1. Phân biệt: mất ngủ tạm thời và mất ngủ kéo dài
Điều trị mất ngủ phụ thuộc vào nguyên nhân gây mất ngủ và loại mất ngủ mà bạn mắc phải là: mất ngủ cấp tính (mất ngủ tạm thời) hay mất ngủ mạn tính (mất ngủ kéo dài).
– Mất ngủ cấp tính hay còn gọi mất ngủ tạm thời hoặc mất ngủ ngắn hạn: là tình trạng mất ngủ vài ngày đến vài tuần do các yếu tố tác động tức thì như: mất việc, mất người thân,…
– Mất ngủ kéo dài hay mất ngủ mạn tính (mất ngủ kinh niên): là tình trạng mất ngủ diễn ra hơn 1 tháng và thường kèm với các bệnh lý về thể chất hay tâm thần. Nguyên nhân gây có thể do môi trường sống quá ồn ào, phòng ngủ không phù hợp, rối loạn về tâm – thần kinh như stress kéo dài, lo lắng hay tức giận, hoặc do nhiều bệnh lý khác trong cơ thể.
Mất ngủ ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất, tinh thần, chất lượng công việc và mọi sinh hoạt trong ngày. Khi bị mất ngủ hoặc thiếu ngủ bạn dễ mệt mỏi, buồn ngủ cả ngày, suy nghĩ phán đoán kém và chậm chạp, khó tập trung, suy giảm trí nhớ (không thể nhớ sự việc ngay cả khi nó vừa mới xảy ra), dễ bị kích động bởi các chuyên nhỏ nhặt, dễ gây tai nạn giao thông, thậm chí có người còn sinh hoang tưởng, trầm cảm,…
2. Cách trị mất ngủ tại nhà an toàn, hiệu quả
2.1 Cách trị mất ngủ tại nhà từ chế độ ăn uống
Nếu bị mất ngủ, bạn nên xem lại chế độ ăn uống của mình.
– Bạn nên hạn chế tối đa các thực phẩm có chứa chất cafein, nicotine vào buổi tối vì các chất này có tác dụng kích thích hệ thần kinh, gây khó ngủ, lúc ngủ hay bị giật mình tỉnh giấc và khó ngủ lại được.
– Hạn chế tối đa uống rượu, bia: sử dụng bia rượu trước khi đi ngủ với liều lượng không phù hợp dễ gây hôn mê bất tỉnh, giấc ngủ trở nên tồi tệ hơn.
– Cân đối bữa ăn tối vừa phải: bạn không nên ăn quá no hay một bữa ăn thịnh soạn trước khi đi ngủ, vì điều này có thể gây đầy bụng, khó tiêu, cảm giác khó chịu dẫn đến khó ngủ. Nhưng cũng không nên ăn quá ít, vì như thế bạn sẽ dễ phải thức giấc ban đêm vì đói bụng (hạ đường huyết). Bữa tối nên ăn vừa phải, ăn trước lúc đi ngủ 2-3 giờ, tránh ăn những món khó tiêu.
– Bạn có thể bổ sung những loại thực phẩm giúp dễ ngủ vào thực đơn ăn uống của mình như: hoa thiên lý, thịt gà tây, sữa, bơ, phô mai, một số loại đậu, ngũ cốc, hạt óc chó, hạt hạnh nhân, tôm, cải xoăn, mật ong, trà hoa cúc, rau diếp, nước ép hoa quả,… Uống đủ nước khoảng 1,5-2 lít nước mỗi ngày, không nên uống quá nhiều nước vào buổi tối vì sẽ phải đi vệ sinh nhiều dễ phá vỡ giấc ngủ của bạn.
2.2 Cách trị mất ngủ tại nhà nhờ thay đổi lối sống
Bạn nên đi ngủ đúng giờ vào mỗi đêm và thức dậy đúng giờ vào mỗi buổi sáng. Nên đi ngủ trước lúc 23 giờ đêm, không nên thức khuya và không nên ngủ muộn vào ngày cuối tuần vì như thế sẽ phá hỏng chu kỳ ngủ mà cơ thể bạn đang quen xây dựng. Không ngủ quá nhiều vào ban ngày vì như thế tối bạn khó ngủ hơn.
Trước khi ngủ 20 phút nên thư giãn bằng các cách như: đọc sách báo, tắm nước ấm, xem tivi thể loại giải trí nhẹ nhàng, tập các bài tập thể dục nhẹ nhàng giúp giãn gân cơ và thư giãn như yoga, ngồi thiền,… Tránh suy nghĩ căng thẳng, giữ tinh thần lạc quan. Giữ nhiệt độ phòng ngủ thích hợp và phòng ngủ sạch sẽ, ánh sáng phù hợp.
2.3 Cách trị mất ngủ nhờ sử dụng thuốc
Bạn có thể bổ sung một số vitamin, chất khoáng như các vitamin nhóm B, vitamin C giúp giảm stress và lo lắng. Bổ sung sắt và đồng để tránh bị thiếu sắt, nhất là với phụ nữ đang mang thai. Thực phẩm có nhiều đồng như: tôm hùm, hàu, các loại hạt, nấm, đậu phơi khô.
Hạn chế sử dụng thuốc tránh thai và thuốc kháng acid (đau dạ dày). Nếu cần sử dụng thuốc an thần, thuốc ngủ bạn nên tham vấn bác sĩ, đặc biệt là những người mắc bệnh mạn tính. Cần điều trị các bệnh lý nội khoa đang tồn tại.
Nếu bị mất ngủ kéo dài hơn 1 tháng mà không rõ nguyên nhân, bạn nên đi thăm khám với bác sĩ tâm – thần kinh để được chẩn đoán đúng và có biện pháp điều trị hiệu quả, không nên tự ý dùng thuốc ngủ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh