Tán sỏi qua da có nguy hiểm không?

✴️ Tán sỏi qua da có nguy hiểm không?

1. Nguyên lý của phương pháp tán sỏi qua da

1.1. Định nghĩa và cơ chế

Tán sỏi qua da (Percutaneous Nephrolithotomy – PCNL) là phương pháp can thiệp ít xâm lấn dùng để điều trị sỏi thận lớn, phức tạp hoặc sỏi san hô. Thay vì mổ mở, bác sĩ tạo đường hầm nhỏ (0,5 – 1cm) từ lưng vào đài bể thận, đưa ống nội soi và dụng cụ tán sỏi bằng năng lượng laser hoặc siêu âm tiếp cận trực tiếp sỏi để phá vỡ và hút ra ngoài.

1.2. Quy trình thực hiện

Bước 1: Đánh giá chỉ định qua hình ảnh học (CT-Scanner, X-quang hệ tiết niệu…).
Bước 2: Gây mê toàn thân.
Bước 3: Dùng kim nhỏ tạo đường hầm vào thận qua da vùng lưng dưới hướng dẫn của siêu âm/X-quang.
Bước 4: Đưa ống nội soi vào hệ thống đài – bể thận, dùng laser/siêu âm để tán vỡ sỏi.
Bước 5: Hút bỏ mảnh vụn sỏi và đặt sonde thận (ống dẫn lưu) và sonde niệu đạo để đảm bảo lưu thông nước tiểu.
Bước 6: Theo dõi hậu phẫu và rút ống dẫn lưu sau 3–5 ngày nếu ổn định.

2. Tán sỏi qua da có nguy hiểm không?

2.1. Mức độ an toàn

Tán sỏi qua da được đánh giá là an toàn cao hơn so với mổ mở truyền thống, với tỷ lệ biến chứng thấp, hiệu quả cao và thời gian hồi phục nhanh. Tuy nhiên, vì là thủ thuật xâm lấn nên vẫn tiềm ẩn một số rủi ro cần lưu ý.

2.2. Các biến chứng có thể gặp

Chảy máu sau tán sỏi: Hiếm gặp, nhưng có thể xảy ra do tổn thương mạch máu trong quá trình tạo đường hầm.
Sót sỏi: Có thể xảy ra nếu vị trí sỏi phức tạp, tầm nhìn bị hạn chế hoặc do kỹ thuật chưa tối ưu.
Rò nước tiểu sau khi rút sonde: Thường tự giới hạn hoặc xử trí bằng đặt lại ống dẫn lưu tạm thời.
Tổn thương nhu mô thận hoặc chức năng thận: Thường chỉ ảnh hưởng một phần nhỏ nếu thao tác không chính xác.

Lưu ý: Các biến chứng trên hiếm gặp và đa phần có thể xử trí hiệu quả nếu phát hiện kịp thời.

2.3. Yếu tố ảnh hưởng đến độ an toàn

Trình độ bác sĩ phẫu thuật
Hệ thống thiết bị nội soi, máy tán sỏi hiện đại
Tình trạng giải phẫu hệ tiết niệu, bệnh lý kèm theo của bệnh nhân

3. Theo dõi và phục hồi sau tán sỏi qua da

Thời gian nằm viện trung bình 3–5 ngày, ít đau nhờ vết trích nhỏ trên lưng.
Sau tán sỏi 1–2 ngày, bệnh nhân được chụp phim kiểm tra để đánh giá kết quả lấy sỏi và vị trí sonde.
Các ống dẫn lưu được rút dần theo tiến triển, bệnh nhân có thể về nhà sau khi tình trạng ổn định.
Trong thời gian phục hồi, bệnh nhân nên:
- Nghỉ ngơi 5–7 ngày sau xuất viện
- Tránh lao động nặng, vận động mạnh
- Theo dõi dấu hiệu sốt, tiểu máu, đau bụng → báo ngay cho bác sĩ

4. Kết luận: Tán sỏi qua da có nguy hiểm không?

Tán sỏi qua da là phương pháp hiện đại, ít xâm lấn, hiệu quả cao, được áp dụng thành công cho sỏi thận kích thước lớn, nhiều viên, hoặc sỏi san hô. Dù là thủ thuật can thiệp, tỷ lệ biến chứng thấp và an toàn nếu thực hiện tại đơn vị có chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại.

Khuyến cáo cho người bệnh:

Lựa chọn bệnh viện uy tín, bác sĩ chuyên khoa tiết niệu có kinh nghiệm.
Không trì hoãn điều trị sỏi vì có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng thận, ứ nước, suy thận.
Tái khám định kỳ để phòng ngừa tái phát.
Duy trì lối sống khoa học: uống đủ nước, hạn chế ăn mặn – đạm – oxalat, vận động nhẹ mỗi ngày.