Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bị nhiễm Rubella khi mang thai

Rubella còn được gọi là bệnh sởi Đức, là một bệnh nhiễm trùng do virus gây ra, có các triệu chứng tương tự như bị cúm. Rất khó để biết được bạn có bị nhiễm Rubella hay không. Và cũng chỉ có một nửa số người nhiễm rubella sẽ xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng, trong khi những người còn lại có thể sẽ không có bất cứ triệu chứng nào cả.

Rubella là một bệnh rất dễ lây truyền thông qua việc ho hoặc hắt hơi của người đã nhiễm bệnh. Mặc dù với mọi người, rubella không nguy hiểm như bệnh sởi, nhưng rubella lại là một căn bệnh tương đối nguy hiểm với phụ nữ mang thai.

Nguyên nhân gây bệnh rubella

Bệnh Rubella là do virus rubella gây ra. Virus Rubella có thể lây truyền từ người bị bệnh sang người khỏe mạnh thông qua các giọt bắn của người nhiễm bệnh khi ho hoặc hắt hơi, rồi sau đó người khỏe mạnh hít phải. Một cách lây truyền khác, nếu bạn chạm vào các bề mặt bị nhiễm virus Rubella từ người mắc bệnh, sau đó chạm tay vào niêm mạc mũi, miệng, mặt thì bạn rất có thể sẽ nhiễm bệnh.

Rất nhiều người bị nhiễm bệnh nhưng lại không biết hoặc không có triệu chứng, do vậy càng làm tăng khả năng lây truyền bệnh cho người khác. Thời gian lây truyền kéo dài từ khoảng một vài tuần trước khi những vết mẩn đỏ đầu tiên xuất hiện cho đến khoảng 2 tuần sau khi tình trạng mẩn đỏ biến mất.

Khi mang thai, nếu bạn nhiễm rubella, thì tình trạng nhiễm trùng có thể lây sang em bé trong bụng thông qua dòng máu.

Triệu chứng của nhiễm rubella

Đa số triệu chứng của tình trạng nhiễm rubella khi mang thai rất nhẹ, hầu như mẹ bầu không nhận ra được, bởi biểu hiện có thể chỉ là một cơn cảm lạnh nhẹ hoặc một cơn ho. Nhiều khi, mẹ bầu nhiễm rubella nhưng không hề có triệu chứng nào cả.

Thông thường, triệu chứng nhiễm rubella tương tự như bị cúm, và thường xuất hiện sau khoảng từ 2-3 tuần sau khi nhiễm virus; và thường kéo dài trong khoảng từ 3-7 ngày.

Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến nhất có thể xuất hiện nếu bạn bị nhiễm rubella:

Sốt nhẹ, khoảng hơn 38 độ, gần 39 độ
Sổ mũi, ngạt mũi
Đỏ mắt, viêm hoặc sưng ở mắt
Đau đầu
Đau cơ
Sưng và đau các hạch bạch huyết
Phát ban màu hồng hoặc đỏ xuất hiện đầu tiên tại mặt, sau đó lan dần xuống dưới và có thể phát ban khắp cơ thể.

Mẹ bầu có thể xuất hiện tất cả các triệu chứng nói trên hoặc chỉ một vài triệu chứng. Nếu mẹ bầu nhận thấy mình có bất cứ triệu chứng nào, hãy đi khám ngay để được điều trị và chăm sóc cần thiết.

Một số trường hợp hiếm gặp, nhiễm rubella có thể lan tới tai hoặc thậm chí gây sưng phù ở não. Dưới đây là một số dấu hiệu nguy hiểm bạn nên thận trọng:

Thường xuyên đau đầu. Cơn đau không giảm đi khi bạn nghỉ ngơi hoặc ngủ. Cơn đau đầu thậm chí còn diễn biến nặng hơn theo thời gian.
Đau dai dẳng ở bên trong tai và thậm chí gây khó nghe
Cứng cổ, khó cử động cổ

Nếu bạn xuất hiện bất cứ triệu chứng nào ở trên, phải đi khám ngay lập tức, để tránh những biến chứng vô cùng nghiêm trọng nếu không được điều trị cấp cứu.

Vaccine rubella cho phụ nữ mang thai

Lưu ý rằng, mẹ bầu không được tiêm vắc xin dự phòng rubella, vì đây là vắc xin sống giảm độc lực và có thể sẽ rất nguy hiểm cho cả bạn và em bé. Hãy báo ngay là bạn đang mang thai khi đến khám bác sỹ vì nghi ngờ mình bị nhiễm rubella.

Vaccine phòng rubella thường phối hợp với vaccine sởi (trong vắc xin sởi - rubella) hoặc phối hợp 3 thành phần: vắc xin sởi - rubella - quai bị. Hiện nay ở Việt Nam, trong chương trình Tiêm chủng mở rộng, vắc xin sởi - rubella được tiêm miễn phí cho trẻ em từ 18 đến 24 tháng tuổi. Đồng thời trẻ em dưới 18 tuổi cũng sẽ được tiêm mũi thứ hai vắc xin sởi - rubella.

Những bà mẹ đang chuẩn bị mang thai được khuyến cáo tiêm vắc xin sởi - rubella từ 3-6 tháng trước khi mang bầu.

Các yếu tố nguy cơ đi kèm với tình trạng nhiễm rubella trong khi mang thai

Nhiễm rubella khi đang mang thai sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và còn ảnh hưởng đến cả em bé trong bụng. Trong khi mang thai, tình trạng nhiễm rubella có thể lây truyền từ mẹ sang bé thông qua dòng máu từ mẹ sang con qua nhau thai.

Ảnh hưởng của bệnh rubella với em bé sẽ phụ thuộc vào thời điểm mẹ bị nhiễm bệnh. Nếu mẹ nhiễm virus trong 20 tuần đầu của thai kỳ, nguy cơ lây truyền sang em bé rất cao, và ảnh hưởng lên em bé cũng nghiêm trọng hơn. Nếu mẹ nhiễm virus trong giai đoạn sau của thai kỳ, nguy cơ lây truyền virus sang cho em bé và ảnh hưởng với em bé cũng sẽ ít hơn, thậm chí có thể nói là gần như không ảnh hưởng gì tới em bé.

Nếu bà mẹ nhiễm Rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ: sẽ dễ bị sẩy thai hoặc thai chết lưu trong tử cung; nếu thai tiếp tục phát triển và sinh ra em bé thì 70-100% trẻ đẻ ra bị Hội chứng Rubella bẩm sinh và 25% trẻ bị dị tật bẩm sinh ở các cơ quan tim, mắt, não.

Nếu bà mẹ nhiễm Rubella sau 3 tháng: nếu mẹ có thai được 13-16 tuần, thì trẻ sinh ra bị Rubella bẩm sinh với tỷ lệ 17%; khi thai được 17-20 tuần thì tỷ lệ là 5%, còn khi thai hơn 20 tuần tỷ lệ đó bằng 0%.

Hội chứng Rubella bẩm sinh bao gồm các dị tật hết sức nặng nề ở trẻ mới sinh, bao gồm:

Dị tật ở tim
Chậm phát triển
Khó nghe hoặc điếc
Khuyết tật trị tuệ
Ngoài ra, có rất nhiều dị tật khác có thể xuất hiện trong những giai đoạn sau, khi trẻ tập đi hoặc khi trẻ bắt đầu đi học

Giảm nguy cơ nhiễm rubella trong khi mang thai

Nếu bạn có ý định mang thai, bác sỹ sẽ khuyên bạn nên xét nghiệm miễn dịch rubella hoặc tiêm dự phòng vắc xin rubella khoảng 3-6 tháng trước khi bắt đầu thụ thai.

Khi mang thai, bạn không thể tiêm vắc xin rubella, và nếu bạn lại không có miễn dịch với virus rubella thì việc cố gắng không để nhiễm virus là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số cách giúp giảm nguy cơ bị nhiễm rubella khi đang mang thai:

Nếu bạn nhận thấy có ai đó bị mẩn đỏ trên cơ thể, trên mặt và có xuất hiện các dấu hiệu giống như bị cảm lạnh (ví dụ như chảy nước mắt, đỏ mắt, sổ mũi, ngạt mũi), hãy tránh xa những người này và tránh tiếp xúc với họ dưới bất kỳ hình thức nào.
Hạn chế sử dụng toilet công cộng và các địa điểm công cộng khác, vì đây là những khu vực mà vi khuẩn và virus có thể dễ dàng lây lan và ảnh hưởng đến bạn.
Nếu trong nhà bạn có trẻ nhỏ, bạn nên kiểm tra lịch tiêm chủng vaccine phòng rubella cho trẻ. Trong trường hợp trẻ đã được tiêm phòng từ trước, bạn nên hỏi ý kiến bác sỹ xem liệu trẻ có cần làm xét nghiệm kiểm tra mức độ miễn dịch và kiểm tra để phòng trường hợp trẻ bị nhiễm virus hay không. Nếu trong nhà bạn có những người khác mà bạn không chắc chắn rằng họ đã tiêm vắc xin phòng rubella từ trước hay chưa, hãy trao đổi với bác sỹ để kiểm tra nguy cơ mắc bệnh của những người này cũng như mức độ miễn dịch của họ.
Có một số cộng đồng nhất định có khả năng sẽ bùng phát dịch rubella cao hơn. Do vậy, nếu được bạn nên tránh tiếp xúc với những người thuộc các cộng đồng này bằng cách tránh làm việc với họ hoặc ở nhà.
Trong trường hợp bạn có kế hoạch đi du lịch tới vùng mà gần đây mới có dịch rubella bùng phát hoặc đã từng có dịch rubella trong quá khứ, thì tốt nhất, bạn nên hoãn chuyến đi của mình lại sau thai kỳ.
Khi bạn đã sinh em bé, bạn nên trao đổi với bác sỹ để tiêm vắc xin phòng rubella sớm nhất có thể, để giảm nguy cơ nhiễm bệnh trong trường hợp mang thai lần nữa.
Trong khi đang cho con bú, bạn có thể tiêm được vắc xin phòng rubella. Tuy nhiên, nếu bạn có ý định sinh thêm một em bé nữa, hãy đảm bảo rằng, khoảng thời gian từ khi bạn tiêm cho tới ngày thụ thai cách nhau tối thiểu là 28 ngày.

Đảm bảo chắc chắn rằng bạn theo dõi chặt chẽ tất cả các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện khi mang thai, thông báo cho bác sỹ kể cả khi bạn cảm thấy không có vấn đề gì hoặc dấu hiệu không quan trọng. Bác sỹ sẽ thăm khám và chỉ định những xét nghiệm cần thiết cho bạn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP