Vitamin B12 hay còn gọi là cobalamin là một thành phần tham gia cấu trúc phân tử ADN, mô thần kinh và tế bào hồng cầu. Sự thiếu hụt hay sự rối loạn trong hấp thu vitamin B12 là nguyên nhân gây nên sự bất thường trong phát triển của các tế bào hồng cầu.
Vitamin B12 có nhiều trong thịt
Lách là cơ quan đảm nhận nhiệm vụ lọc máu và loại bỏ những tế bào hồng cầu chết và bất thường cùng những tế bào bạch cầu chết ra khỏi hệ thống tuần hoàn. Quá nhiều tế bào hồng cầu bất thường bị tiêu hủy sẽ làm tắc nghẽn và làm giảm chức năng lọc của tế bào lách, dẫn đến sự tăng kích thước và gây ra sưng đau lách.
Vitamin B12 cần thiết cho sự tổng hợp ADN trong quá trình phân bào, cần thiết cho sự tạo thành bao myelin, một loại vỏ bao quanh tế bào thần kinh đảm bảo hiệu quả dẫn truyền xung điện của chúng và còn là thành phần không thể thiếu đối với sự phát triển hoàn thiện của tế bào hồng cầu trong tủy xương. Việc tạo ADN kịp thời có vai trò đặc biệt quan trọng trong các mô có tế bào đang ở trong giai đoạn phân chia nhanh, chẳng hạn như trong tủy xương, nơi các tế bào máu được hình thành trước khi giải phóng ra hệ thống tuần hoàn vào các mạch máu.
Theo lời khuyên của các chuyên gia, lượng vitamin B12 cần bổ sung hàng ngày là từ 0,4 micrograms cho trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi đến 2,8 micrograms đối với phụ nữ đang cho con bú. Nhu cầu dành cho đàn ông trưởng thành là 2,4 micrograms 1 ngày.
Thiếu vitamin B12 mạn tính sẽ dẫn đến các triệu chứng lâm sàng của sự thiếu hụt này. Những người ăn chay không ăn thịt lợn, thịt gia cầm, cá, sữa và các sản phẩm từ sữa là những đối tượng có nguy cơ cao thiếu hụt vitamin B12.
Các dấu hiệu có thể thấy bao gồm những vấn đề liên quan đến thần kinh ngoại vi như ngứa ran, tê bì, yếu các chi, giảm chức năng não bộ như giảm trí nhớ, giảm nhận thức và thiếu máu hồng cầu to. Hồng cầu to, hay hồng cầu khổng lồ là một loại thiếu máu đặc trưng bởi sự có mặt của các tế bào hồng cầu có cấu trúc to lớn bất thường, một biểu hiện của sự phát triển chưa đến giai đoạn trưởng thành của hồng cầu. Thiếu máu hồng cầu to thường gây ra bởi sự thiếu hụt hoặc sự rối loạn trong hấp thu vitamin B12 hoặc acid folic.
Bên cạnh hậu quả trong tạo ra các tế bào hồng cầu bất thường, thiếu máu hồng cầu to cũng có liên qua đến các tế bào bạch cầu (leukocytes) chưa trưởng thành và tiểu cầu (blood platelets).
Chức năng cơ bản của lách là tiêu hủy đi các tế bào bất thường hay tế bào chết từ hệ thống mạch máu, nhưng nếu có quá nhiều các tế bào này, mô lách sẽ bị tắc nghẽn và không thể hoạt động được. Kích thước lớn của tế bào hồng cầu phải tiêu hủy cũng là một phần nguyên nhân cho tình trạng lách to này. Và cuối cùng, kết quả là lách bị sưng, tăng kích thước và không thể đảm nhiệm chức năng một cách hiệu quả như bình thường.
Những nguồn B12 rất tốt cho bạn bao gồm sản phẩm của hầu hết các loài động vật, như thịt lợn, thịt gia cầm, cá, trứng, sữa và bơ. Vitamin B12 cũng có trong một số loài thực vật như tảo biển, rau chân vịt cũng như nhiều loại hạt và đậu. Sản phẩm đậu nành lên men cũng chứa vitamin B12, nhưng chỉ có một lượng nhỏ trong số chùng có thể được hấp thụ trong hệ dạ dày ruột của con người. Để đảm bảo hấp thu vitamin B12 bình thường, hệ tiêu hóa cần đảm bảo cung cấp đủ số lượng một loại protein có tên là yếu tố nội, thành phần không có ở một số bệnh nhân do nguyên nhân di truyền.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh