Nhiễm trùng do răng, hay tình trạng răng bị áp xe, thường xảy ra do sâu răng và vệ sinh răng miệng kém. Tuy nhiên, nhiễm trùng cũng có thể do việc điều trị nha khoa trước đó không thành công hoặc do chấn thương ở răng.
Khi nhiễm trùng xảy ra, một túi mủ được hình thành. Nhiễm trùng răng thường gây sưng, đau, và nhạy cảm ở vùng bị ảnh hưởng. Nếu không điều trị, nhiễm trùng có thể lan rộng đến các vùng khác của hàm hay thậm chí lan tới não.
Sâu răng rất phổ biến. Trong một bài báo cáo (tại Hoa Kỳ) cho biết có đến 91% người lớn độ tuổi từ 20-64 có xoang sâu. Và cũng khoảng 27% người ở cùng độ tuổi trên không điều trị sâu răng. Điều trị sâu răng sớm rất quan trọng nhằm ngăn ngừa các biến chứng như nhiễm trùng do răng.
Nếu bị nhiễm trùng do răng nên đến khám bác sĩ ngay lập tức để phòng ngừa nhiễm trùng lan rộng.
Một trong những điều đầu tiên bác có thể sẽ đề nghị là sử dụng kháng sinh để tiêu diệt ổ nhiễm trùng. Một số loại thuốc kháng sinh có tác dụng tốt hơn những loại khác đối với nhiễm trùng do răng và một số loại thuốc giảm đau cũng có thể giúp giảm triệu chứng.
Khi nào sử dụng kháng sinh để điều trị nhiễm trùng do răng?
Nha sĩ có thể sẽ chỉ định dùng kháng sinh trong nha khoa cho tình trạng nhiễm trùng răng. Tuy nhiên, không phải tất cả các răng bị nhiễm trùng đều cần đến kháng sinh.
Trong một số trường hợp, nha sĩ có thể chỉ cần rạch dẫn lưu vùng bị nhiễm trùng, nhổ bỏ răng bị áp xe hoặc tiến hành điều trị tủy răng.
Bác sĩ có xu hướng tránh chỉ định dùng kháng sinh trừ khi chúng thực sự cần thiết, chẳng hạn như khi nhiễm trùng trầm trọng hoặc lan rộng hoặc nếu hệ thống miễn dịch của bạn bị suy yếu.
Danh sách các loại thuốc và liều dùng
Mặc dù kháng sinh có thể giúp loại bỏ nhiễm trùng do răng nhưng quan trọng vẫn là sử dụng kháng sinh đúng cách tùy theo mỗi tình huống.
Loại kháng sinh mà nha sĩ khuyên dùng sẽ khác nhau tùy thuộc vào vi khuẩn gây nhiễm trùng, do các loại kháng sinh khác nhau hoạt động theo những cách khác nhau để loại bỏ các chủng vi khuẩn khác nhau.
Theo một nghiên cứu trên tờ Dentistry Journal, có trên 150 chủng vi khuẩn khác nhau trong khoang miệng. Nhiều vi khuẩn trong số này có khả năng phát triển và gây nhiễm trùng.
Việc điều trị có thể thay đổi tùy thuộc vào loại vi khuẩn gây nhiễm trùng, mặc dù nha sĩ chỉ cần dùng một loại kháng sinh có phổ kháng khuẩn rộng.
Nhóm Penicillin
Thuốc thuộc nhóm Penicillin là dạng thuốc kháng sinh phổ biến cho các bệnh nhiễm trùng do răng. Nhóm này bao gồm penicillin và amoxicillin. Một số nha sĩ cũng có thể khuyên dùng amoxicillin với acid clavulanic, vì sự kết hợp này có thể giúp loại bỏ nhiều vi khuẩn cứng đầu hơn.
Liều dùng của amoxicillin để điều trị nhiễm trùng do răng là 500mg mỗi 8 giờ hay 1000mg mỗi 12 giờ.
Liều dùng của amoxicillin với acid clavulanic là khoảng 500-2000mg mỗi 8 giờ hoặc 2000mg mỗi 12 giờ, tùy thuộc vào liều dùng có hiệu quả tối thiểu.
Tuy nhiên, một số loại vi khuẩn có thể kháng các loại thuốc này khiến thuốc kém hiệu quả. Thực tế là, nhiều bác sĩ hiện nay chọn các loại kháng sinh khác là lựa chọn điều trị đầu tay của mình.
Ngoài ra, một số người bị dị ứng với các thuốc này. Bất kỳ ai đã từng có phản ứng dị ứng với các thuốc tương tự nên báo cho nha sĩ trước khi điều trị.
Clindamycin
Clindamycin hiệu quả đối với nhiều loại vi khuẩn. Theo một nghiên cứu trên tạp chí International Dental Journal, một số nhà nghiên cứu khuyên dùng clindamycin như một loại thuốc được lựa chọn để điều trị nhiễm trùng răng miệng, vì vi khuẩn có thể ít kháng các loại thuốc này hơn so với các loại thuốc thuộc nhóm penicillin.
Liều dùng của clindamycin là 300mg hoặc 600mg mỗi 8 giờ, tùy thuộc vào liều lượng nào sẽ có hiệu quả.
Azithromycin
Azithromycin hoạt động chống lại nhiều loại vi khuẩn, ngăn chặn sự phát triển của chúng. Nó có thể có hiệu quả trong điều trị một số nhiễm trùng do răng, mặc dù nha sĩ có thể chỉ khuyên dùng nó cho những người bị dị ứng với thuốc nhóm penicillin hoặc những người không đáp ứng với thuốc này hoặc các thuốc khác như clindamycin.
Liều dùng của azithromycin là 500mg mỗi 24 giờ trong 3 ngày liên tiếp.
Metronidazole
Metronidazole là kháng sinh được bác sĩ sử dụng để điều trị nhiều loại nhiễm trùng. Tuy nhiên, nó có thể không phù hợp với tất cả mọi người và không phải là lựa chọn điều trị đầu tay.
Liều dùng của metronidazole là khoảng 500-750mg mỡi 8 giờ.
Mất bao lâu để thuốc có tác dụng?
Thời gian để mỗi kháng sinh có tác dụng tùy thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như mức độ trầm trọng của nhiễm trùng và tác dụng của thuốc hiệu quả như thế nào.
Quan trọng là bạn phải sử dụng đủ thuốc kháng sinh, tuân theo chính xác chỉ dẫn của nha sĩ. Mặc dù bạn có thể bắt đầu thấy các triệu chứng biến mất sau khi dùng một vài liều thuốc, việc sử dụng đủ thuốc kháng sinh giúp ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát hoặc bùng phát mạnh hơn.
Theo nghiên cứu của tạp chí International Dental Journal, đa số các nhiễm trùng cấp tính sẽ khỏi trong 3-7 ngày.
Tác dụng phụ
Mặc dù kháng sinh có thể giúp loại bỏ nhiễm trùng trước khi điều trị nha khoa, những loại thuốc này có thể có một số tác dụng phụ.
Tác dụng phụ có thể thay đổi theo từng loại thuốc. Hãy hỏi bác sĩ về bất cứ tác dụng phụ nào có thể xảy ra khi dùng thuốc trước khi tiếp tục điều trị.
Các phương pháp điều trị nhiễm trùng do răng khác
Kháng sinh có thể giúp loại bỏ nhiễm trùng đang hoạt động, nhưng răng sẽ cần điều trị nha khoa để ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát.
Bạn có thể sẽ cần một hoặc nhiều thủ thuật, như:
- Dẫn lưu áp xe;
- Trám các xoang sâu;
- Điều trị tủy răng;
- Nhổ răng.
Điều trị nhiễm trùng do răng bằng kháng sinh chỉ là một phần của kế hoạch điều trị. Trên thực tế, hầu hết các trường hợp nhiễm trùng do răng đều cần phải điều trị trên chính chiếc răng thật để loại bỏ hoàn toàn nhiễm trùng.
Các biện pháp tự nhiên giúp giảm bớt các triệu chứng
Có nhiều cách hữu ích mà bạn có thể thực hiện tại nhà giúp giảm bớt triệu chứng, như:
- Súc miệng nhẹ nhàng với nước muối ấm;
- Súc miệng nhẹ nhàng với nước hòa baking soda;
- Tránh ăn thức ăn quá nóng hay quá lạnh để phòng ngừa nhạy cảm răng;
- Nhai bên đối diện để giảm tổn thương ở vùng bị ảnh hưởng;
- Đánh răng với bàn chải lông mềm quanh vùng nhạy cảm;
- Tránh ăn thức ăn quá cứng, hoặc khó nhai vì có thể gây đau vùng nhạy cảm hoặc nhét thức ăn vào răng.
Thực hiện vệ sinh răng miệng đúng cách, chẳng hạn như đánh răng và dùng chỉ nha khoa mỗi ngày, đến khám nha sĩ để kiểm tra định kỳ, có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng do răng và các biến chứng của chúng.
Tổng kết
Mặc dù kháng sinh có thể giúp loại bỏ nhiễm trùng do răng, thuốc cũng chỉ là một phần của kế hoạch điều trị. Hầu hết các tình trạng nhiễm trùng do răng cần điều trị thủ thuật nha khoa, như điều trị tủy hay nhổ răng, để loại bỏ hoàn toàn nhiễm trùng.
Điều trị phù hợp rất quan trọng để giữ cho nhiễm trùng không lan rộng. Một số biện pháp tại nhà có thể giúp giảm sưng và giảm đau trong khi sử dụng thuốc kháng sinh và chuẩn bị cho việc thực hiện thủ thuật nha khoa.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
