Trong những thời điểm giao mùa, khi thời tiết thay đổi đột ngột, áp thấp, nhiệt đới, mưa bão hoặc lạnh tác động đột ngột vào cơ thể qua đường thở hoặc lỗ chân lông dẫn đến tình trạng bị trúng gió. Người bị trúng gió nhẹ thường bị cảm cúm với các triệu chứng như ớn lạnh sống lưng, hắt hơi, sổ mũi, chóng mặt, nhức đầu, nôn mửa… nặng có thể dẫn đến vẹo cổ cấp, lệch dây thần kinh ngoại vi số 7, đau thắt lưng cấp, liệt nửa người, có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Khi chúng ta ngủ dậy sau một đêm, có hiện tượng đau vai, gáy đó là thuộc dạng trúng gió ngoại cảm phong hàn thông thường, nhất là ngủ, chúng ta để quạt và điều hòa thốc thẳng vào mặt, hoặc để mở cửa sổ cả đêm khi ngủ, gió lùa khiến việc trúng gió càng dễ xảy ra. Đặc biệt, người có tiền sử hạ đường huyết, hạ huyết áp bị trúng gió nhiều hơn người bình thường.
Thông thường hiện tượng trúng gió thường xảy ra vào mùa lạnh và giao mùa nhưng đến nay mùa nào chúng ta cũng có thể mắc và ở mọi lứa tuổi trong đó 75% nguyên nhân trúng gió méo miệng.
Người bị trúng gió méo miệng mắt chỉ còn lộ lòng trắng (do liệt cơ khép vòng mi khiến nhãn cầu bị đẩy lên), không nhắm được mắt, miệng và nhân trung méo xệch về phía tai bên lành, chảy nước miếng, nước mắt, nói cười khó khăn…
Do đó, khi chúng ta bị trúng gió cần phải được điều trị triệt để, không nên coi thường bởi bệnh dễ để lại di chứng tiềm tàng cho phong thấp, tê thấp, mất khả năng đề kháng sau này.
Đối người bị trúng gió méo miệng nếu điều trị chậm, hoặc điều trị không đúng cách sẽ tiến triển xấu, gây biến chứng và di chứng như viêm loét giác mạc, co giật cơ mặt, co cứng nửa mặt…
Vì vậy, chúng ta cần lưu ý thực hiện tốt những phòng trúng gió dưới đây:
Khi ngồi trong phòng điều hòa, chúng ta cần tránh luồng khí lạnh phả ra từ phía sau.
Thường xuyên vận động vai, gáy, cổ để máu huyết lưu thông, và cũng nên đội thêm mũ mỏng, quàng khăn cổ khi trời lạnh để tránh choáng váng khi di chuyển.
Nếu ngồi trong xe hơi bật điều hòa, khi xuống chúng ta nên đứng giữa cửa xe và bên ngoài một lúc để cơ thể thích ứng với nhiệt độ bên ngoài rồi mới ra khỏi xe.
Khi trời lạnh, chúng ta cần mặc đủ ấm, đặc biệt đối với người tạng hàn và cơ thể suy yếu. Khi ngủ hay tắm cũng nên tránh nơi có nhiều cửa sổ và chỗ gió lùa.
Những người có tuổi nhất thiết phải hết sức cẩn thận với những thay đổi thời tiết đột ngột, bởi việc thay đổi nhiệt độ đột ngột, nóng quá hoặc lạnh quá, đều có thể kích hoạt thần kinh giao cảm và xuất tiết những hormon stress như cathecholamine dẫn đến tai biến do tăng huyết áp. Trời lạnh còn làm tăng hiệu ứng trên do tác động se da và co mạch ngoại biên.
Khi tỉnh giấc, chúng ta nên nằm trên giường nửa phút cho tỉnh hẳn, ngồi dậy và chờ khoảng nửa phút sau hãy đặt hai chân xuống giường. Sau khi đặt chân xuống nền nhà, chờ nửa phút sau mới bắt đầu đứng dậy bước đi.
Hãy vận động khoảng hai giờ rưỡi mỗi tuần, chia làm nhiều lần, tuỳ theo điều kiện riêng của từng người. Với người già, chỉ nên vận động trung bình hoặc đi bộ nhanh sao cho nhịp tim không vượt quá 136 nhịp đập mỗi phút.
Bởi việc vận động đều đặn và hợp lý không chỉ tăng sức đề kháng, mà còn giúp cải thiện độ mỡ trong máu, làm tăng sản xuất ra chất TPA (Tisue Plasminogen Activator), một loại protein làm tan cục máu đông, chống lại các chứng đột quỵ do nghẽn mạch máu não, dạng trúng phong nguy hiểm nhất.
Chú ý đến chế độ ăn uống đủ chất dinh dưỡng, tránh ăn quá no và cũng không nên bỏ bữa. Đặc biệt trong chế độ ăn uống cần ăn nhiều cá, ngũ cốc thô và rau quả, hạn chế các loại thịt đỏ, thức ăn nhanh, đồ ăn rán, nhiều dầu, đồ ngọt, rượu, thuốc lá…
Một số thực phẩm góp phần tăng sức miễn dịch cơ thể như xúp gà, tỏi, gừng, hành, hải sản, các loại rau quả sậm màu, màu đỏ, vàng, tím… cũng rất tốt cho sức khỏe.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh