Cẩn trọng khi sử dụng kết hợp thuốc giảm đau, thuốc ho chứa opioid với benzodiazepines

Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) vừa có cảnh báo về việc kết hợp thuốc opioid với benzodiazepines hoặc các thuốc làm suy nhược hệ thần kinh trung ương khác gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm, bao gồm thở chậm, khó thở và tử vong.

Với mục tiêu giảm thiểu các nguy cơ này, FDA khuyến nghị thêm phần cảnh báo đóng khung (mức cảnh báo mạnh mẽ) vào bao bì của thuốc ho và giảm đau chứa opioid và thuốc benzodiazepines bán theo đơn.

Thông tin về opioid và benzodiazepines

Opioid là các thuốc bán theo đơn giúp giảm đau rất mạnh, được sử dụng khi không dùng được các phương pháp điều trị khác hoặc các phương pháp điều trị khác không có nhiều tác dụng để khống chế cơn đau. Các thuốc opioid như codeine và hydrocodone cũng được kết hợp với các thuốc khác để chữa ho.

Tác dụng phụ thường thấy của opioid bao gồm buồn ngủ, chóng mặt, buồn nôn, nôn, táo bón, thở chậm hoặc khó thở. Opioid cũng gây ra những nguy cơ nghiêm trọng, bao gồm sử dụng thuốc sai mục đích, lạm dụng thuốc, nghiện, quá liều và tử vong.

Benzodiazepines là một nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi để chữa lo âu, mất ngủ và động kinh. Các tác dụng phụ thường gặp của benzodiazepines là buồn ngủ, chóng mặt, yếu người và nghiện.

Các thuốc opioid và benzodiazepines đều làm suy nhược hệ thần kinh trung ương. Đây là những thuốc thường được kê đơn trong điều trị.

Thông tin cho bác sĩ

Đối với bác sĩ cần nắm rõ thông tin về việc sử dụng đồng thời thuốc giảm đau (hoặc thuốc ho) opioid và benzodiazepines hoặc các thuốc làm suy nhược hệ thần kinh trung ương khác (như rượu) có thể gây buồn ngủ, suy hô hấp, hôn mê, và/hoặc tử vong.

Theo đó, các bác sĩ tránh kê thuốc ho opioid cho bệnh nhân đang sử dụng thuốc benzodiazepine hoặc các thuốc làm suy nhược hệ thần kinh trung ương khác; chỉ nên kê thuốc giảm đau opioid kèm với benzodiazepines hoặc các thuốc suy nhược hệ thần kinh trung ương khác cho những bệnh nhân không còn lựa chọn điều trị nào khác.

Khi phải kê các thuốc này cùng nhau, cần giảm đến tối thiểu liều dùng và thời gian dùng mỗi thuốc mà vẫn đạt được hiệu quả lâm sàng mong đợi; theo dõi bệnh nhân chặt chẽ để xem có buồn ngủ và suy hô hấp không; thông báo với bệnh nhân và người chăm sóc về nguy cơ suy hô hấp và buồn ngủ khi dùng opioid với benzodiazepine, rượu hoặc các thuốc làm suy nhược hệ thần kinh trung ương khác (bao gồm các thuốc ma túy); khuyên bệnh nhân không nên lái xe hoặc vận hành máy móc cho đến khi biết được tác dụng của opioid và benzodiazepine hoặc các thuốc gây suy nhược hệ thần kinh trung ương khác lên cơ thể; kiểm tra kĩ bệnh nhân để xác định nguy cơ rối loạn sử dụng thuốc, bao gồm lạm dụng và dùng opioid sai mục đích, cảnh báo họ về nguy cơ quá liều và tử vong khi dùng chất gây suy nhược hệ thần kinh trung ương, bao gồm rượu và ma túy; khuyến khích bệnh nhân đọc hướng dẫn sử dụng thuốc...

Khuyến cáo cho người sử dụng

Người bệnh cần ý thức được về những nguy cơ khi sử dụng kết hợp thuốc giảm đau hoặc thuốc ho opioid bán theo đơn với thuốc benzodiazepines chữa lo âu, mất ngủ và động kinh có thể gây cảm giác buồn ngủ, thở khó hoặc chậm, hôn mê hoặc tử vong. Các tác dụng phụ này xảy ra vì cả hai loại thuốc đều gây tác dụng lên hệ thần kinh trung ương.

Không uống rượu kèm với bất cứ thuốc nào trong số này. Rượu cũng làm suy nhược hệ thần kinh và có thể làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ nguy hiểm chết người.

Trường hợp bệnh nhân dùng đồng thời opioid với benzodiazepines hoặc các thuốc làm suy nhược hệ thần kinh trung ương khác hoặc rượu... nếu thấy chóng mặt hoặc lâng lâng bất thường, cực kì buồn ngủ, thở khó hoặc thở chậm, hoặc bất tỉnh (bất tỉnh tức là bệnh nhân không trả lời hay phản ứng bình thường, hoặc không gọi dậy được), cần được nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời, thích hợp.

Không dùng kết hợp thuốc giảm đau/thuốc ho opioid với benzodiazepines hoặc các thuốc làm suy nhược hệ thần kinh trung ương khác mà không hỏi ý kiến bác sĩ.

Luôn thông báo với bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm cả các loại thuốc bán tại quầy không kê đơn (OTC). Nếu bạn đang dùng thuốc opioid hoặc thuốc benzodiazepine và không biết liệu mình có đang dùng thuốc gì khác có thể gây phản ứng không, hãy hỏi ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ.

Giữ thuốc cẩn thận để chúng không bị người khác lạm dụng hoặc không bị trẻ em lỡ uống phải.

Hỏi ý kiến bác sĩ nếu bạn có bất kì băn khoăn nào về các thuốc đang dùng và đọc kĩ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp