da và các bệnh về da. Carotenoid cũng có thể giúp bảo vệ cho làn da của bạn khỏi các yếu tố môi trường như ô nhiễm và bức xạ UV, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và vẻ ngoài của da.

Retinoids thúc đẩy sự thay đổi tế bào da. Vì vậy, chúng có thể giúp cải thiện tình trạng tăng sắc tố, đốm đồi mồi và vết sạm nắng, đồng thời giúp da đều màu hơn về tổng thể.

Giảm mụn

Học viện Da liễu Hoa Kỳ khuyến nghị dùng retinoids tại chỗ để giúp điều trị mụn trứng cá ở cả thanh thiếu niên và người lớn.

Retinoids có thể giúp tẩy tế bào chết trên bề mặt da, loại bỏ bụi bẩn, dầu và tế bào da chết từ lỗ chân lông để ngăn ngừa nổi mụn.

Chúng cũng thâm nhập vào bề mặt da để kích thích sản xuất collagen và elastin, có thể giúp giảm sự xuất hiện của lỗ chân lông và sẹo mụn.

Giúp điều trị bệnh vẩy nến và các tình trạng da khác

Cả thuốc bôi và thuốc uống được sử dụng để điều trị bệnh vẩy nến đều chứa vitamin A. Retinoid tại chỗ làm giảm sự hình thành các mảng da nhô lên và sự hình thành các cytokine và interleukin gây viêm.

Bác sỹ da liễu cũng có thể kê đơn acitretin dạng uống, một loại retinoid khác, để điều trị bệnh vẩy nến nặng, khó chữa.

Bexarotene (Targretin), một loại thuốc dựa trên vitamin A, cũng được sử dụng để điều trị u lympho tế bào T ở da, một loại ung thư có thể gây ra những thay đổi trên da như phát ban, khô, ngứa và dày.

Thiếu vitamin A có phổ biến không?

Tại Hoa Kỳ, các sản phẩm thương mại như ngũ cốc ăn sáng và sữa đều được bổ sung vitamin A, cũng như nhiều loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như pho mát, bơ, trái cây và rau quả.

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), những người trên 4 tuổi nên tiêu thụ 400 mcg RAE vitamin A mỗi ngày. Bạn có thể đáp ứng yêu cầu này từ cả nguồn thực vật và động vật.

Hầu hết mọi người đều nhận đủ vitamin A từ thực phẩm hàng ngày. Trẻ sinh non và những người bị bệnh xơ nang cần được bổ sung thêm vitamin A. Trẻ nhỏ thường cần ít vitamin A hơn so với người trưởng thành trong độ tuổi sinh sản và những người đang nuôi con bằng sữa mẹ.

Cách sử dụng vitamin A

Vitamin A trong thực phẩm

Bạn có thể hỗ trợ sức khỏe làn da của mình bằng cách ăn một chế độ ăn uống bao gồm nhiều loại thực phẩm giàu vitamin A.

Retinoids có thể được tìm thấy trong các sản phẩm động vật, chẳng hạn như:

cá hồi
gan bò
các sản phẩm từ sữa, bao gồm sữa, bơ và pho mát
trứng
cá
dầu gan cá
tôm

Carotenoid có thể được tìm thấy trong các sản phẩm thực vật, chẳng hạn như:

cà rốt
cà chua
khoai lang
lá rau xanh
trái cây, bao gồm xoài, mơ và mận

Bổ sung vitamin A

Hầu hết mọi người nhận được đủ lượng vitamin A thông qua chế độ ăn, nhưng nếu bạn đang cân nhắc bổ sung vitamin A, bạn có một số lựa chọn, bao gồm:

vitamin tổng hợp, hầu hết trong số đó có chứa một lượng vitamin A nhất định

beta caroten (tiền vitamin A)
retinyl axetat hoặc retinyl palmitate (vitamin A được định dạng sẵn)
sự kết hợp của tiền vitamin A và vitamin A

Retinoids tại chỗ và theo đơn

Việc tăng cường sản xuất collagen và elastin, chưa kể đến sự gia tăng của các tế bào da mới, có thể giúp làn da của bạn mịn màng và giảm sự xuất hiện của các nếp nhăn.

