Kháng viêm trong điều trị Covid tại cộng đồng

Thuốc điều trị COVID-19 tại nhà gồm 3 gói A, B, C. Trong đó, gói thuốc A là những thuốc thông dụng bao gồm thuốc hạ sốt và thuốc nâng cao thể trạng; gói thuốc B là các loại thuốc kháng viêm và thuốc chống đông, chỉ sử dụng trong tình huống đặc biệt; gói thuốc C có thuốc kháng virus được sử dụng theo chương tình can thiệp cộng đồng có kiểm soát của Bộ Y tế.

Thuốc corticosteroid được sử dụng trong nhiều bệnh lý với tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch. Thuốc đã được thử nghiệm trên những bệnh nhân nhập viện với COVID-19 trong thử nghiệm lâm sàng RECOVERY và cho kết quả có lợi cho bệnh nhân bị bệnh nặng. Đối với những bệnh nhân phải thở máy, việc điều trị được chứng minh là làm giảm tỷ lệ tử vong. Corticoisteroid có lợi cho bệnh nhân COVID-19 nặng (cần phải thở máy, thở oxy) nhưng không phải có thể dùng ở bất cứ giai đoạn nào.

Khi nào dùng thuốc kháng viêm?

Thuốc kháng viêm dùng quá sớm (khi vừa mới mắc bệnh) sẽ làm ức chế hệ miễn dịch của cơ thể làm cho virus có cơ hội tăng sinh, tăng tải lượng trong cơ thể làm cho bệnh kéo dài hơn, tỉ lệ nhập viện cao hơn và tiên lượng xấu hơn.

Tuy nhiên, thuốc kháng viêm dùng trễ quá cũng làm chậm quá trình điều trị dẫn đến việc làm chậm hồi phục và tăng nguy cơ nhập viện và tiên lượng xấu. Do đó, hãy chọn thời điểm phù hợp nhất để dùng.

Thời điểm thích hợp nhất để bắt đầu dùng là NGAY KHI cơ thể bắt đầu có triệu chứng SUY HÔ HẤP NHẸ. Trong hướng dẫn của ngành y tế ghi cụ thể trong túi thuốc là khi bắt đầu có khó thở (thở hụt hơi, khó thở tăng lên khi vận động, nhịp thở khi nghỉ ngơi tăng trên 20 lần/phút hoặc Sp02 giảm dưới 95%).

Thời điểm này trung bình xảy ra khoảng từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 7 của bệnh. Do đó, ở giai đoạn này, người bệnh và người nhà theo dõi sát triệu chứng để kịp thời liên hệ bác sĩ tư vấn để được hướng dẫn dùng kháng viêm kịp thời. Nếu chưa liên hệ được bác sĩ tư vấn mà đủ các triệu chứng nêu trên thì dùng ngay không chờ đợi để trôi qua thời điểm quan trọng.

Ngược lại, ở một vài ngày đầu mà có khó thở thì coi chừng do yếu tố tâm lý. Khó thở do tâm lý: Người bệnh khó thở liên tục không liên quan đến vận động, di chuyển và nồng độ oxy trong máu (SpO2) vẫn bình thường.

Nếu hoàn toàn không có các triệu chứng suy hô hấp thì không nhất thiết phải uống nhóm thuốc này.
Một lưu ý khác là thuốc kháng viêm cấp chỉ có 3 ngày là không đủ liệu trình điều trị (chỉ cấp để người dùng tạm thời trong thời gian liên hệ y tế). Do đó, bắt buộc phải liên hệ để y tế địa phương để được điều trị đầy đủ.

Người bệnh hãy đọc kỹ từng nội dung trong các hướng dẫn để thực hiện cho chính xác và không hiểu nội dung gì thì hỏi lại bác sĩ tư vấn.

Một nghiên cứu khác cho thấy việc dùng thuốc corticosteroid sau 7 ngày từ khi có triệu chứng COVID-19 cho hiệu quả giảm tử vong cao hơn so với việc nếu dùng thuốc sớm hơn (trước 7 ngày từ khi có triệu chứng). Đó là chưa kể thuốc còn làm chậm thời gian loại bỏ virus khỏi cơ thể.
Vì vậy, nếu dùng sớm (giai đoạn virus tăng sinh) có thể không có lợi so với giai đoạn sau (phản ứng miễn dịch) khi lượng virus đã giảm đi nhiều. Ngoài ra, việc không tính đến những bệnh lý kèm theo của bệnh nhân cũng có thể dẫn đến biến chứng khi dùng corticosteroid như tăng đường huyết, tăng nhãn áp, loạn thần…
Việc dùng dexamethasone và methylprednisolone ngay khi bệnh nhân biết mình nhiễm COVID-19 dường như không có lợi, mà có thể gây hại, thậm chí có thể làm bệnh nặng hơn.

Hướng dẫn của Bộ Y tế cũng cho biết thuốc chống viêm corticosteroid và thuốc chống đông máu là loại thuốc bắt buộc kê đơn điều trị ngoại trú theo quy định. Kê đơn các thuốc chống viêm corticosteroid và thuốc chống đông máu theo quy định trên nguyên tắc như sau: Chỉ định điều trị kết hợp đồng thời thuốc chống viêm corticosteroid và thuốc chống đông máu khi người bệnh có bất kỳ một trong các dấu hiệu sớm của suy hô hấp mà chưa kịp chuyển người bệnh Covid-19 đến cơ sở thu dung, điều trị người bệnh Covid-19 mức độ vừa, nặng và nguy kịch và người bệnh không thuộc phạm vi chống chỉ định của thuốc.