Chất béo là gì?
Chất béo là một phần quan trọng của chế độ ăn lành mạnh hàng ngày. Đầu tiên, chất béo là nguồn sinh năng lượng bởi 1g chất béo khi đốt cháy trong cơ thể sẽ cho ra 9kcal, nhiều hơn 2,5 lần so với glucid và protein. Chất béo là hình thức chính dự trữ và cung cấp năng lượng ở động vật và người ở dạng mỡ.
Chất béo lành mạnh là một phần quan trọng trong chế độ ăn của trẻ, đặc biệt trẻ dưới 03 tuổi. Và điều quan trọng là chúng ta phải biết cách đưa vào khẩu phần ăn hợp lý thay vì kiêng cữ hoặc giới hạn lượng sử dụng.
Chất béo tham gia cấu trúc cơ thể và là thành phần thiết yếu cấu tạo nên não bộ
Tham gia cấu trúc cơ thể là vai trò quan trọng nhất của chất béo. Chất béo có mặt ở màng tế bào và các màng nội quan của tế bào, đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động sống của tế bào. Đối với não bộ, chất béo chiếm đến 60% thành phần của não. Acid béo (đơn vị của chất béo) đã được chứng minh là một trong những phân tử quan trọng nhất quyết định tính toàn vẹn và khả năng vận hành của não bộ. Ngoài vai trò quan trọng của chúng trong việc xây dựng cấu trúc não, các acid béo, với tư cách là người đưa tin, tham gia vào quá trình tổng hợp và hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh não. Trong giai đoạn 1000 ngày vàng đầu đời, nếu trẻ không được cung cấp đầy đủ chất béo, đặc biệt là các acid béo thiết yếu, cơ thể cũng như não bộ của trẻ sẽ khó có thể phát triển ở trạng thái tốt nhất và ổn định nhất.
Chất béo có vai trò dinh dưỡng quan trọng đối với cơ thể
Chất béo có những vai trò dinh dưỡng đặc biệt trong cơ thể, đó là cung cấp và dự trữ năng lượng, điều hòa hoạt động của của tế bào, bảo vệ cơ thể tránh những thay đổi về nhiệt độ giúp cơ thể hấp thụ và chuyển hóa một số chất dinh dưỡng cũng như đóng nhiều vai trò khác.
Chất béo là dung môi tốt cho các vitamin tan trong dầu, chủ yếu là A, D, E và K. Các vitamin này chủ yếu có trong chất béo của thực phẩm. Khi lượng chất béo trong khẩu phần ăn thấp, dưới 10% tổng số năng lượng thì không chỉ ảnh hưởng tới hấp thu vitamin tan trong dầu mà còn ảnh hưởng tới sản xuất mật của gan. Chất béo còn là nguồn quan trọng của rất nhiều chất cần thiết cho cơ thể: các phosphatid, các chất béo chưa no cần thiết, các steroid tocopherol và nhiều chất sinh học quan trọng khác. Tất cả các dưỡng chất này đều vô cùng quan trọng cho sự phát triển tổng thể của cơ thể trẻ, do đó, trẻ sẽ không thể phát triển bình thường nếu thiếu chất béo.
Các nguồn cung cấp chất béo cho trẻ
Đối với trẻ dưới 3 tuổi, nguồn cung cấp chất béo phổ biến nhất là từ sữa và sản phẩm từ sữa như sữa mẹ, sữa tươi, sữa công thức... Tuy nhiên, không phải lúc nào sữa và các sản phẩm từ sữa cũng có thể đáp ứng đủ nhu cầu chất béo của trẻ, đặc biệt là khi trẻ bắt đầu ăn dặm, do đó, trẻ cần được bổ sung thêm chất béo từ nguồn thực vật và động vật một cách cân đối vào khẩu phần ăn của mình, chẳng hạn như dầu ăn dinh dưỡng đặc chế cho trẻ. Cần lưu ý ưu tiên những loại dầu có chứa acid béo thiết yếu ( Omega-3/DHA & EPA) như dầu cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích,…) và dầu thực vật (dầu olive, dầu hạt lanh, dầu các loại hạt …) nhằm đảm bảo sự phát triển tối ưu của não bộ và cơ thể trẻ trong giai đoạn 1000 ngày đầu đời.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
