Canxi chiếm khoảng 1,5 - 2% trọng lượng cơ thể. Chẳng hạn một người cân nặng 70kg, trong cơ thể chứa khoảng 1,1kg canxi. Trong cơ thể, trên 99% canxi chứa trong xương và răng, tạo ra “bộ khung” của cơ thể, 1% canxi còn lại phân bố trong tổ chức phần mềm và thể dịch (chủ yếu trong máu). Dưới trạng thái bình thường, hàm lượng canxi trong cơ thể và sự phân bố vừa ổn định vừa cân bằng, điều này rất quan trọng cho việc đảm bảo sự sống của cơ thể.
Trong quá trình sinh trưởng, cơ thể đảm bảo cân bằng về nhu cầu của 6 chất cần thiết, gồm protid, lipid, glucid, vitamin, nước và khoáng tố. Nguyên tố canxi trong chất khoáng “gánh vác” trọng trách vai trò “người truyền tin thứ hai” trong hoạt động sự sống, tham gia hầu như tất cả hiện tượng sống và chức năng của tế bào. Cơ thể nếu không có canxi tham gia hoạt động và đảm bảo cân bằng trao đổi chất bình thường, cũng khó hình thành sức khỏe xương, răng và vóc dáng khỏe đẹp.
Canxi còn tham gia điều tiết tính hưng phấn của cơ bắp, thúc đẩy nhiều loại phản ứng sinh hóa, giảm tính thẩm thấu của mao mạch, cải thiện tuần hoàn mao mạch. Tác dụng tham dự quá trình đông máu và đảm bảo chức năng màng tế bào, tham dự nhiều quá trình sinh lý và bệnh lý của cơ thể.
Cuộc đời một con người cần đảm bảo canxi có nồng độ của mức sinh lý bình thường, mới có một cuộc sống khỏe mạnh. Tại xứ ta, nhóm người độ tuổi khác nhau, nghề nghiệp khác nhau, lượng hấp thu canxi thường hơi thấp, bởi vì trong bữa ăn thiếu sữa và các chế phẩm từ sữa. Khi trong bữa ăn thường không thỏa mãn nhu cầu canxi của cơ thể, nên việc bổ sung canxi thích đáng là điều cần thiết.
Canxi đối với phát triển đại não. Canxi là chất quan trọng không thể thiếu cho sự trao đổi chất của thần kinh não. Đầy đủ canxi giúp ức chế sự hứng phấn khác thường của thần kinh đại não, làm cho ta cảm xúc ổn định. Thiếu canxi làm cho ta bồn chồn, cảm xúc bất ổn.
Canxi đối với huyết áp. Cơ thể thiếu canxi sẽ kích thích sản sinh nhiều polypeptide gây tăng huyết áp. Người có lượng canxi hấp thu thường ngày dưới 300mg so với người có lượng canxi hấp thu bình thường, có tỉ lệ mắc bệnh tăng huyết áp cao gấp 2 - 3 lần.
Canxi đối với thị lực. Canxi tham dự hoạt động sinh lý bình thường của thần kinh thị giác, còn làm cho nhãn cầu đủ tính đàn hồi. Canxi hấp thu kém thì chức năng cơ mắt chịu sự ảnh hưởng, mắt dễ bị căng thẳng, mệt mỏi, thị lực suy giảm.
Canxi đối với sức miễn dịch. Canxi giúp kích hoạt tế bào miễn dịch lympho, cải thiện khả năng nuốt của thực bào, đồng thời thúc đẩy hình thành globulin trong máu, tăng sức miễn dịch cơ thể, ức chế sự sinh sôi của tế bào có hại.
Canxi đối với khả năng tiêu hóa. Canxi kích hoạt nhiều loại men tiêu hóa gồm lipase, amylase, cải thiện khả năng tiêu hóa protid, lipid, glucid. Canxi hấp thu kém dễ dẫn đến rối loạn tiêu hóa, giảm sự thèm ăn.
Canxi đối với khả năng thanh lọc. Gan là cơ quan quan trọng giúp giải độc, các loại độc tố dưới tác dụng của tế bào gan biến thành chất ít độc hoặc không độc. Canxi là nguyên tố quan trọng tham dự hồi phục tế bào gan, rất quan trọng đối với việc đảm bảo chức năng bài độc của gan. Nếu canxi hấp thu kém, không chỉ bài độc kém, sức khỏe gan cũng sẽ chịu ảnh hưởng.
Canxi đối với tính đàn hồi làn da. Canxi rất quan trọng đối với việc đảm bảo sự hoàn chỉnh của màng tế bào da. Khi nồng độ ion canxi trong thể dịch giảm, tính thẩm thấu màng tế bào gia tăng, làm tăng tính thẩm thấu của da và niêm mạc đối với nước, dẫn đến giảm tính đàn hồi da, thậm chí còn gây ra ngứa da, phù thũng.
- Thiếu canxi mạn tính: cảm xúc không ổn định, dễ nổi nóng, dễ quạu.
- Thiếu canxi lâu dài: chán ăn, tình cảm lạnh nhạt, rối loạn nhịp tim, trí nhớ suy giảm.
- Thiếu canxi gây rối loạn tạo xương: hình thành chứng mềm xương ở người lớn, bệnh còi xương trẻ em, bệnh loãng xương ở người già.
Ngoài ra, thiếu canxi còn gây ra xương hàm kém phát triển, bệnh nha chu, sâu răng, tay chân co rút, chân vọp bể, xương dễ gãy.
Những ai cần bổ sung canxi?
Trẻ em thời kỳ đang phát triển, phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú, người có răng lung lay, chân vọp bể, dễ quạu, người hấp thu quá nhiều phosphor và natri, người cần dự phòng chứng loãng xương, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp cần bổ sung canxi.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh