MỤC ĐÍCH, NGUYÊN LÝ
Mục đích
Định danh vi nấm gây bệnh và xác định nồng độ ức chế tối thiểu của thuốc kháng nấm.
Nguyên lý
Định danh vi nấm gây bệnh dựa vào phương pháp đo mầu để nhận biết các tính chất sinh vật hóa học của vi nấm thông qua sự đổi mầu các giếng môi trường có sẵn trong Card.
Xác định nồng độ ức chế tối thiếu MIC của thuốc kháng nấm (cho các loại nấm men) bằng máy Vitek 2.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Người thực hiện: Cán bộ xét nghiệm đã được đào tạo và có chứng chỉ hoặc chứng nhận về chuyên ngành Vi sinh – Ký sinh trùng.
Người nhận định và phê duyệt kết quả: Cán bộ có trình độ đại học hoặc sau đại học về chuyên ngành Vi sinh – Ký sinh trùng.
Phương tiện, hóa chất
Phương tiện, hóa chất như ví dụ dưới đây hoặc tương đương.
Trang thiết bị
Máy ly tâm.
Tủ ấm thường.
Tủ an toàn sinh học cấp 2.
Máy định danh VITEK 2 - COMPACT và hệ thống máy tính, máy in, lưu điện.
Máy đo độ đục.
Dispencer (Dụng cụ bơm nước muối 0,45%).
Pipet loại 200µl và 1000µl.
Cassette có dán mã.
Ống tube định danh 5ml.
Dụng cụ, hóa chất và vật tư tiêu hao (bao gồm nội kiểm, ngoại kiểm)
Bệnh phẩm
Máu, dịch, mủ, đờm, phân, nước tiểu, da, tóc, móng.
Phiếu xét nghiệm
Điền đầy đủ thông tin theo mẫu phiếu yêu cầu.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Các bước tiến hành thực hiện theo phương tiện, hóa chất được ví dụ ở trên.
Lấy bệnh phẩm
Theo đúng quy định của chuyên ngành Vi sinh (Tham khảo phụ lục 3).
Tiến hành kỹ thuật
Nuôi cấy nấm từ bệnh phẩm
Nuôi cấy nấm trên môi trường Sabouraud ủ ấm ở nhệt độ 30°C.
Theo dõi nuôi cấy:
+ Nếu trên đĩa sabouraud có khuẩn lạc nấm mọc, tiến hành làm tiêu bản soi trực tiếp bằng NaCl sinh lý để xác định nấm men hay nấm sợi.
+ Nếu trên đĩa thạch mọc nấm men lấy một vài khuẩn lạc nấm ria riêng rẽ, để được chủng nấm thuần chạy Vitek định danh và làm kháng sinh đồ nấm.
Cách tiến hành chạy Vitek
Chuẩn bị Worksheet cho cassette (Điền các thông tin cần biết về người bệnh như tên, lab ID…).
Chuẩn bị card định danh và card kháng sinh đồ.
Chuẩn bị ống làm định danh với độ đục 1,8 – 2,2 McF.
Chuẩn bị ống làm kháng sinh đồ: Lấy 3ml saline vào ống nghiệm mới và đặt vào cassette. Dùng pipette hút 280 µl từ ống nghiệm làm định danh sang ống nghiệm làm kháng sinh đồ.
Cho cassette vào buồng hút và nhấn Start Fill.
Khi đèn báo nháy, mở cửa buồng hút lấy cassette ra và mở của buồng vận hành rồi cho cassette vào. Đóng cả hai cửa và đợi.
Nhập thông tin cassette. Nhấn Save cassette data để xác nhận.
Nhập thống tin người bệnh. Nhấn save để xác nhận.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Nếu chủng nấm thuần máy Vitek sẽ cho ra kết quả một loại nấm và kết quả kháng sinh đồ MIC cho 4 loại thuốc kháng nấm: Flucytosine, Fluconazole, Voriconazole, Amphotericin B.
NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ
Khi sử dụng card hết hạn máy sẽ báo lỗi, do đó phải kiểm tra hạn dùng của card trước khi tiến hành thí nghiệm.
Chủng nấm không thuần thì kết quả định danh cho nhiều đáp án, khi đó ta phải ria lại riêng rẽ để được chủng nấm thuần.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
