Đau khớp gối là 1 trong những dấu hiệu cảnh báo các về đề xương khớp. Tình trạng này gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và sức khỏe người bệnh. Viêm khớp, thoái hóa khớp, chấn thương… là những nguyên nhân gây nên tình trạng đau khớp gối.
1. Cấu tạo khớp gối
Khớp gối là khớp xương nằm giữa phần dưới của xương đùi và phía trên xương chày và phía mặt sau xương bánh chè. Khớp gối bao gồm hệ thống gân, cơ, sụn, dây chằng, bao khớp rất phức tạp. Đây cũng là bộ phận chịu áp lực lớn từ toàn bộ trọng lượng cơ thể và có tần suất hoạt động lớn. Do đó khớp gối rất dễ bị tổn thương và gây ra các cơn đau.
Tình trạng đau khớp là triệu chứng cho thấy khớp gối gặp phải các tổn thương. Các tổn thương này có thể do yếu tố ngoại lực hoặc do các bệnh lý về xương khớp. Các vấn đề này tác động vào phần gân, cơ sụn… và gây nên các cơn đau.
Khớp gối có cấu tạo phức tạp và dễ bị tổn thương
2. Nguyên nhân gây tình trạng đau khớp gối
Tình trạng đau khớp vùng đầu gối xảy ra khá phổ biến ở nhiều độ tuổi. Biểu hiện bằng các cơn đau có thể kết hợp với sưng, đỏ, nóng… quanh khớp gối. Đau khớp gối ảnh hưởng đến hoạt động của người bệnh. Nguyên nhân thường do chấn thương hoặc các bệnh lý về xương khớp.
2.1 Chấn thương vùng gối
Đây là 1 trong những nguyên nhân phổ biến của tình trạng đau khớp vùng đầu gối. Các chấn thương dễ dàng gặp phải do chơi thể thao, tai nạn… làm tổn thương sụn, dây chằng, gân…. khiến khớp gối bị đau.
Tổn thương dây chằng: Chấn thương rất dễ gây giãn hoặc đứt dây chằng chéo trước hoặc sau. Tình trạng này gây nên cơn đau sưng và ảnh hưởng đến liên kết xương đùi và xương chày và hạn chế vận động của khớp gối.
Rách sụn chêm: Sụn chêm bị rách do chấn thương gây đau và sưng nề vùng gối. Trường hợp mảnh sụn rách lọt vào khe giữa khớp gây hiện tượng kẹt khớp thì bắt buộc phải thực hiện phẫu thuật.
Gãy xương: Xương bánh chè bị gãy nếu bị tác động mạnh và đột ngột. Dấu hiệu là cảm giác đau nhói khi ấn nhẹ vào vùng ổ xương. Nếu tình trạng nghiêm trọng người bệnh có thể mất cử động hoàn toàn.
Trật khớp: Đây là tình trạng đầu xương bị trượt lệch khỏi vị trí gây đau đớn, sưng tấy. Hiện tượng này phổ biến ở người chơi thể thao.
Viêm bao hoạt dịch: Chấn thương vùng gối cũng có thể gây viêm bao hoạt dịch (là lớp đệm lót ở khớp gố giúp gối hoạt động trơn tru). Viêm bao hoạt dịch sẽ gây đau và cứng khớp.
2.2 Các bệnh lý xương khớp
Không chỉ chấn thương, các bệnh lý về xương khớp cũng có thể gây nên tình trạng đau khớp đầu gối. Cụ thể:
Thoái hóa khớp gối: Đây là bệnh lý xảy ra khi khớp gối bị lão hóa sụn khớp bị mài mòn do tuổi tác hoặc do 1 số yếu tố như thường xuyên vận động quá sức, ít vận động hoặc vận động sai cách… Sụn bị mài mòn, các khớp xương cọ xát nhiều gây giảm tác dụng hấp thụ chấn động. Tình trạng này gây đau có thể kèm theo sưng đỏ và những tiếng lạo xạo nhỏ khi gấp duỗi gối. Cơn đau sẽ tăng lên khi cử động khiến người bệnh vận động khó khăn.
Viêm khớp dạng thấp (thấp khớp): Đây là bệnh khớp tự miễn khiến cho màng hoạt dịch, sụn khớp… bị tổn thương nghiêm trọng. Tình trạng này không chỉ gây đau cứng khớp mà còn có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như biến dạng khớp, dính khớp.
Bệnh gout: Thông thường bệnh gout chủ yếu biểu hiện rõ nhất ở các khớp ngón chân. Tuy nhiên chúng cũng gây ảnh hưởng cả ở những khớp khác trên cơ thể trong đó có khớp gối.
Hội chứng bàn chân bẹt: Người bị hội chứng này có lòng bàn chân phẳng khác với bình thường. Tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đến các dây chằng khiến khớp dễ bị lệch hoặc gây nguy cơ thoái hóa tạo nên các cơn đau.
3. Nên làm gì khi bị đau khớp gối?
3.1 Nghỉ ngơi giúp giảm cơn đau khớp gối
Khi cảm thấy đau ở vùng khớp hãy dành thời gian để nghỉ ngơi. Việc vận động trong lúc này sẽ khiến khớp phải hoạt động quá sức và làm tình trạng trầm trọng thêm. Khi được nghỉ ngơi, khớp gối sẽ có thời gian hồi phục các tổn thương làm giảm các giác đau hiệu quả. tuy nhiên bạn không nên ngồi hoặc nằm 1 chỗ trong thời gian dài có thể gây cứng khớp và làm yếu cơ.
3.2 Chườm lạnh và chườm ấm
Chườm ấm và chườm lạnh là 2 giải pháp hữu hiệu cho các cơn đau ở đầu gối. Chườm lạnh giúp người bệnh giảm đau giảm sưng và phù hợp với các cơn đau do chấn thương sau khoảng 48 tiếng. Trong đó, chườm nóng giúp hỗ trợ điều trị đau cơ hoặc đau do các bệnh khớp mạn tính.
3.3 Chú ý tư thế vận động hợp lý khi đau khớp gối
Để giảm đau khớp gối bạn cần điều chỉnh tư thế hoạt động, cụ thể:
Giữ lưng thẳng khi ngồi, tránh nghiêng vẹo sang 2 bên.
Hạn chế ngồi quá lâu mà nên kết hợp với vận động nhẹ tránh trường hợp khớp bị cứng.
Chọn chiều cao ghế phù hợp khi ngồi tạo cảm giác thoải mái cho khớp.
Đi giày dép thấp, êm hỗ trợ cho việc đi lại tối ưu.
Đi khám và điều trị kịp thời.
Cơn đau khớp có thể giảm dần và hết hoàn toàn tuy nhiên có thể cảnh báo các vấn đề nguy hiểm. Do đó khi tình trạng đau khớp kéo dài không giảm hoặc đau trầm trọng ảnh hưởng lớn đến việc đi lại vận động thì nên đi khám tại các chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
4. Phòng tình trạng đau khớp gối
Để phòng ngừa đau khớp bạn nên thực hiện 1 số lời khuyên như sau:
– Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất như canxi, magie, kali, vitamin E, B, C…
– Duy trì vận động, thể dục thể thao đều đặn, vừa sức.
– Giữ tư thế đúng khi vận động, nằm ngồi để bảo vệ xương khớp.
– Tránh vận động quá sức, cường độ cao, tránh mang vác quá nặng.
– Duy trì cân nặng ở mức cân đối, tránh tình trạng thừa cân béo phì gây áp lực cho khớp gối.
– Sử dụng giày dép phù hợp, thoải mái khi vận động di chuyển để bảo vệ khớp gối.
Đau khớp đầu gối có thể không nguy hiểm tuy nhiên đôi khi nó cũng cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng. Do vậy nếu cảm thấy các cơn đau bất thường, đau kéo dài hãy đi khám chuyên khoa cơ xương khớp để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
