12 điều bạn cần lưu ý trước khi uống kháng sinh
Kháng sinh ngày càng được sử dụng rộng rãi. Thậm chí bạn có thể tự mua một loại kháng sinh ngoài hiệu thuốc mà không cần có đơn của bác sĩ. Tuy nhiên, để sử dụng kháng sinh có hiệu quả nhất bạn cần hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ những câu hỏi dưới đây:
Tại sao bạn phải uống kháng sinh?
“Mỗi bệnh nhân cần phải xác minh và hiểu được lý do tại sao họ cần uống kháng sinh”, theo Norman Tomaka, MS, Hiệp hội Dược sĩ Mỹ, phát ngôn viên và dược sĩ tư vấn lâm sàng tại Melbourne, Florida. Một nghiên cứu JAMA cho thấy gần một phần ba những đơn thuốc điều trị kháng sinh đường uống tại Hoa Kỳ giữa năm 2010 và năm 2011 đã được kê không phù hợp. Uống thuốc kháng sinh khi không cần thiết có thể làm cho vi khuẩn kháng thuốc, do đó, bạn cần thảo luận với bác sĩ để có lựa chọn dùng thuốc tốt nhất.
Bạn nên uống kháng sinh khi nào?
"Có một sự khác biệt giữa việc dùng thuốc 3 lần một ngày so với mỗi 8 giờ", dược sĩ Barbara Young cho biết. Kháng sinh làm việc tốt nhất khi luôn duy trì được một nồng độ thích hợp trong máu của bạn. Thay vì uống một viên thuốc sau mỗi bữa ăn, ví dụ, bạn và bác sĩ của bạn có thể tìm ra một khung thời gian tốt hơn, ví dụ như ngay sau khi bạn thức dậy, trong một bữa ăn nhẹ giữa buổi, và ngay trước khi đi ngủ.
Bạn có nên uống thuốc cùng với thức ăn không?
Ăn cùng với uống thuốc có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu thuốc của hệ tiêu hóa. Uống kháng sinh cùng với thức ăn có thể khiến bạn đỡ buồn nôn khi sử dụng một số loại thuốc gây kích ứng dạ dày. Nhưng một số thuốc lại có hiệu quả cao nhất khi được uống lúc dạ dày trống rỗng vì thức ăn có thể ngăn cản hấp thu thuốc vào máu.
Những loại thức ăn nào cần tránh khi uống thuốc?
Một số thuốc có thể gây phản ứng có hại khi sử dụng cùng một số loại thức ăn nhất định. Ví dụ như các sản phẩm từ sữa có thể làm giảm hiệu quả của tetracyclin vì canxi trong sữa sẽ kết hợp với kháng sinh này làm cản trở hấp thu. Vì vậy, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ để biết được những đồ ăn nào ảnh hưởng tới tác dụng của thuốc.
Bạn có cần uống một cốc nước đầy cùng với thuốc không?
Một ly nước có thể pha loãng dịch dạ dày và giúp thuốc đi qua trước khi dạ dày bị kích thích, Tomaka nói. Trong khi uống đủ nước có thể giúp ngăn ngừa cảm giác buồn nôn ở hầu hết các loại thuốc, một loại thuốc khác cần một ly nước đầy để có thể hấp thu thích hợp.
Bạn có cần sử dụng thuốc cùng các lợi khuẩn (probiotic) không?
Không phải tất cả mọi loại vi khuẩn trong cơ thể đều gây hại, một số chủng cần thiết cho một hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Nhưng kháng sinh không phân biệt được chúng. Hầu hết các kháng sinh không chỉ tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh mà chúng còn giết chết các lợi khuẩn. Khi các lợi khuẩn bị tiêu diệt, bạn có thể mắc các bệnh rối loạn tiêu hóa, nhiễm trùng tiết niệu hoặc nhiễm nấm men. Để ngăn ngừa tác dụng phụ này, bác sĩ có thể khuyên bạn sử dụng các loại thực phẩm giàu probiotic hoặc một số loại men vi sinh.
.png)
Bạn nên làm gì khi quên uống thuốc?
Có thể bạn sẽ uống được thuốc đúng giờ và đủ liều trong suốt quá trình điều trị. Nhưng trên thực tế bạn rất có thể quên không uống hoặc uống muộn hơn giờ quy định. Điều quan trọng là bạn phải biết trước là mình cần phải làm gì nếu tình huống đó xảy ra. Một số loại thuốc sẽ có hiệu quả tốt nhất nếu bạn dùng thuốc ngay sau khi nhớ ra, trong khi những loại thuốc khác phải chờ cho đến thời gian quy định mới có thể uống liều tiếp theo. Vì vậy, bạn cần hỏi bác sĩ để có thông tin chính xác.
Bạn sẽ cảm thấy tốt hơn sau khi uống thuốc bao lâu?
Bạn nên tiếp tục điều trị hết đơn thuốc thay vì dừng thuốc ngay khi hết triệu chứng, bởi vì các vi khuẩn có thể vẫn ở mức không an toàn và tái hoạt động trở lại. Vì vậy, bạn nên biết cần khoảng bao nhiều thời gian để các triệu chứng bắt đầu cải thiện. Thông thường sẽ mất khoảng 2-3 ngày, và nếu bạn vẫn không cảm thấy khá hơn thì bạn cần đến gặp bác sĩ để đổi thuốc nếu cần.
Các tác dụng phụ có thể gặp khi uống kháng sinh là gì?
Các tác dụng phụ khi sử dụng kháng sinh đường uống thường xảy ra với một tỉ lệ rất thấp, nhưng bạn vẫn cần phải nhận thức được chúng. Một số thuốc có thể gây khó thở, trong khi một số khác lại làm bạn bị phát ban. Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của triệu chứng mà bạn cần thảo luận với bác sĩ để quyết định dừng thuốc hoặc đổi sang phương pháp điều trị khác. Vì vậy, bạn nên tìm hiều trước những triệu chứng này và có kế hoạch nếu như tác dụng phụ xảy ra.
Bạn có thể nghiền nát viên thuốc trước khi uống không?
Nếu bạn khó nuốt cả viên thuốc, bạn cần hỏi bác sĩ trước khi có ý định nghiền nát chúng bởi nó có thể làm ảnh hưởng tới khả năng hấp thu thuốc. Trong trường hợp đó, kháng sinh dạng siro sẽ là một lựa chọn tốt cho bạn.
Loại kháng sinh này có an toàn khi sử dụng kèm với các thuốc khác không?
Bác sĩ sẽ hỏi những loại thuốc mà bạn đang dùng trước khi lựa chọn kháng sinh cho bạn để tránh phản ứng, bao gồm cả thuốc tránh thai hay các sản phẩm bổ sung vitamin. Một số loại kháng sinh có thể làm giảm tác dụng của thuốc tránh thai, có nghĩa là bạn cần thay đổi phương pháp tránh thai. Bên cạnh đó, các sản phẩm bổ sung sắt có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu của một số kháng sinh. Vì vậy, đừng quên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ về các loại thuốc mà bạn đang sử dụng cùng kháng sinh.
Tôi đã từng bị phản ứng thuốc, vậy liệu tôi có bị dị ứng khi dùng kháng sinh này không?
Dị ứng với một kháng sinh có nghĩa là bạn cần tránh cả thuốc đó cũng như các thuốc cùng họ với nó. Nhưng chỉ vì bạn đã từng bị phản ứng thuốc hồi trẻ không có nghĩa là bạn cần tránh sử dụng nó. Ví dụ như cơ thể của bạn có thể dung nạp được một loại penicillin ít tương đồng so với loại bạn đã bị phản ứng. Bên cạnh đó, phản ứng của bạn có thể không phải là biểu hiện của dị ứng thuốc, ví dụ như ampicillin có thể gây phát ban ở trẻ em do gây giải phóng histamin, chứ không phải là do dị ứng thuốc. Mặc dù vậy, bạn vẫn cần theo dõi và báo cáo cho bác sĩ bất kì triệu chứng nào mà bạn đã từng gặp phải khi dùng thuốc.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
