Thoát vị bẹn ở trẻ em là bệnh lý bẩm sinh do còn ống phúc tinh mạc, thường gặp ở bé trai và trẻ sơ sinh thiếu tháng. Thoát vị bẹn ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình phát triển của trẻ. Ba mẹ cần nhận biết bệnh sớm để đưa trẻ đi thăm khám để có biện pháp xử trí kịp thời, tránh dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.
1. Bệnh thoát vị bẹn ở trẻ em
Thoát vị bẹn ở trẻ em chủ yếu là bệnh lý bẩm sinh do tồn tại ống phúc tinh mạc khiến cho các tạng trong ổ bụng (như ruột, buồng trứng, mạc nối) chạy xuống tạo thành khối phồng to ở bẹn. Thông thường, ống phúc tinh mạc ở trẻ sẽ tự động đóng lại ở những tháng cuối thai kỳ hoặc 3 tháng đầu sau sinh. Trẻ càng lớn, khả năng tự đóng lại của ống phúc tinh mạc càng thấp. Trong trường hợp nếu ống phúc tinh mạc không đóng sẽ gây ra thoát vị bẹn ở trẻ. Ngoài ra, bệnh cũng có thể hình thành do một số nguyên nhân phụ như: trẻ rặn quá nhiều do táo bón hoặc trẻ bị ho liên tục trong một thời gian dài.
Trẻ có thể bị thoát vị một bên hoặc cả hai bên. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng chủ yếu gặp ở các bé trai và trẻ sơ sinh thiếu tháng. Khi bị thoát vị bẹn, cha mẹ nên cho trẻ đi thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt. Nếu để lâu, bệnh sẽ làm chậm quá trình phát triển của trẻ và có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Thoát vị bẹn ở trẻ em chủ yếu là do bẩm sinh
2. Dấu hiệu thoát vị bẹn ở trẻ em
– Bệnh thoát vị bẹn ở trẻ em thường có biểu hiện ban đầu là xuất hiện một khối phồng ở vùng bẹn. Khối phồng này còn lan đến vùng bìu ở bé trai và vùng mu-môi lớn ở bé gái.
– Kích thước khối phồng sẽ tăng lên khi trẻ vận động mạnh, chạy nhảy, quấy khóc, ho hoặc rặn và thường tự mất khi trẻ nằm yên.
– Nắn vào phần ống bẹn sẽ sờ được khối thoát vị. Khối thoát vị mềm, không đau và có thể đẩy khối thoát vị tự di chuyển.
– Khi khối thoát vị bị nghẹt không thể quay về ổ niêm mạc khiến vùng u phồng có thể bị sưng đau kèm theo những cơn đau quặn bụng dữ dội. Trẻ quấy khóc bụng chướng, buồn nôn và nôn.
Bên cạnh đó, trẻ có thể mắc một số bệnh có biểu hiện ở vùng bẹn và bìu như: xoắn tinh hoàn, tràn dịch màng tinh hoàn, viêm tinh hoàn, viêm tấy vùng ống bẹn bìu,… Do đó, nếu thấy trẻ xuất hiện các biểu hiện trên, cha mẹ cần cho trẻ đi khám càng sớm càng tốt. Dựa trên kết quả thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm hỗ trợ, các bác sĩ sẽ chẩn đoán đúng tình trạng bệnh và đưa ra phương án điều trị hiệu quả.
3. Biến chứng thoát vị bẹn ở trẻ em
Bệnh thoát vị bẹn cần phải được can thiệp bằng phương pháp ngoại khoa. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho trẻ như:
– Nghẹt ruột, rối loạn tiêu hóa: trẻ ăn uống không ngon miệng gây chán ăn, chậm lớn và việc đi vệ sinh diễn ra không thuận lợi.
– Tắc ruột, hoại tử ruột: khi ruột hoặc mạc treo ruột bị kẹt lại trong túi thoát vị không thể trở lại được có thể bị hoại tử dẫn đến việc phải cắt bỏ một phần.
– Ảnh hưởng tới cơ quan sinh sản: xoắn tinh hoàn, teo tinh hoàn, nghẹt bó mạch thừng tinh gây hoại tử tinh hoàn ở bé trai và buồng trứng ở bé gái.
Nghẹt ruột, tắc ruột, ngoại tử ruột… là các biến chứng nguy hiểm khi trẻ bị thoát vị bẹn
4. Điều trị thoát vị bẹn ở trẻ
Phẫu thuật là phương pháp điều trị cần thiết trong các trường hợp thoát vị bẹn từ nhẹ đến phức tạp nhằm ngăn ngừa biến chứng và tình trạng tái phát bệnh. Thoát vị ben trẻ em có thể được phẫu thuật mổ hở hoặc mổ nội soi
Phương pháp mổ hở thoát vị bẹn ở trẻ
Bác sĩ sẽ rạch một vết mổ nhỏ theo nếp lằn bụng dưới dài khoảng 20mm. Sau đó đẩy ruột hoặc tổ chức bên trong túi thoát vị trở lại vào vị trí ban đầu. Tiến hành phẫu tích túi thoát vị và thắt lại ống phúc tinh mạc.Tuy nhiên phương pháp này không phát hiện được bên đối diện có bị thoát vị không.
Phương pháp mổ nội soi thoát vị bẹn ở trẻ
Mổ nội soi là kỹ thuật đưa ống nội soi và các dụng cụ phẫu thuật qua đường rạch rất nhỏ ở vùng bụng người bệnh. Sau đó sẽ dùng thiết bị để đẩy bộ phận thoát vị trở lại vị trí đúng như ban đầu rồi tiến hành khâu lại vết mổ.
Đây là phương pháp điều trị thoát vị bẹn tiên tiến nhất hiện nay. Thực hiện phương pháp này, bác sĩ có thể dễ dàng nhận thấy ống dẫn tinh và mạch máu nuôi tinh hoàn. Đồng thời có thể khâu lại ống phúc tinh mạc mà không chạm đến mạch máu nuôi tinh hoàn hoặc ống dẫn tinh. Do đó tránh được 2 biến chứng nguy hiểm có thể gặp khi mổ mở là tắc ống dẫn tinh hoặc teo tinh hoàn. Bên cạnh đó, phương pháp mổ nội soi cũng cho phép đánh giá tình trạng ống phúc tinh mạc ở bên đối diện và khâu kín ngay nếu nó còn mở, ngăn chặn sự phát triển thoát vị trong tương lai.
Ngoài ra, với đường rạch chỉ 2mm nên trẻ ít đau, ít chảy máu và hầu như không để lại sẹo. Thời gian hồi phục sức khỏe sớm và có thể xuất viện chỉ 1 ngày sau phẫu thuật.
Phẫu thuật mổ nội soi điều trị thoát vị bẹn ở trẻ có nhiều ưu điểm vượt trội như: ít đau, an toàn, phục hồi nhanh.
5. Cách chăm sóc bé sau khi phẫu thuật
Thông thường, trẻ sẽ cảm thấy khỏe hoàn toàn từ 1-2 tuần sau phẫu thuật và có thể quay trở lại sinh hoạt như bình thường. Tuy nhiên, cha mẹ vẫn cần lưu ý các vấn đề sau:
– Thực hiện theo đúng hướng dẫn của bác sĩ về việc chăm sóc trẻ nhỏ giai đoạn hậu phẫu để tránh bị nhiễm trùng vết mổ.
– Cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi xuất hiện các biểu hiện như nôn, sốt cao; vết mổ bị chảy máu, tấy đỏ và có dấu hiệu nhiễm trùng; đi tiểu ít hơn bình thường…
6. Biện pháp ngăn ngừa trẻ bị thoát vị bẹn
Thoát vị bẹn ở trẻ là lý bẩm sinh nên bệnh chỉ có thể ngăn ngừa khi khi bé vẫn còn ở giai đoạn thai nhi. Theo các chuyên gia, để giảm thiểu nguy cơ thoát vị bẹn ở trẻ, mẹ bầu cần có một lối sống lành mạnh; hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc các yếu tố độc hại khác; bổ sung axit folic cũng như khám thai định kỳ để giảm thiểu nguy cơ sinh non…
Thoát vị bẹn ở trẻ em không thể tự khỏi mà phải điều trị bằng các biện pháp can thiệp ngoại khoa. Nếu phát hiện trẻ có những dấu hiệu bất thường, cha mẹ cần quan sát thật kỹ. Trong trường hợp trẻ bị thoát vị bẹn, cha mẹ tuyệt đối không được tự điều trị tại nhà hoặc đợi trẻ tự khỏi. Bệnh biến chứng nặng không những gây khó khăn trong quá trình điều trị mà còn và gây ra những tổn thương khó phục hồi.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
