✴️ Điều trị sỏi thận nhỏ – Thực hiện sớm, sỏi tan nhanh

1. Tổng quan về sỏi thận

1.1. Định nghĩa

Sỏi thận là tình trạng kết tinh của các chất khoáng có trong nước tiểu tạo thành các tinh thể rắn (sỏi), tích tụ trong nhu mô hoặc hệ thống thu thập nước tiểu của thận. Đây là một trong những bệnh lý tiết niệu phổ biến nhất, có thể xảy ra ở cả nam và nữ, trong mọi độ tuổi.

Sỏi thận là loại bệnh lý phổ biến hiện nay và ảnh hưởng tới sức khoẻ người bệnh

1.2. Cơ chế hình thành

Sỏi thận được hình thành khi nước tiểu trở nên bão hòa với các chất khoáng như canxi, oxalat, urat, hoặc cystine… mà cơ thể không kịp đào thải. Các yếu tố thúc đẩy quá trình này bao gồm:

• Giảm lượng nước tiểu (mất nước, uống ít nước).

• Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát.

• Thay đổi pH nước tiểu.

• Bất thường giải phẫu hoặc dị dạng đường tiết niệu.

• Rối loạn chuyển hóa (tăng canxi niệu, tăng oxalat niệu...).

• Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình.

1.3. Yếu tố nguy cơ

Các đối tượng có nguy cơ cao mắc sỏi thận bao gồm:

• Có người thân trong gia đình từng mắc sỏi thận.

• Thói quen uống ít nước, đặc biệt ở người cao tuổi.

• Ít vận động, nằm lâu do bệnh lý mạn tính.

• Mắc các bệnh chuyển hóa (đái tháo đường, tăng axit uric máu…).

• Lạm dụng thực phẩm chức năng chứa canxi hoặc vitamin C liều cao.

• Thường xuyên làm việc trong môi trường nhiệt độ cao, ra mồ hôi nhiều.

2. Điều trị sỏi thận kích thước nhỏ

2.1. Định nghĩa sỏi nhỏ

Sỏi thận nhỏ thường được xác định là có kích thước <5mm. Các sỏi này có khả năng tự di chuyển và đào thải ra ngoài qua đường tiết niệu nếu được điều trị nội khoa hợp lý và theo dõi sát.

2.2. Nguyên tắc điều trị sỏi nhỏ

• Điều trị nội khoa:
  Áp dụng cho sỏi <5mm, không gây biến chứng tắc nghẽn hoặc nhiễm trùng. Phác đồ bao gồm:

  • Thuốc giãn cơ trơn niệu quản giúp hỗ trợ tống xuất sỏi.

  • Thuốc lợi tiểu, tăng bài tiết nước tiểu.

  • Thuốc đặc hiệu (trong một số loại sỏi): Ví dụ sỏi urat có thể điều trị bằng allopurinol; sỏi cystine dùng thuốc kiềm hóa nước tiểu.

• Theo dõi định kỳ:
  Bệnh nhân cần được tái khám mỗi 3–6 tháng bằng siêu âm hoặc chụp X-quang để đánh giá tiến triển của sỏi.

• Chế độ sinh hoạt hỗ trợ:

  • Uống từ 2–2,5 lít nước/ngày; có thể tăng lên 3–4 lít nếu thời tiết nóng hoặc lao động nặng.

  • Ăn uống khoa học: giảm muối, đạm động vật, thực phẩm chứa oxalat cao (cà phê, sô-cô-la…).

  • Tăng cường vận động thể lực để kích thích nhu động đường tiết niệu.

  • Lưu ý: nếu sỏi được bài xuất qua đường tiểu, nên giữ lại sỏi và mang đến cơ sở y tế để phân tích thành phần.

Với sỏi thận nhỏ có thể được chỉ định điều trị nội khoa bằng thuốc kết hợp chế độ sinh hoạt hợp lý

3. Nguy cơ và biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Mặc dù sỏi nhỏ có thể không gây triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng nếu không điều trị và theo dõi đúng cách, sỏi có thể phát triển và gây ra các biến chứng nghiêm trọng:

• Ứ nước, ứ mủ tại thận (thận ứ nước, thận ứ mủ).

• Nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát.

• Viêm bể thận – thận mạn tính.

• Tăng nguy cơ tổn thương nhu mô thận, dẫn đến suy thận.

• Suy thận cấp hoặc mạn tính, có thể dẫn đến tử vong nếu không can thiệp.

4. Kết luận và khuyến nghị

Sỏi thận là bệnh lý phổ biến, có khả năng điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm và xử trí đúng cách, đặc biệt khi sỏi còn nhỏ. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa, không tự ý dùng thuốc, và thực hiện tái khám định kỳ để theo dõi tiến triển bệnh.

Chế độ sinh hoạt lành mạnh, uống đủ nước và duy trì hoạt động thể lực đều đặn là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để phòng ngừa hình thành và tái phát sỏi thận.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp