✴️ U xơ tuyến tiền liệt bệnh học – Bệnh của đa số đàn ông

1. U xơ tuyến tiền liệt là gì?

Tuyến tiền liệt là một bộ phận quan trọng trong hệ sinh dục nam giới. Tuyến tiền liệt có kích thước khoảng 20cm, nằm dưới đáy bàng quang và bao quanh phần đầu trên của niệu đạo. Bộ phận này có chức năng vận chuyển nước tiểu ra ngoài và sản xuất ra một chất dịch để trung hòa với môi trường axit loãng của tinh dịch, giúp bảo vệ tinh dịch chống lại các tác nhân gây bệnh. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thụ thai.

Kích thước tuyến tiền liệt duy trì ở mức ổn định trong độ tuổi từ 20-25. Nhưng khi khi nam giới trên 40 tuổi, tuyến tiền liệt bắt đầu có khuynh hướng phì đại. Tình trạng này được gọi là u xơ tuyến tiền liệt hay tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt.

Theo thống kê ở Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới trên 50 tuổi là 63,6% và từ 80 tuổi trở lên là trên 90%. U xơ tuyến tiền liệt là bệnh lý u lành, không phải là ung thư tuyến tiền liệt.

U xơ tuyến tiền liệt bệnh học là tình trạng gia tăng bất thường về kích thước của tuyến tiền liệt

2. Triệu chứng bệnh xơ tuyến tiền liệt

Các triệu chứng của bệnh được chia thành hội chứng tắc nghẽn đường niệu và hội chứng kích thích bàng quang.

2.1. Hội chứng kích thích:

Tiểu vội: Người bệnh buồn đi tiểu không nhịn được quá vài phút do bàng quang ức chế kém.

Tiểu nhiều lần: Số lần đi tiểu tăng đột biến cả ban đêm lẫn ban ngày. Điều này làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người bệnh.

2.2. Hội chứng tắc nghẽn:

Tiểu khó: Người bệnh buồn tiểu nhưng phải mất nhiều thời gian mới có thể tiểu được. Dòng nước tiểu yếu hơn nhiều lúc ngày thường. Một số trường hợp tiểu khó khiến lượng nước tiểu không thoát đủ. Bàng quang căng phồng khó chịu và nếu không chữa trị rất dễ gây thận ứ nước.

Tiểu són, tiểu không tự chủ:Nước tiểu bị thoát ra ngoài trong vô thức kể cả lúc ngủ.

Tiểu ngập ngừng, ngắt quãng: U xơ tiền liệt tuyết rất dễ gây bệnh sỏi bàng quang. Sỏi có thể làm cho dòng nước tiểu bị ngắt quãng.

Tiểu rắt, tiểu buốt: Lượng nước tiểu mỗi lần tiểu rất ít khiến người bệnh phải tiểu nhiều lần trong ngày. Kèm theo đó là cảm giác đau buốt mỗi lần tiểu.

Bí tiểu: một vài trường hợp người bệnh đột ngột mất khả năng đi tiểu buộc phải can thiệp y khoa.

Nước tiểu lẫn máu: xảy ra khi huyết quản giãn nở, bị đứt và vỡ ra.

2.3. Các hội chứng khác:

Sinh lý yếu: u xơ tiền liệt tuyến khiến nam giới gặp nhiều vấn đề trong việc xuất tinh như xuất tinh sớm hoặc khó xuất tinh, rối loạn cương dương…

3. Nguyên nhân gây bệnh u xơ tuyến tiền liệt

Nguyên nhân gây bệnh u xơ tiền liệt tuyến được chia thành hai loại :

Không thể điều chỉnh : tuổi tác, dân tộc và di truyền.

Có thể điều chỉnh : hormone giới tính, hội chứng chuyển hóa, bệnh lý, chế độ ăn uống, sinh hoạt và lối sống…

Trong đó yếu tố tuổi tác và hormone nam giới testosterone là nguyên nhân chính gây bệnh.

Tuổi tác là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến u xơ tuyến tiền liệt bệnh học

Các chuyên ra chỉ ra rằng, tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh u xơ tuyến tiền liệt càng lớn. Tuyến tiền liệt rất dễ bị quá tải với các chất thải, độc tố, vi khuẩn và hóa chất. Nam giới thường bị viêm tấy tuyến tiền liệt khi ở độ tuổi 25 và phì đại nhiều hơn ở độ tuổi ngoài 40. Khi bước sang tuổi 80, gần 100% nam giới mắc bệnh u xơ.

Tuổi tác là yếu tố hàng đầu gây u xơ tuyến tiền liệt bệnh học

Hormone nam giới testosteron có liên quan đến sự xuất hiện của u xơ tuyến tiền liệt bệnh học

Trong cơ thể nam giới luôn có một lượng testosterone ổn định . Hormone này được enzym 5-alpha reductase chuyển đổi thành hormone Dihydrotestosterone (DHT) để phục vụ cho việc phát triển cơ quan sinh dục nam, bao gồm cả tuyến tiền liệt. Phần lớn nam giới lớn tuổi vẫn tiếp tục sản xuất và tích lũy lượng HDT trong tuyến tiền liệt. Sự tích lũy này có thể khiến các tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển gây nguy cơ mắc bệnh u xơ.

Ngoài testosterone và DHT, hormone estrogen cũng đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của tiền liệt tuyến. Khi nam giới bước sang độ tuổi trung niên, lượng testosterone hoạt động trong máu sẽ giảm dần. Điều này khiến tỷ lệ estrogen cao hơn sẽ làm tăng hoạt động các chất thúc đẩy tăng trưởng tế bào tuyến tiết liệt.

Lối sống kém khoa học:

Nam giới thường xuyên ăn các loại thực phẩm giàu chất béo động vật; thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ hay các đồ ăn cay nóng…trong thời gian dài dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng dẫn đến u xơ tuyến tiền liệt.

Mặt khác việc không uống đủ nước, uống nhiều rượu bia và các đồ uống chứa chất kích thích khiến cho sức khỏe nam giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các độc tố có trong những đồ uống này làm giảm sức đề kháng của cơ thể khiến nguy cơ gây bệnh cao hơn.

Bên cạnh đó, nam giới thường xuyên bị áp lực với công việc, căng thẳng, mệt mỏi, lười vận động hay việc nhịn tiểu thường xuyên cũng là yếu tố gây bệnh.

Quan hệ tình dục không lành mạnh:

Nam giới sinh hoạt tình dục không điều độ, lành mạnh hoặc thủ dâm nhiều lần trong một thời gian ngắn sẽ gây áp lực lớn lên tuyến tiền liệt dẫn tới phì đại.

Do dân tộc, di truyền:

Sự khác biệt về chủng tộc khiến đàn ông da trắng và da đen có nguy cơ mắc u xơ tiền liệt tuyến cao hơn đàn ông châu Á.

Bên cạnh đó, nếu trong gia đình có bố hoặc anh em trai mắc các bệnh liên quan đến tuyến tiền liệt hoặc đường niệu thì nguy cơ mắc bệnh phì đại tuyến tiền liệt cũng cao hơn.

Do môi trường:

Chất lượng môi trường sống khói bụi, ô nhiễm hay thường xuyên tiếp xúc với các hóa chất độc hại cũng là yếu tố góp phần làm gia tăng kích thước tuyến tiền liệt.

Do các viêm nhiễm khác:

Nam giới bị viêm nhiễm đường niệu, viêm bàng quang, sỏi đường niệu gây tắc nghẽn, ứ đọng nước tiểu hoặc viêm tuyến tiền liệt. Những người bị viêm tuyến tiền liệt mãn tính làm diện tích tuyến tiền liệt bị thu hẹp lại, dịch tiết có điều kiện tập trung lại hình thành các u xơ.

4. Những biến chứng  của bệnh u xơ tuyến tiền liệt

Khi tuyến tiền liệt sưng do có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm sau:

Tinh thần căng thẳng, suy nhược: tâm trạng bứt rứt, mệt mỏi do cảm giác bất lực khi đi tiểu hay khi quan hệ tình dục gây ra những áp lực lớn.

Tổn thương bàng quang và xuất hiện sỏi bàng quang: u xơ tiền liệt tuyến làm ảnh hưởng đến hoạt động của bàng quang. Việc ứ đọng nước tiểu lâu ngày tạo thành nhiều phần lồi lõm và khiến các cặn bã tích tụ lại hình thành sỏi bàng quang.

Viêm đường niệu: những bất thường khi đi tiểu hay việc xuất hiện của sỏi bàng quang sẽ khiến đường niệu bị tổn thương . Vi khuẩn có cơ hội phát triển tấn công gây viêm đường tiết niệu.

Suy thận: ứ nước tiểu ở bàng quang sẽ dẫn đến tình trạng thận ứ nước hoặc viêm thận. Bên cạnh đó, viêm đường tiết niệu cũng làm thận bị tổn thương. Lâu ngày, chức năng thận ngày càng suy giảm không thể phục hồi gây suy thận mãn tính. Nếu tình trạng này kéo dài có thể gây nhiễm trùng huyết rất nguy hiểm.

5. Điều trị xu xơ tuyến tiền liệt:

Căn cứ vào tình trạng bệnh lý (độ tuổi, kích thước, sức khỏe…) mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương án điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.

Điều trị u xơ tuyến tiền liệt bệnh học cần căn cứ vào tình trạng bệnh lý của người bệnh

Điều trị nội khoa: thực hiện trong trường hợp u xơ chưa gây biến chứng. Việc dùng thuốc và theo dõi tiến triển của bệnh thường được chỉ định khi này.

Điều trị ngoại khoa: áp dụng khi u xơ có kích thước lớn và gây biến chứng hoặc khi điều trị nội khoa không đạt kết quả. Căn cứ theo thể trạng mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phẫu thuật mổ cắt u xơ hoặc hoặc cắt đốt nội soi qua niệu đạo.

6. Phòng tránh bệnh u xơ tiền liệt tuyến

Một số biện pháp giúp kiểm soát được các triệu chứng và ngăn chặn tình trạng phát triển của bệnh:

Thay đổi thói quen sinh hoạt:

Tập thể dục thường xuyên để tăng cường hệ miễn dịch, kích thích hệ tiêu hóa, cải thiện sức khỏe.

Không ngồi một chỗ trong thời gian dài để tránh gây ứ đọng nước tiểu.

Uống đủ nước mỗi ngày và hạn chế uống rượu bia hoặc đồ uống có caffeine.

Hạn chế dùng thuốc thông mũi hoặc thuốc kháng histamin vì có thể khiến co thắt cơ niệu đạo, gây tiểu khó.

Đời sống tình dục lành mạnh.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ để giúp phát hiện bệnh sớm để dễ dàng trong việc điều trị

Xây dựng chế độ ăn khoa học:

Sử dụng các loại thực phẩm có chứa các nội tiết tố thiên nhiên và thực phẩm giàu Omega 3… để ngăn ngừa và kiểm soát bệnh u xơ một cách hiệu quả.

Bổ sung các loại vi khoáng chất như selen, kẽm ….  để tuyến tiền liệt khỏe mạnh.

Kiêng chất béo, các loại thực phẩm nhiều dầu mỡ; hạn chế đồ uống có cồn, gas, đồ uống nhiều đường…

Trên đây là những thông tin liên quan đến u xơ tuyến tiền liệt bệnh học ở nam giới. Hi vọng các quý ông thể hiểu rõ hơn về bệnh cũng như những nguy hiểm mà bệnh mang lại. Từ đó xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, tích cực để phòng tránh bệnh hiệu quả.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp