Bệnh nhân tiểu đường sử dụng thảo dược và thực phẩm chức năng liệu có hiệu quả

Tiểu đường type 2 trước đây từng được coi là một căn bệnh của người cao tuổi và trung niên, tuy nhiên trong những năm gần đây căn bệnh này ngày càng phổ biến ở lứa tuổi trẻ hơn.

Hiện nay chưa có một phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân vẫn có thể kiểm soát tốt nồng độ glucose huyết thông qua chế độ ăn uống và luyện tập thể dục, kết hợp với việc sử dụng các loại thuốc điều trị như:

• Insulin
• Metformin
• Sulfonylurea
• Meglitinide

Một chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động thể lực điều độ và duy trì cân nặng hợp lý là nguyên tắc đầu tiên và đôi khi là quan trọng nhất trong điều trị bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, khi tất cả những điều trên là chưa đủ để ổn định đường huyết thì việc sử dụng thuốc điều trị là vô cùng cần thiết.

Cùng với những loại thuốc điều trị, những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường cũng có vô số những lựa chọn về các loại thảo dược và thực phẩm chức năng (TPCN) hỗ trợ điều trị tiểu đường. Những TPCN này có thể giúp hỗ trợ kiểm soát đường huyết, giảm hiện tượng đề kháng với insulin và phòng các biến chứng tiểu đường.

Một số TPCN cho thấy những kết quả đầy hứa hẹn trên mô hình động vật. Tuy nhiên, các bằng chứng để chứng minh những hiệu quả nêu trên đối với con người vẫn còn khá hạn chế.

Sử dụng thực phẩm chức năng để hỗ trợ điều trị tiểu đường

Biện pháp tốt nhất luôn luôn là cung cấp đủ vitamin và khoáng chất từ chế độ ăn. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người chuyển sang sử dụng các sản phẩm hỗ trợ và TPCN. Trên thực tế, theo Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ, các bệnh nhân mắc tiểu đường đang có xu hướng sử dụng TPCN nhiều hơn so với những người không mắc bệnh. Tuy nhiên, TPCN không thể thay thế hoàn toàn các loại thuốc điều trị đặc hiệu. Chỉ sử dụng TPCN mà không chú trọng đến việc sử dụng thuốc đúng thời gian và liều lượng có thể khiến tình trạng sức khỏe ngày một xấu hơn.

Điều quan trọng là bệnh nhân cần phải trao đổi với bác sỹ trước khi sử dụng bất kỳ một TPCN nào do một số sản phẩm có thể gây ảnh hưởng đến các loại thuốc và phương pháp điều trị. Lưu ý rằng một sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên không có nghĩa là nó an toàn tuyệt đối cho con người.

Một số TPCN cho thấy những tác dụng tích cực đối với bệnh tiểu đường:

Quế

Từ xa xưa, y học cổ truyền đã sử dụng quế với mục đích điều trị rất nhiều bệnh tật. Khá nhiều nghiên cứu trên thế giới đã tập trung nghiên cứu về hiệu quả của quế trong việc kiểm soát nồng độ đường huyết. Một nghiên cứu vào năm 2011 đã chỉ ra rằng chiết xuất toàn phần của cây quế có thể giúp làm giảm nồng độ đường huyết lúc đói.

Tuy vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận hiệu quả trên nhưng quế được coi là một loại thảo dược đầy tiềm năng trong hỗ trợ điều trị tiểu đường.

Crôm

Crôm  là một nguyên tố vi lượng thiết yếu của cơ thể có vai trò quan trọng trong chuyển hóa carbohydrate. Các nghiên cứu về hiệu quả của crôm trong điều trị tiểu đường vẫn còn nhiều tranh cãi. Hàm lượng thấp được coi là an toàn đối với hầu hết bệnh nhân, tuy nhiên có ý kiến cho rằng crôm cũng có thể khiến nồng độ đường huyết hạ quá thấp. Hàm lượng cao crôm còn gây tổn thương thận.

Vitamin B1 (thiamin)

Nhiều bệnh nhân mắc tiểu đường có hiện tượng thiếu hụt vitamin B1 dẫn đến một số biến chứng như tim mạch và tổn thương mạch máu.

Vitamin B1/Thiamin là một vitamin tan trong nước nên khó đi vào trong tế bào là nơi rất cần vitamin B1. Tuy nhiên, benfotiamin – một dạng khác của vitamin B1 - là một chất tan trong dầu, do vậy chất này dễ đi qua màng lipid tế bào hơn. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng benfotiamin có thể phòng các biến chứng tiểu đường. Tuy nhiên, những nghiên cứu khác lại không cho những kết quả tích cực.

Acid alpha-lipoic (ALA)

Acid alpha-lipoic là một chất chống oxy hóa mạnh. Một số nghiên cứu đã chứng minh acid alpha-lipoic có thể:

• Giảm stress oxy hóa
• Giảm nồng độ đường huyết lúc đói
• Giảm đề kháng insulin

Tuy nhiên cần tiến hành thêm những nghiên cứu khác để chứng minh hiệu quả của ALA. Ngoài ra, ALA nên được sử dụng thận trọng do nó có thể làm hạ thấp nồng độ đường huyết đến mức nguy hiểm.

Mướp đắng

Mướp đắng (khổ qua) đã được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường ở một số quốc gia châu Á, Nam Mỹ và những quốc gia khác. Có rất nhiều nghiên cứu tại phòng thí nghiệm và trên mô hình động vật chứng minh hiệu quả của loại quả này trong hỗ trợ điều trị tiểu đường.

Tuy nhiên những nghiên cứu về tác dụng của mướp đắng trên người vẫn còn rất hạn chế. Những kết quả từ nghiên cứu lâm sàng vẫn chưa đem lại những giá trị thực tiễn cao.

Trà xanh

Trà xanh có chứa hợp chất polyphenol là các chất có hoạt tính chống oxy hóa cao.

Các chất chống oxy hóa chính trong lá trà xanh được biết đến từ lâu là epigallocatechin gallate (EGCG). Các nghiên cứu tại nhiều phòng thí nghiệm đã chứng minh EGCG có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như:

• Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
• Phòng bệnh tiểu đường type 2
• Cải thiện kiểm soát đường huyết
• Tăng hoạt tính của insulin

Resveratrol

Resveratrol là một hợp chất được tìm thấy trong nho và rượu vang đỏ. Trên mô hình động vật, nó giúp phòng tình trạng đường huyết cao trong máu. Các thí nghiệm trên động vật còn chỉ ra rằng resveratrol có thể làm giảm các stress. Tuy nhiên, các dữ liệu nghiên cứu trên lâm sàng còn khá hạn chế và còn quá sớm để khẳng định rằng resveratrol có hiệu quả đối với bệnh tiểu đường.

Magie

Magie là một khoáng chất thiết yếu của cơ thể. Nó giúp điều hòa huyết áp và cũng điều chỉnh độ nhạy của cơ thể đối với insulin. Các viên uống bổ sung magie có thể cải thiện độ nhạy đối với hormon insulin trên bệnh nhân tiểu đường.

Một chế độ ăn giàu magie cũng làm giảm nguy cơ mắc tiểu đường. Gần đây, các nhà khoa học đã chứng minh được mối liên quan cho thấy một chế độ dinh dưỡng giàu magie làm giảm tình trạng kháng insulin và giảm nguy cơ mắc tiểu đường.

Có thể thấy, có rất nhiều các loại thảo dược và TPCN có thể được sử dụng trong hỗ trợ điều trị tiểu đường. Tuy nhiên, một điều chúng tôi luôn khuyên bạn rằng hãy hỏi ý kiến bác sỹ trước khi quyết định sử dụng bất cứ một loại TPCN hay vitamin nào để điều trị tiểu đường. Một số loại TPCN có thể tương tác bất lợi với các thuốc điều trị tiểu đường và đường máu ví dụ như kẽm.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp