Sonde JJ là gì, tại sao cần phải đặt sonde JJ niệu quản, sonde JJ có tác dụng gì, là câu hỏi và mối quan tâm của rất nhiều người bệnh cũng như người nhà bệnh nhân. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để có những lời giải đáp cho bạn và có thêm những lưu ý cho bệnh nhân khi đặt sonde JJ, giúp tránh được những vấn đề xảy ra không đáng có.
1. Thông tin chung về sonde JJ
1.1 Sonde JJ là gì?
Sonde JJ hay còn có cách viết và gọi khác trong tiếng anh là JJ stent, double J stent, là loại vật tư y tế tiêu hao được sử dụng phổ biến trong khoa tiết niệu. Là một loại ống rỗng làm bằng chất liệu silicon hoặc nhựa dẻo an toàn với cơ thể. Sonde JJ được thiết kế cong 2 đầu, 1 đầu đặt vào bàng quang, 1 đầu đặt tại bể thận, và có nhiều kích thước khác nhau để phù hợp với hệ tiết niệu của từng bệnh nhân.
1.2 Mục đích của phương pháp đặt sonde JJ niệu quản
Sonde JJ đặt vào niệu quản với các mục đích như sau:
– Lưu thông nước tiểu từ thận xuống bàng quang, giảm tắc nghẽn và ứ đọng. Từ đó người bệnh có thể giảm được các cơn căng tức, đau quặn thận. Và đồng thời thận vẫn có thể tiếp tục hoạt động mà không bị tổn thương thêm nữa do tắc nghẽn, do đó sẽ giảm được nguy cơ biến chứng xảy ra tại thận
– Ống thông niệu quản còn giúp vết thương tại niệu quản nhanh chóng phục hồi. Bên cạnh đó còn giữ được hình dạng niệu quản tránh bị bó hẹp sau khi thực hiện các kỹ thuật điều trị ngoại khoa tại niệu quản.
– Sonde JJ còn có tác dụng để làm rộng niệu quản, giúp cho quá trình nội soi ngược dòng qua niệu quản, đưa các thiết bị bị vào nòng niệu quản dễ dàng, gia tăng tỷ lệ tán sỏi thành công.
Sonde JJ có 2 đầu cong và nhiều kích thước để phù hợp với từng cơ thể, được làm từ nhựa dẻo hoặc silicone
1.3 Các trường hợp chỉ định đặt sonde JJ
– Bệnh nhân gặp tắc nghẽn ở niệu quản do nhiều nguyên nhân:
Có sỏi tại bất kỳ vị trí nào trên đường ống niệu quản
Bệnh nhân hẹp niệu quản do u từ bên ngoài chèn ép hay chèn ép niệu quản ở phụ nữ mang thai. Hẹp niệu quản sau tạo hình niệu quản, hẹp niệu quản sau tán sỏi nội soi, phẫu thuật lấy sỏi niệu quản, hẹp khúc niệu quản – bể thận
– Bệnh nhân thực hiện phẫu thuật ở đường niệu trên như tán sỏi thận, sỏi niệu quản. Sonde được đặt ở niệu quản để giảm nhiễm trùng, vụn sỏi dễ dàng thoát ra ngoài hơn
– Bệnh nhân trước tán sỏi thận, sỏi niệu quản nội soi bằng ống mềm đặt sonde JJ để làm rộng niệu quản
– Bệnh nhân có tổn thương ở niệu quản, viêm niệu quản: Sử dụng sonde JJ giúp lành vết thương, hạn chế khả năng nhiễm trùng nặng nề hơn
– Bệnh nhân có u bướu trong ổ bụng hoặc đường niệu: Sử dụng sonde giúp dẫn lưu trong lúc điều trị nội khoa để giảm bớt tình trạng sưng phù gây ra tắc nghẽn trước đó.
2. Quy trình đặt sonde JJ tại niệu quản
Sau khi xác định bệnh nhân đủ điều kiện thực hiện đặt sonde JJ vào niệu quản bác sĩ sẽ bắt đầu tiến hành theo quy trình sau:
– Gây mê cho bệnh nhân và đưa bệnh nhân nằm theo tư thế sản khoa
– Tiếp theo bác sĩ đặt máy nội soi bàng quang từ niệu đạo lên, kiểm tra tình trạng bàng quang, xác định vị trí 2 lỗ niệu quản và quan sát tình trạng niệu quản nào cần đặt ống sonde JJ
– Nội soi ngược dòng, đưa sonde JJ từ niệu đạo vào bàng quang, lên niệu quản đến bể thận
– Kiểm tra vị trí 2 đầu của sonde JJ đã đặt chính xác hay chưa qua hình ảnh X-Quang và kết thúc.
Đặt sonde JJ vào niệu quản được thực hiện bằng phương pháp nội soi ngược dòng
3. Giải đáp một số thắc mắc về kỹ thuật đặt sonde JJ niệu quản
3.1 Bao lâu thì bệnh nhân có thể rút sonde JJ niệu quản?
Mỗi bệnh nhân sẽ có một thời gian đặt ống sonde JJ khác nhau dựa vào tình trạng của từng người bệnh. Thông thường đối với bệnh nhân có điều trị ngoại khoa sẽ mất khoảng 3 tuần, và 6 tuần đối với trường hợp có hiện tượng chít hẹp sau phẫu thuật và lâu hơn đối với những trường hợp bệnh nhân ung thư.
Tuy nhiên sonde chỉ được đặt trong niệu quản một khoảng thời gian nhất định, do đó bác sĩ sẽ chỉ định thay sonde nếu đã đến thời gian cần rút sonde mà tình trạng bệnh chưa thuyên giảm.
Ngoài ra, ống thông bằng nhựa dẻo cần rút ra khỏi cơ thể trong khoảng thời gian ngắn hơn ống thông bằng chất liệu silicon. Trung bình khoảng 1-3 tháng có thể lưu ống thông nhựa dẻo trong cơ thể và 3 – 12 tháng đối với ống thông bằng silicon.
Người bệnh cần lưu ý tái khám đúng thời gian yêu cầu của bác sĩ để được rút sonde JJ, tránh việc giữ sonde lâu trong cơ thể có thể gây nhiều ảnh hưởng.
3.2 Sonde JJ được đặt trong niệu quản có gây khó chịu không?
Trong quá trình đặt sonde JJ niệu quản, người bệnh có thể gặp các tác dụng phụ, tuy nhiên sẽ có bệnh nhân có triệu chứng trong vài ngày, hoặc trong suốt thời gian sonde JJ được đặt trong niệu quản, hoặc có bệnh nhân sẽ không có bất kỳ biểu hiện nào.
– Sonde JJ có thể gây tiểu máu ở một số bệnh nhân. Người bệnh khi vận động thể lực mạnh khiến sonde di chuyển cọ xát vào thành niệu quản có thể dẫn đến nước tiểu lẫn máu
– Người bệnh cảm thấy đau tức ở vùng hông lưng, bàng quang, vùng bẹn, hoặc lan đến bộ phận sinh dục.
– Sonde có thể kích thích bàng quang và khiến bệnh nhân phải đi tiểu thường xuyên hơn
Các tác dụng phụ này sẽ hết sau khi bệnh nhân rút sonde JJ ra khỏi niệu quản.
Trong trường hợp có các triệu chứng sau bạn cần thông báo cho bác sĩ để được tư vấn và có phương áp xử lý kịp thời: Sốt cao, cảm giác khó chịu, đau tăng dần, đi tiểu có máu cục, lẫn máu đỏ tươi, đau khi đi tiểu…
Bên cạnh đó, có một số trường hợp gặp các biến chứng sau khi đặt sonde niệu quản đó là: – Nhiễm trùng do không đảm bảo vô khuẩn trong quá trình tiến hành
– Thủng niệu quản, gập góc hay gãy ống sonde, tổn thương bàng quang… các vấn đề này có khả năng cao xuất hiện trong trường hợp cơ sở y tế không đảm bảo chất lượng
– Cặn sỏi bán vào thành ống sonde JJ khi ống để trong cơ thể lâu…
3.3 Chăm sóc như thế nào trong thời gian lưu sonde JJ trong niệu quản
Để hạn chế các biến chứng và giảm thiểu tác dụng phụ cho bệnh nhân, một số lời khuyên về chế độ sinh hoạt trong lúc sonde JJ lưu trong cơ thể đó là:
– Nên uống trên 2 lít nước mỗi ngày, thuận lợi cho quá trình lưu thông nước tiểu
– Người bệnh nên vận động nhẹ nhàng, tránh làm việc nặng, vận động quá sức
– Báo cáo ngay cho bác sĩ nếu có những vấn đề bất thường xảy ra, và yêu cần tuân thủ các chỉ định về dùng thuốc nếu có.
– Tái khám định kỳ, nhớ rút ống thông theo đúng lịch hẹn của bác sĩ để tránh những bất lợi cho sức khỏe.
Trên đây là các thông tin về tác dụng, chỉ định, quy trình và một số lưu ý khi đặt ống sonde JJ niệu quản. Nếu bạn là đối tượng cần thực hiện kỹ thuật trên, bạn hãy lựa chọn cơ sở y tế uy tín, đầy đủ trang thiết bị hiện đại tân tiến, bác sĩ giỏi chuyên môn để những nguy cơ biến chứng gây bất lợi cho sức khỏe sẽ hạn chế tối thiểu xảy ra.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
