Da sần vỏ cam là tình trạng da có bề mặt lồi lõm, sần sùi giống như vỏ cam, thường gặp ở vùng đùi, mông và bụng. Đây là một tình trạng lành tính thường gặp ở nữ, do sự thay đổi cấu trúc và phân bố mỡ trong lớp bì của da. Tuy nhiên, da sần vỏ cam gây mất thẩm mỹ, khiến chúng ta mất tự tin, làm ảnh hưởng đáng kể chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân thực sự của da sần vỏ cam vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, một số yếu tố được cho là góp phấn làm tăng tỉ lệ mắc da sần vỏ cam gồm:
Tuy chưa có cách nào giúp chữa trị khỏi hoàn toàn nhưng hiện nay có nhiều phương pháp giúp cải thiện đáng kể tình trạng này.
Nhiều loại laser được ứng dụng trong điều trị da sần vỏ cam, giúp phá hủy những vùng mỡ và làm tan những dải sợi gây ra biểu hiện này, làm săn chắc da, đặc biệt hiệu quả khi điều trị những vùng diện tích nhỏ. Ngoài ra, một số laser cũng làm tăng độ dày da, phục hồi vùng da mỏng, cải thiện vẻ ngoài tốt hơn.
Phương pháp này có thể giúp mang lại hiệu quả kéo dài (hơn 6 tháng) và hạn chế tái phát.
Đây là phương pháp điều trị không xâm lấn đầu tiên được chấp thuận bởi Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (US Food and Drug Administration, FDA), và là một trong những phương thức đáng tin cậy giúp cải thiện da sần vỏ cam. Kỹ thuật này hoạt động dựa trên phương pháp xoa bóp cơ học, giúp kích thích hoạt động tuần hoàn ở da và lớp tế bào mỡ dưới da, phá vỡ các mô xơ làm bề mặt da gập ghềnh, lồi lõm.
Điều trị lặp lại mỗi 2 tuần và thường cần nhiều đợt điều trị, mỗi đợt kéo dài khoảng 45 phút. Kết quả thay đổi tùy vào từng trường hợp cụ thể, giá thành tương đối cao và khả năng duy trì hiệu quả kéo dài thấp. Hầu hết các trường hợp cho thấy làn da sẽ trông đẹp hơn, nhưng chỉ trong một thời gian ngắn và có khuynh hướng tái phát trong vòng 1 tháng sau khi ngưng điều trị.
Kỹ thuật này được thực hiện với sử dụng một đầu kim đâm xuyên xuống dưới da để cắt các sợi xơ giữa các thùy mỡ. Phương pháp này giúp cải thiện những vùng lõm của da sần vỏ cam, đạt được mức độ hài lòng cao và hiệu quả có thể kéo dài đến 2 năm.
Nhiều thiết bị RF đơn cực và lưỡng cực như VelaSmooth®, TriActive™, Accent XL, ThermaCool® đã được nghiên cứu cũng như ứng dụng để cải thiện biểu hiện da sần vỏ cam. Phương pháp này hoạt động dựa trên nguyên lý sử dụng nhiệt để làm nóng và tan vùng mỡ tích tụ. Hiệu quả cải thiện rõ được thấy sau nhiều lần điều trị, nhưng chỉ duy trì trong một thời gian ngắn.
Hiện nay, thiết bị phối hợp RF với laser, hút mỡ và xoa bóp đã được FDA chấp thuận trong điều trị da sần vỏ cam, nhằm đạt được cải thiện đáng kể cũng như giúp mang lại hiệu quả kéo dài.
Đây là phương pháp làm đông lạnh bề mặt da, qua đó gây phá hủy và loại bỏ mỡ tích tụ đồng thời giúp tái tạo lại đường nét cho vùng cơ thể bị da sần vỏ cam.
Nhiều hoạt chất như phosphotidylcholine hay deoxycholate, caffeine, và chiết xuất thảo mộc, có thể được tiêm vào trong mô dưới da để làm ly giải mỡ. Tuy nhiên, hiệu quả thường thay đổi, và đôi khi những vùng lõm có thể tiến triển nặng hơn. Ngoài ra, tác dụng phụ có thể gặp phải là gây đỏ và sưng nề, nổi nốt đau dưới da, nhiễm trùng, áp xe, phản ứng dị ứng da và tạo sẹo.
Một số loại thuốc thoa dạng kem hay lotion cho thấy cũng có hiệu quả trong điều trị tình trạng da sần vỏ cam. Trong đó, retinol 0,3% được sử dụng trong khoảng thời gian trên 6 tháng cho thấy giúp cải thiện tình trạng da sần vỏ cam, nhờ vào cơ chế làm tăng độ dày collagen lớp bì và tái tạo sợi đàn hồi.
Bên cạnh đó, nhiều loại kem thảo mộc chứa các thành phần như caffeine, aminophylline hay chiết xuất thảo mộc được dán nhãn điều trị da sần vỏ cam xuất hiện ngày càng nhiều trên thị trường gần đây. Tuy nhiên, cho đến nay hiệu quả của những hoạt chất này vẫn chưa được biết rõ, và một số thành phần có thể gây viêm da tiếp xúc dị ứng. Do đó, cần thận trọng khi lựa chọn sản phẩm thoa và nên khởi đầu điều trị trên một vùng nhỏ. Đặc biệt, trong trường hợp sản phẩm chứa aminophylline có thể gây hồi hộp, lo âu, nhất là gây ra vấn đề về hô hấp trên những người mắc bệnh hen, đang điều trị thuốc xịt.
Hút mỡ là một thủ thuật y khoa xâm lấn, thích hợp cho vùng điều trị có diện tích lớn. Mặc dù phương pháp này có hiệu quả giúp loại bỏ mỡ nhưng không còn được khuyến cáo trong điều trị da sần vỏ cam, vì có thể làm cho những vùng lõm trở nên tệ hơn và lộ rõ trên bề mặt da.
Da sần vỏ cam là một tình trạng lành tính nhưng gây ảnh hưởng đáng kể về mặt thẩm mỹ. Do đó, hiện nay cũng đã có nhiều phương pháp ra đời và được ứng dụng giúp cải thiện tình trạng này. Tuy nhiên, khi gặp phải tình trạng này thì nên đến khám bác sĩ Da liễu để được kiểm tra, tư vấn những biện pháp điều trị hiệu quả và tối ưu nhất. Ngoài ra, cũng cần phải kiểm soát các yếu tố như thói quen ăn uống, lối sống sinh hoạt, và sự thay đổi nội tiết tố để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.
-- ThS. BS. Phạm Quốc Thảo Trang --
Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương
Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.
Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.