Retinoids cũng có đặc tính chống viêm, giúp giảm tắc nghẽn lỗ chân lông và điều trị mụn trứng cá.

Nếu bạn muốn thử vitamin A tại chỗ, các lựa chọn của bạn bao gồm:

kem, huyết thanh và dầu được thiết kế để giúp giảm sự xuất hiện của nếp nhăn
kem dưỡng ẩm
kem chống nắng
sản phẩm trị mụn không kê đơn (OTC)
thuốc trị mụn kê đơn

Sử dụng vitamin A an toàn

Vitamin A không phải là sự lựa chọn phù hợp cho tất cả mọi người. Quá nhiều vitamin A dạng uống hoặc bôi có thể gây ra tác dụng phụ. Nó thậm chí có thể gây hại, đặc biệt là đối với những người mắc một số bệnh về da và các vấn đề sức khỏe khác.

Dưới đây là những điều bạn cần biết để có thể sử dụng vitamin A một cách an toàn.

Retinoids tại chỗ

Các sản phẩm có chứa retinoid có thể không phải là lựa chọn tốt nếu bạn mắc những tình trạng sau:

Rosacea
Bệnh chàm
Dị ứng da
Da khô
Mụn nội tiết tố
Sẹo mụn trứng cá vừa hoặc nặng

Các tác dụng phụ tiềm ẩn của retinoids tại chỗ bao gồm:

khô da, mẩn đỏ, ngứa và đóng vảy
tăng độ nhạy với ánh sáng UV (cả tia UV tự nhiên từ ánh nắng mặt trời và tia UV nhân tạo)
bệnh chàm bùng phát

Vitamin A dạng uống

Bổ sung quá nhiều vitamin A từ thực phẩm chức năng hoặc một số loại thuốc có thể gây ra các phản ứng phụ nghiêm trọng, bao gồm:

đau đầu
nhìn mờ
buồn nôn
chóng mặt
tổn thương gan
dị tật thai bẩm sinh
bất tỉnh
tử vong

Bổ sung tiền vitamin A với một lượng lớn, như beta carotene không gây ra những nguy cơ như sử dụng quá liều vitamin A nhưng có thể khiến da bạn bị vàng hoặc màu cam. Tình trạng này không nghiêm trọng và da của bạn sẽ trở lại bình thường khi bạn làm giảm lượng beta carotene nạp vào.

Vitamin A có thể tương tác với các loại thực phẩm chức năng và thuốc khác, bao gồm:

acitretin dùng để điều trị bệnh vẩy nến
bexarotene sử dụng để điều trị các vấn đề về da do tế u lympho tế bào T
orlistat - một loại thuốc giảm cân

Không sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin A hoặc vitamin A bôi ngời da như retinol và retinoid nếu bạn đang sử dụng bất cứ loại thuốc nào trên đây hoặc nếu bạn mang thai.

Các cách khác để duy trì làn da khỏe mạnh

Nếu bạn muốn cải thiện làn da của mình, bạn có những lựa chọn khác ngoài việc sử dụng vitamin A, bao gồm:

Cố gắng ngủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm.
Ăn một chế độ ăn uống bổ dưỡng giàu chất chống oxy hóa.
Thoa kem chống nắng mỗi ngày. Nhớ thoa lại kem chống nắng hoặc che chắn da trước khi ra ngoài.
Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá mức, đặc biệt là khi không thoa kem chống nắng.
Tránh hút thuốc và cố gắng bỏ thuốc nếu bạn đã hút thuốc.
Rửa mặt mỗi sáng và tối.
Duy trì thói quen chăm sóc da thường xuyên dựa trên loại da của bạn.

Bạn cũng cần làm việc với bác sĩ da liễu nếu bạn gặp các vấn đề về da, như bệnh trứng cá đỏ hoặc mụn trứng cá. Bác sĩ da liễu cũng có thể đưa ra nhiều lời khuyên hơn trong việc chăm sóc làn da của bạn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP