Bệnh vàng da ở trẻ em: nguyên nhân và phương pháp điều trị

Vàng da là gì?

Vàng da là kết quả của tăng sự tích tụ bilirubin trong máu. Bilirubin được tạo ra trong quá trình phân hủy bình thường của các tế bào hồng cầu. Đó là một chất màu vàng cam thường đi qua gan và được đào thải ra khỏi cơ thể.

Khi có lượng bilirubin trong máu cao bất thường sẽ dẫn đến hiện tượng vàng da, đồng thời xuất hiện các dấu hiệu thay đổi màu da và mắt.

Vàng da ở trẻ em và người lớn là bất thường và đồng thời là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe cần điều trị. Điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ nếu con bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của tình trạng này.

Phân loại vàng da ở trẻ em

Ở trẻ sơ sinh, vàng da thường xảy ra do gan của trẻ sơ sinh chưa phát triển đầy đủ để phân hủy và bài tiết bilirubin. Tuy nhiên, bệnh vàng da ở trẻ lớn có những nguyên nhân khác.

Chúng thường được chia thành ba loại:

Vàng da tắc nghẽn: do tắc nghẽn ống mật giữa tuyến tụy và gan
Vàng da tế bào gan: xuất hiện nếu có bệnh hoặc tổn thương gan
Vàng da tan máu: phát triển khi có sự phân hủy bất thường của các tế bào hồng cầu, dẫn đến nồng độ bilirubin trong máu quá cao

Các triệu chứng vàng da ở trẻ em

Các dấu hiệu vàng da rõ ràng nhất là da và lòng trắng của mắt có màu vàng. Vàng da cũng có thể gây ra thay đổi màu sắc của chất lỏng trong cơ thể như phân nhạt màu và nước tiểu sẫm màu.

Nếu bệnh vàng da của con bạn liên quan đến một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm gan sẽ có thêm các triệu chứng khác, bao gồm:

Sốt
Đau bụng
Buồn nôn
Mệt mỏi

Các triệu chứng của vàng da cần được xem xét nghiêm túc, nhưng nếu chúng đi kèm với các dấu hiệu khác, hãy đưa trẻ đến phòng cấp cứu hoặc phòng khám chuyên khoa càng sớm càng tốt.

bệnh vàng da ở trẻ

Sốt có thể là triệu chứng của bệnh vàng da

Nguyên nhân gây bệnh vàng da ở trẻ

Vàng da bắt nguồn từ một số nguyên nhân có thể xảy ra. Biết nguồn gốc của bệnh vàng da rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.

Các nguyên nhân của vàng da là:

Viêm gan

Có năm loại viêm gan có thể lây truyền cơ bản, mỗi loại được kích hoạt bởi một loại vi rút khác nhau.

Viêm gan A thường là kết quả của việc tiêu thụ nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm.
Viêm gan B lây truyền qua dịch cơ thể. Người mẹ bị viêm gan B có thể truyền siêu vi khuẩn này sang con khi sinh.
Viêm gan C thường lây truyền qua máu hoặc kim tiêm bị ô nhiễm, vì vậy nó có thể ít gây ra bệnh vàng da ở trẻ nhỏ.
Viêm gan D thường phát triển ở những người đã có vi rút viêm gan B.
Viêm gan E thường được phân lập đối với các khu vực đang phát triển trên thế giới.

Viêm gan A và viêm gan B có thể phòng ngừa được bằng vắc xin. Một loại viêm gan khác, được gọi là viêm gan tự miễn, xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm các tế bào khỏe mạnh trong gan.

Tất cả các dạng viêm gan đều có thể gây hại nghiêm trọng đến chức năng gan.

Viêm gan là nguyên nhân hàng đầu gây vàng da

Virus Epstein-Barr (EBV)

EBV là một virus phổ biến ảnh hưởng đến trẻ em và người lớn. Nó có xu hướng lây truyền qua chất dịch cơ thể, chẳng hạn như nước bọt.

Trẻ em dùng chung bàn chải đánh răng hoặc ly uống nước với người bị EBV sẽ dễ bị nhiễm bệnh. Bạn hoặc con bạn có thể bị EBV và không có triệu chứng hoặc các vấn đề sức khỏe kéo dài. Nhưng trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể có vàng da, sốt, hạch to và các dấu hiệu khác.

Sỏi mật

Sỏi mật xảy ra khi các chất lắng đọng nhỏ và cứng của mật hình thành trong túi mật không được thải hết ra ngoài.

Ung thư

Ung thư tuyến tụy và gan có thể gây vàng da. Tuy nhiên, tình trạng này hiếm gặp ở trẻ em.

Chứng tan máu, thiếu máu

Thiếu máu huyết tán gây ra sự phá hủy và loại bỏ các tế bào hồng cầu với tốc độ nhanh hơn bình thường. Thiếu máu tan máu có thể là một tình trạng di truyền, di truyền từ một hoặc cả hai cha mẹ, hoặc nó có thể là kết quả của nhiễm trùng hoặc bệnh tự miễn dịch, trong số những thứ khác.

Chẩn đoán bệnh vàng da ở trẻ

Chẩn đoán ban đầu của bệnh vàng da có thể được thực hiện bằng cách khám sức khỏe và quan sát da, mắt của trẻ.

Bác sĩ sẽ tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh gan bằng cách kiểm tra các vết bầm tím bất thường hoặc các u mạch hình mạng nhện , là những cụm mạch máu nhỏ, bất thường ngay dưới bề mặt da.

Nếu các ngón tay và lòng bàn tay chuyển sang màu hơi đỏ (ban đỏ lòng bàn tay), đó có thể là dấu hiệu của bệnh gan.

Xét nghiệm máu và nước tiểu có thể tiết lộ mức độ bilirubin trong cơ thể cùng với các vấn đề với chức năng gan và thiếu máu. Xét nghiệm máu cũng có thể giúp chẩn đoán các tình trạng như viêm gan và Epstein-Barr.

Trẻ có thể phải lấy máu để xét nghiệm chẩn đoán bệnh vàng da

Điều trị bệnh vàng da ở trẻ

Phương pháp điều trị vàng da sẽ phụ thuộc vào tình trạng cơ bản. Vàng da ở trẻ sơ sinh do nồng độ bilirubin tăng cao có thể được điều trị bằng đèn chiếu. Với phương pháp điều trị này, trẻ được tiếp xúc với ánh sáng xanh đặc biệt để giúp giảm mức độ bilirubin.

Nếu vấn đề liên quan đến quá trình phá hủy tế bào hồng cầu nhanh, bác sĩ có thể đề nghị truyền máu, một số loại thuốc hoặc phương pháp di chuyển huyết tương, một quá trình tách huyết tương khỏi tế bào máu.

Đối với trẻ sơ sinh có nồng độ bilirubin rất cao, truyền máu có thể hữu ích. Trong quá trình điều trị này, một lượng nhỏ máu được rút ra và truyền cho con bạn để giúp tăng số lượng tế bào hồng cầu và làm giảm mức bilirubin.

Các phương pháp điều trị viêm gan khác nhau, tùy thuộc vào loại vi rút. Ví dụ, viêm gan A thường rời khỏi cơ thể mà không cần điều trị, mặc dù có thể mất vài tháng. Viêm gan B và C cần dùng thuốc kháng vi-rút.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP