Hẹp ống sống thắt lưng là gì?
Cột sống thắt lưng bao gồm năm đốt sống ở đoạn thấp của cột sống, giữa các xương sườn và xương chậu. Chứng hẹp ống sống thắt lưng là hẹp ống sống. Chúng gây chèn ép vào các dây thần kinh đi xuống dưới đến hai chân. Bệnh thường xảy ra ở người từ 60 tuổi trở lên do tình trạng thoái hóa. Tuy nhiên, bệnh có thể xuất hiện ở người trẻ tuổi, do một số nguyên nhân trong quá trình phát triển.
Chứng hẹp ống sống thắt lưng thường diễn tiến chậm, trong nhiều năm hay nhiều thập kỉ. Đĩa đệm trở nên giảm đàn hồi theo tuổi, làm giảm chiều cao đĩa đệm, và có thể gây lồi nhân nhầy đĩa đệm vào ống sống. Đồng thời có thể có gai xương và dày dây chằng. Tất cả những yếu tố này góp phần làm hẹp ống sống và có thể gây ra triệu chứng. Các triệu chứng có thể do viêm, chèn ép dây thần kinh, hoặc do cả hai.
Triệu chứng có thể gồm:
- Đau, yếu hoặc tê ở chân, bắp chân hoặc mông.
- Vọp bẻ ở bắp chân khi đi, cần phải nghỉ nhiều lần để đi một đoạn đường.
- Đau lan đến một hay cả hai cẳng chân hoặc đùi, tương tự như đau thần kinh tọa.
- Một vài trường hợp hiếm có thể có mất vận động của hai chân, rối loạn tiểu tiện hoặc đại tiện.
- Đau có thể giảm khi cúi người ra trước, ngồi hoặc nằm.
Trượt đốt sống và vẹo cột sống do thoái hóa là hai tình trạng có thể liên quan với hẹp ống sống thắt lưng.
Trượt đốt sống do thoái hóa gây ra bởi thoái hóa diện khớp. Phổ biến nhất là đốt L4 trượt lên đốt L5. Bệnh thường được điều trị với cùng phương pháp điều trị bảo tồn và phẫu thuật tương tự như bệnh hẹp ống sống thắt lưng.
Vẹo cột sống do thoái hóa thường xảy ra nhất ở vùng thắt lưng, và hay gặp ở người từ 65 tuổi trở lên. Đau lưng do bệnh này thường khởi phát từ từ và có liên quan đến vận động. Vẹo cột sống trong trường hợp này tương đối nhẹ. Phẫu thuật có thể được chỉ định khi các phương pháp điều trị bảo tồn không cải thiện được tình trạng đau.
Chẩn đoán
Chẩn đoán được đưa ra bởi phẫu thuật viên ngoại thần kinh dựa trên bệnh sử, triệu chứng, thăm khám lâm sàng và các kết quả xét nghiệm.
Hình ảnh học có thể gồm:
- X-quang: Tia xạ tập trung xuyên qua cơ thể để tạo ra hình ảnh và có thể hiển thị cấu trúc của xương, trục của cột sống và đường viền các khớp.
- CT scanner hoặc CAT scanner: Tạo ra hình ảnh bằng cách kết hợp nhiều phim X-quang lại với nhau và có thể hiện thị hình dạng, kích thước của ống sống, các thành phần bên trong, các cấu trúc xung quanh với chi tiết giải phẫu học của xương.
- MRI: Tạo hình ảnh bằng năng lượng từ tính và công nghệ máy tính. Có thể hiển thị tủy sống, rễ thần kinh và các vùng xung quanh, cũng như sự phì đại, thoái hóa hay khối u.
- Tủy đồ: tiêm thuốc cản quang vào khoang dịch não tủy để ghi nhận hình dạng các dây thần kinh và tủy sống, và cho thấy bằng chứng của bất kì chèn ép nào ảnh hưởng lên khu vực này; có thể thấy trên X-quang, đôi khi được thực hiện với CT-scan.
Xem tiếp: Điều trị hẹp ống sống thắt lưng
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
