Rubella, hay sởi Đức, là một bệnh nhiễm trùng do virus rubella gây ra. Các triệu chứng thường nhẹ, nhưng nếu nhiễm trùng xảy ra trong thai kỳ, nó có thể gây ra tác hại nghiêm trọng cho thai nhi, bao gồm cả điếc.
Rubella là một bệnh có thể phòng ngừa được. Kể từ năm 1969, các chương trình tiêm chủng đã làm sụt giảm đáng kể số lượng mắc bệnh và nó đã được tuyên bố loại bỏ khỏi Hoa Kỳ vào năm 2004.
Từ 25% đến 50% những người bị rubella không nhận biết được. Điều này có nghĩa là một người có thể tiếp xúc với rubella và bị nhiễm bệnh mà không nhận ra điều đó.
Tuy nhiên, nếu nhiễm trùng xảy ra trong thời kỳ đầu mang thai, nó có thể gây ra hội chứng rubella bẩm sinh, và điều này có tác động lâu dài đến thai nhi.
Triệu chứng
Rubella tiếng Latin có nghĩa là "chấm đỏ" và bệnh có phát ban đỏ. Các triệu chứng thường xuất hiện 14 đến 21 ngày sau khi nhiễm bệnh.
Phát ban thường bắt đầu trên mặt và di chuyển đến thân và tay, chân. Sau 3 đến 5 ngày, nó mờ dần và biến mất có thể gây ngứa. Các triệu chứng khác bao gồm:
- Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi.
- Đau đầu.
- Sốt nhẹ.
- Mắt đỏ, viêm.
- Viêm dây thần kinh.
- Hạch to.
- Đau khớp.
Mặc dù nhiễm trùng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, Rubella hiếm khi ảnh hưởng đến trẻ nhỏ hoặc người trên 40 tuổi. Một người bị nhiễm rubella ở tuổi già thường nặng nề hơn.
Điều trị
Không có thuốc nào có thể rút ngắn nhiễm trùng rubella, và các triệu chứng thường nhẹ đến mức không cần điều trị. Nghỉ ngơi tại giường và acetaminophen có thể giúp giảm triệu chứng.
Nếu phụ nữ nhiễm virut trong thai kỳ, globulin siêu miễn dịch có thể được kê toa để giúp chống lại virut và giảm nguy cơ mắc hội chứng rubella bẩm sinh.
Một người bị nhiễm rubella nên tránh tiếp xúc với bất kỳ ai có thể mang thai và bất cứ ai có hệ thống miễn dịch yếu cho đến 1 tuần sau khi phát ban xuất hiện.
Trong thai kỳ
Rubella rất nguy hiểm khi mang thai, đặc biệt nếu nhiễm trùng xảy ra trong 12 tuần đầu tiên (tam cá nguyệt đầu). Ở giai đoạn này, có 90% nguy cơ truyền virut cho thai nhi. Điều quan trọng là phải được tiêm phòng rubella trước khi mang thai.
Vắc-xin không thể được tiêm trong khi mang thai, vì nó sử dụng một loại virus sống giảm độc lực. Bất cứ ai đang mang thai và nghi ngờ đã tiếp xúc với vi-rút nên đi khám bác sĩ ngay lập tức.
Hội chứng rubella bẩm sinh
Virus rubella có thể đi qua nhau và di chuyển qua tuần hoàn của thai nhi. Nó có thể phá hủy các tế bào hoặc ngăn chúng phân chia. Điều này gây ra hội chứng rubella bẩm sinh.
Hội chứng rubella bẩm sinh xảy ra khi một phụ nữ mang thai nhiễm virut rubella và nó truyền qua nhau thai đến thai nhi.
Điều này có thể gây ra mất thai hoặc thai lưu, hoặc có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng cho thai nhi, đặc biệt là các vấn đề về mắt, về thính giác và tổn thương tim. Trên toàn thế giới, ước tính có khoảng 100.000 trường hợp mắc hội chứng rubella bẩm sinh mỗi năm. Thông thường, nhiều hơn một khiếm khuyết có thể phát sinh, điếc là phổ biến nhất. Những ảnh hưởng đối với trẻ sơ sinh có thể bao gồm:
- Khiếm thính hoặc mất thính lực
- Đục thủy tinh thể
- Bệnh tim bẩm sinh, đặc biệt là hẹp động mạch phổi và còn ống động mạch.
- Thiếu máu
- Viêm gan
- Chậm phát triển
- Tổn thương võng mạc.
- Đầu nhỏ bất thường.
- Các vấn đề về gan, lá lách hoặc tủy xương, đôi khi biến mất ngay sau khi sinh.
- Cân nặng khi sinh thấp
Các vấn đề khác có thể xuất hiện khi đứa bé phát triển bao gồm:
- Tự kỷ
- Tâm thần phân liệt
- Khó khăn trong học tập
- Bệnh đái tháo đường loại 1
Tuy nhiên, nếu mắc rubella sau tuần 20 của thai kỳ, các triệu chứng hiếm gặp hơn.
Nguyên nhân
Rubella lây lan qua ho và hắt hơi. Virus nhân lên trong các hạch bạch huyết và vòm họng. Từ 5 đến 7 ngày sau khi nhiễm bệnh, virut đi khắp cơ thể bằng đường máu. Rubella có khả năng lây nhiễm trong một tuần trước khi phát ban xuất hiện và một tuần sau đó.
Chẩn đoán
Nếu một phụ nữ đang mang thai và nghi ngờ đã tiếp xúc với rubella, nên đi khám bác sĩ ngay lập tức. Nếu không có triệu chứng, chẩn đoán được thực hiện bằng cách xét nghiệm mẫu nước bọt hoặc máu. Nếu có kháng thể IgM, điều này có thể chỉ ra nhiễm trùng rubella mới.
Phòng ngừa
Cách duy nhất để ngăn ngừa sự nhiễm rubella là tiêm phòng. Được tiêm cùng với vắc-xin sởi và quai bị, vắc-xin rubella ngăn ngừa lây truyền.
Vắc-xin này ở dạng vi rút sống giảm độc lực. Nó được tiêm lúc trẻ 12 đến 15 tháng tuổi với liều thứ hai lúc 4 đến 6 tuổi. Bất kỳ người trưởng thành nào chưa được chủng ngừa sởi, quai bị và rubella (MMR) nên được chủng ngừa.
Chỉ những người lớn sau đây không cần vắc-xin MMR:
- Bất cứ ai có xét nghiệm máu cho thấy họ có miễn dịch với bệnh sởi, quai bị và rubella.
- Bất cứ ai đã tiêm hai liều MMR hoặc một liều MMR cộng với liều vắc-xin sởi thứ hai.
- Bất cứ ai đã tiêm một liều MMR và không có nguy cơ mắc bệnh sởi hoặc quai bị cao.
- Phụ nữ đang mang thai.
- Những người có hệ thống miễn dịch bị suy giảm nặng.
Xem thêm: Bệnh Rubella và hội chứng bong vảy da do Tụ Cầu ở trẻ em
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
