Tác động của tập luyện thể thao tại sao khác nhau giữa mỗi người?

Mặc dù chúng ta đều biết rằng tập luyện thể thao có ích cho tất cả mọi người, tuy nhiên mối liên hệ cơ học giữa mức độ thể chất và sức khỏe nói chung vẫn chưa được hiểu rõ. Một nghiên cứu mới được công bố trên Nature Metabolism bởi các nhà khoa học thuộc Trung tâm Y khoa Beth Israel Deaconess (BIDMC) đã cho thấy một góc nhìn rõ ràng hơn về vấn đề còn bỏ ngõ này. Kết quả nghiên cứu có thể giúp ích trong việc lựa chọn các bài tập cụ thể mang lại lợi ích lớn nhất về mặt sức khỏe cho từng cá nhân, đồng thời giúp định hình một mục tiêu điều trị mới cho một số bệnh liên quan đến chuyển hóa (metabolism).

Robert E. Gerszten, MD, tác giả chính đồng thời là trưởng khoa Y học Tim mạch ở BIDMC cho biết “Mặc dù tất cả mọi người đều được hưởng lợi từ việc tập thể dục, tuy nhiên sự khác biệt về đáp ứng của 2 người trong cùng một chương trình tập cụ thể có thể gây khá ngạc nhiên, chẳng hạn, một số có thể cải thiện về sức bền, một số lại cải thiện về mặt đường huyết. Cho đến nay, không có thông số lâm sàng nền nào của một cá nhân có thể giúp chúng ta dự đoán được ai sẽ là người có khả năng nhận được lợi ích tim-phổi đáng kể từ việc vận động thể thao.”

Để khám phá cụ thể hơn tác động của việc tập thể dục lên cơ thể và sự đa dạng của tác động này trên các đối tượng khác nhau, nhóm nghiên cứu, bao gồm tác giả Jeremy Robbins, MD, thuộc khoa Y học Tim mạch tại BIDMC, đã tiến hành đo nồng độ của gần 5.000 protein có trong máu ở 650 người trưởng thành thụ động, trước và sau khi họ tham gia một chương trình tập luyện sức bền kéo dài 20 tuần.

Robbins cho biết: “Để đánh giá tác động của việc luyện tập thể thao, chúng tôi đặc biệt quan tâm đến các protein huyết vì hiện nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy tập luyện thể thao giúp kích thích tiết các chất hóa học vào hệ tuần hoàn, đưa tác động của chúng đến các cơ quan xa trong cơ thể.”

Vào lúc bắt đầu nghiên cứu, một bộ gồm 147 protein huyết biểu thị cho tốc độ tiêu thụ oxy tối đa (VO2_max) (chỉ số đánh giá mức độ khỏe mạnh về mặt tim-phổi). Sau đó, khi đã hoàn thành chương trình tập luyện, mức độ thay đổi VO2_max của cá nhân cũng được biểu thị bởi một bộ gồm 102 protein khác.

Gerszten – Giáo sư thuộc quỹ Herman Dana tại Đại học Y Harvard cho biết: “Chúng tôi đã xác định được các protein từ xương, cơ và mạch máu có liên quan chặt chẽ đến mức độ thể lực của tim-phổi nhưng không liên quan đến đáp ứng khi luyện tập thể thao.” Robbins nói thêm, “Mặc dù các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng mức độ thể chất cơ bản của một cá nhân không liên quan đến đáp ứng của họ với việc luyện tập thể dục, nhưng thật thú vị khi nhận thấy rằng có rất ít trùng lặp giữa các chỉ số protein của VO2_max nền và đáp ứng của chúng đối với chương trình tập luyện.”

Với thông tin này, nhóm nghiên cứu đã phát triển một bảng điểm protein giúp tăng khả năng dự đoán sự thay đổi trong VO2_max (nói cách khác là khả năng có thể huấn luyện được) của một cá nhân. Ví dụ, điểm số này sẽ giúp xác định những đối tượng không thể cải thiện đáng kể về thể lực tim-phổi mặc dù có tham gia chương trình tập luyện tiêu chuẩn đi chăng nữa. Gerszten nói: “Nồng độ nền của một số protein giúp dự đoán tốt hơn bất kỳ yếu tố nào khác về việc ai sẽ cho đáp ứng tốt với quy trình tập luyện, ai thì không!”

Trong một nghiên cứu riêng biệt dựa trên cộng đồng, tuy cùng một phần của bài báo, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng một trong số các protein này có liên quan đến tăng nguy cơ tử vong sớm, nhấn mạnh mối tương quan giữa thể lực tim-phổi và kết quả sức khỏe về lâu dài.

Gerszten cho biết: “Hiện chúng tôi có một danh sách chi tiết về các hợp chất mới trong máu giúp hiểu rõ hơn về đặc điểm sinh học của thể lực cũng như khả năng thích ứng với quá trình tập luyện, đồng thời dự đoán được đáp ứng của từng cá nhân đối với một chế độ tập luyện nhất định. Mặc dù không có một viên thuốc nào có thể giúp tổng hợp tất cả các lợi ích đa dạng của việc vận động thể thao, nhưng nghiên cứu của chúng tôi đã giúp tạo ra một lộ trình để có thể khám phá thêm các biện pháp can thiệp tiềm năng và cung cấp một bước quan trọng trong việc cá nhân hóa các bài tập như một liệu pháp điều trị.” Ông cũng lưu ý rằng các nghiên cứu bổ sung là cần thiết để mở rộng các phát hiện của nghiên cứu đến mức độ dân số lớn hơn và để cải thiện tác động chính xác của các protein khác nhau trước và sau khi tập luyện.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP