Dinh dưỡng cho trẻ dưới 3 tuổi: Dầu ăn hay mỡ động vật tốt hơn?
Vai trò của chất béo với sự phát triển của trẻ
Dầu, mỡ là thực phẩm rất giàu năng lượng so với các loại thực phẩm khác. 1g chất béo cho 9kcal trong khi 1g chất đạm hoặc chất bột đường chỉ cho khoảng 4kcal. Chất béo là dung môi cho các vitamin tan trong dầu: vitamin A, D, E, K. Nó có tác dụng hóa lỏng thức ăn và tăng giá trị dinh dưỡng trong thức ăn cho trẻ. Vì vậy, trong bữa ăn hàng ngày của trẻ nếu thiếu dầu hoặc mỡ thì các vitamin tan trong dầu có trong thức ăn sẽ không được hấp thu, đồng thời thức ăn của trẻ đậm đặc khó nuốt và năng lượng cung cấp cho trẻ hàng ngày sẽ không đủ làm trẻ chậm lớn, suy dinh dưỡng.
Theo khuyến nghị, nhu cầu dinh dưỡng cho người Việt Nam: với trẻ bú mẹ hoàn toàn thì 50 - 60% năng lượng ăn vào là do chất béo của sữa mẹ cung cấp. Trẻ từ 6 - 11 tháng năng lượng do chất béo cung cấp là 40%, với trẻ từ 1 - 3 tuổi thì 35 - 40% năng lượng từ chất béo cung cấp.
Nên chọn dầu ăn thực vật hay mỡ động vật?
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, chất béo có chủ yếu ở 2 nguồn chính là mỡ động vật và dầu thực vật. Tại sao lại nên kết hợp cả hai khi nấu ăn thì chắc có ít người biết đến, đặc biệt là trong trường hợp sử dụng dầu mỡ để chế biến thức ăn cho trẻ. Cả hai nguồn chất béo này đều cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy vậy, giữa chúng có nhiều sự khác biệt mà bạn cần nắm rõ để sử dụng an toàn, hiệu quả.
Dầu là chất béo thực vật chứa nhiều acid béo không no (chưa bão hòa) như trong dầu vừng, lạc, đậu tương và cá, không có cholesterol. Trong điều kiện nhiệt độ bình thường, dầu thực vật ở thể lỏng còn mỡ động vật thì đông đặc lại. Có rất nhiều loại dầu ăn: dầu lạc, vừng, olive, dừa, đậu tương… các loại dầu này đều chứa các acid béo chưa bão hòa nhưng tỷ lệ chất béo và các thành phần các chất khác không giống nhau giữa các loại dầu.
Mỡ động vật (đặc biệt là mỡ gan cá) có nhiều vitamin A, D và acid arachidonic cũng cần thiết với trẻ-là chất cấu tạo màng tế bào, thành phần của hormone sinh dục, tuyến thượng thận, là tiền chất để da tổng hợp vitamin D dưới tác dụng của ánh nắng mặt trời.
Bên cạnh đó, mỡ các loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu... hoặc dầu chiết xuất từ mỡ của những loại cá này cũng có chứa rất nhiều chất béo không bão hòa rất có lợi cho sức khỏe trẻ em, đặc biệt là trong giai đoạn bào thai và 3 năm đầu đời. Chúng giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển não bộ của trẻ trong giai đoạn này, từ đó hỗ trợ trẻ phát triển tối ưu về trí tuệ và thể lực.
Vậy nên cho trẻ ăn cả hai loại thay đổi để có thể tận dụng được các ưu điểm của cả hai loại. Trong bữa ăn của trẻ thường đã có chất béo động vật từ thịt, trứng, sữa. Tuy nhiên, lượng chất béo tự nhiên có trong thực phẩm thường là chưa đủ so với nhu cầu năng lượng hàng ngày của trẻ, cũng như chưa bổ sung đủ các acid béo Omega-3/DHA cần thiết cho sự phát triển não bộ và thể lực. Do đó, các mẹ có thể bổ sung thêm chất béo vào khẩu phần ăn bằng cách cho 1 muỗng dầu ăn dinh dưỡng vào chén cháo/bột khi vừa nấu xong (nhấc nồi cháo ra khỏi bếp rồi thêm dầu để dầu không mất chất). Trong trường hợp, dùng mỡ động vật trực tiếp thì có thể cho ngay khi đang nấu cháo. Dầu ăn dinh dưỡng dùng cho trẻ em như: dầu cá hồi, dầu hạt lanh, dầu olive... có chứa các acid béo, các vitamin cần thiết cho trẻ cũng như có công thức chuyên biệt nên sẽ tốt và phù hợp cho trẻ hơn so với các loại dầu thông thường.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
