✴️ Thai ngừng phát triển: Dấu hiệu và cách xử trí

Phôi thai ngừng phát triển là gì?

Phôi thai ngừng phát triển là thuật ngữ dùng để chỉ một hình thức sảy thai ở giai đoạn đầu của thai kỳ. Biến cố này xảy ra một cách bất ngờ và sớm nên có nhiều mẹ bầu cũng không nhận biết được, đôi khi chỉ nghĩ đó là một kỳ kinh nguyệt bình thường hoặc kỳ kinh đến muộn vì nó không có dấu hiệu quá rõ ràng.

Thông thường, phôi thai ngừng phát triển khoảng 2 tuần thì tử cung sẽ tự co bóp và đẩy phôi thai ra ngoài, chấm dứt quá trình thai nghén. Khi phôi thai ngừng phát triển, mẹ vẫn chưa cảm nhận được dấu hiệu bất thường, có những mẹ còn chưa biết mình đã có thai trước đó. 

Những dấu hiệu có thai sớm như đau ngực, râm râm đau bụng, kén ăn… vẫn còn nên mẹ vẫn nghĩ thai nhi đang phát triển bình thường. Phải đến khi đi siêu âm bác sĩ thông báo có túi thai nhưng không có phôi, không có tim thai, thai ngừng phát triển thì mẹ mới thật sự biết mình đã mất con. Những chẩn đoán của bác sĩ như lời phán nghiệt ngã mà mẹ phải hứng chịu.

Ai có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này?

Bất cứ phụ nữ mang thai nào cũng tiềm ẩn nguy cơ phải đối mặt với tình trạng phôi thai ngừng phát triển. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu nằm trong danh sách dưới đây thì nguy cơ gặp phải tình trạng này sẽ cao hơn những người bình thường khác:

• Phụ nữ mang thai khi đã trên 35 tuổi. giai đoạn này khả năng thụ thai giảm sút và nếu có thai thì tỷ lệ dị tật bẩm sinh, sảy thai cũng cao hơn.
• Phụ nữ có bất thường về tử cung như u xơ tử cung, niêm mạc tử cung quá dày hoặc quá mỏng…
• Phụ nữ đang mắc các bệnh lý nội khoa như cao huyết áp, tiểu đường, bệnh cường giáp, nhược giáp, bệnh lý về thận…

Nếu nằm trong danh sách những đối tượng trên, mẹ cần đặc biệt lưu ý khi có ý định mang thai.

Phôi thai ngừng phát triển là bản án đầy tuyệt vọng của mẹ bầu

Dấu hiệu phôi thai ngừng phát triển

Trong 3 tháng đầu của thai kỳ nếu bỗng dưng mẹ mất các dấu hiệu của thời kỳ đầu mang thai như mất cảm giác căng ngực, xuất huyết âm đạo bất thường hoặc âm đạo tiết dịch nhầy màu nâu đen thì mẹ nên đi kiểm tra ngay. Trường hợp bỗng nhiên mất tim thai cho thấy phôi thai đã ngừng phát triển.

Sang tháng thứ 4 của thai kỳ, nếu mẹ bỗng nhiên các hoạt động của thai nhi ngừng lại, không nghe thấy nhịp tim của bé, tử cung không phát triển, bầu ngực đang căng to bỗng nhỏ dần… thì mẹ nên đi khám ngay vì nguy cơ phôi thai ngừng phát triển là rất lớn.

Nguyên nhân khiến phôi thai ngừng phát triển

Có rất nhiều nguyên nhân khiến phôi thai ngừng phát triển ngay khi còn trong bụng mẹ. Trong đó, có cả nguyên nhân do người mẹ, nguyên nhân do chính thai nhi và có những nguyên nhân xuất phát từ phần phụ của phôi thai.

Cùng điểm mặt một vài nguyên nhân khiến phôi thai ngừng phát triển:

Bất thường nhiễm sắc thể

Bất thường nhiễm sắc thể là nguyên nhân phổ biến khiến phôi thai ngừng phát triển và dẫn đến các ca sảy thai ở giai đoạn tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ. 

Các tế bào bình thường sẽ có 23 cặp nhiễm sắc thể. Mỗi tế bào trứng và tinh trùng cũng có 23 cặp nhiễm sắc thể. Khi thụ tinh, trứng và tinh trùng kết hợp tạo thành phôi thai. Nếu trứng hoặc tinh trùng bị bất thường về nhiễm sắc thể, có thể thừa hoặc thiếu thì phôi thai sẽ không phát triển bình thường, nó có thể ngừng phát triển hoặc phát triển nhưng dễ dẫn đến những bệnh lý bất thường hoặc dị tật bẩm sinh.

Sức khỏe của mẹ không đảm bảo

Khi mang thai, nếu người mẹ gặp phải bất thường về sức khỏe cũng sẽ có nguy cơ cao gây thai chết lưu, sảy thai, phôi thai ngừng phát triển hơn những người phụ nữ bình thường. Một số bệnh lý điển hình ở mẹ dễ khiến phôi thai ngừng phát triển như:

• Bệnh tiểu đường
• Bệnh cao huyết áp
• Bệnh động kinh
• Bệnh tim
• Bệnh cận giáp
• Tiền sản giật
• Rối loạn đông máu
• Lupus

Nếu trước khi mang thai, mẹ mắc phải những bệnh lý trên đây thì nên chữa trị dứt điểm rồi hãy có thai. Và mẹ bầu cũng cần thăm khám thai định kỳ để phát hiện bất thường sớm nhằm đưa ra giải pháp kịp thời để bảo vệ tốt nhất cho cả mẹ và thai nhi.

Bất thường về dây ối là một trong những nguyên nhân khiến phôi thai ngừng phát triển

Vấn đề về dây rốn

Dây rốn là sợi dây liên kết giữa mẹ và thai nhi. Thai nhi nhận oxy và chất dinh dưỡng từ mẹ từ nhau thai, qua dây rốn để phát triển. Do đó, nếu dây rốn có vấn đề, thai nhi cũng bị ảnh hưởng, thậm chí phôi thai ngừng phát triển do không được oxy và chất dinh dưỡng để lớn lên.

Có đến 25 bệnh lý khác nhau về dây rốn. Trong đó, điển hình có dây rốn quấn quanh cổ, chân hoặc tay của thai nhi. Đặc biệt, những vấn đề liên quan đến gen thường khiến bào thai chết lưu.

Vấn đề về nhau thai

Nhau thai có vai trò vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng từ mẹ sang thai nhi. Cũng như dây rốn, nếu nhau thai có bất thường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi. Có đến 15 – 25% các ca chết lưu liên quan đến bất thường về nhau thai. Trong đó, điển hình nhất là nhau thai hình thành không đúng cách, nhau thai hoạt động không tốt, nhau thai phát triển không đầy đủ hoặc nặng hơn cả là nhau thai tự bong ra khỏi thành tử cung.

Nhiễm trùng

Có rất nhiều bệnh nhiễm trùng có thể lây từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai khiến bào thai bị nhiễm trùng và phôi thai ngừng phát triển hoặc thai nhi mắc nhiều bệnh nguy hiểm. Các bệnh có khả năng lây truyền như bệnh rubella, giang mai, HIV, ban đỏ nhiễm trùng, toxoplasmosis, herpes…

Tử cung bất thường

Nếu mẹ bầu có những bất thường về tử cung như tử cung đôi, tử cung có vách ngăn, tử cung có sừng, tử cung là một dãy xơ… hoặc mẹ mắc phải một vài bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, dính buồng tử cung do nạo hút thai sai kỹ thuật và bị nhiễm trùng… thì nguy cơ phôi thai ngừng phát triển là rất cao. Những bệnh lý này có thể được phát hiện dễ dàng trước khi có thai nên hãy tham khao ý kiến bác sĩ trước khi có ý định mang thai để được tư vấn giải pháp tốt nhất, đảm bảo cho thai nhi được phát triển bình thường cho đến khi chào đời.

Bất thường nội tiết

Mẹ bầu có bất thường về nội tiết có nguy cơ cao phôi thai ngừng phát triển. Trong đó, thường gặp nhất là trường hợp thai phụ bị suy hoàng thể. Khi hoàng thể suy yếu sẽ không cung cấp đủ nội tiết cho thai nhi khiến thai không phát triển được dẫn đến suy thai, ngừng phát triển thai. 

Ngoài ra, phụ nữ bị buồng trứng đa nang cũng khó có thai hơn bình thường và khi có thai thì cũng dễ bị sảy thai nên chị em cần hết sức lưu ý.

Nhiều trường hợp phôi thai ngừng phát triển mẹ bầu phải uống thuốc để đẩy thai ra ngoài

Phôi thai ngừng phát triển cần xử trí như thế nào?

Tùy vào thời điểm phôi thai ngừng phát triển sẽ có những cách xử lý khác nhau để đảm bảo an toàn nhất cho mẹ bầu và không ảnh hưởng đến lần mang thai tiếp theo.

• Nếu phôi thai ngừng phát triển trước khi trễ kinh sẽ được gọi là sảy thai sớm. Tình trạng này thường không phát hiện được vì quá sớm, từ khi mẹ chưa biết là mình đã có thai. Trường hợp này tử cung sẽ tự co bóp và đẩy phôi thai ra ngoài. Mẹ sẽ chỉ thấy biểu hiện như một kỳ kinh nguyệt mà không phải dùng biện pháp can thiệp nào cả.

Tuy nhiên, nếu mẹ thấy đau bụng dữ dội thì nên đi khám để bác sĩ chỉ định thuốc tăng co bóp tử cung để có thể đẩy hết máu ra ngoài nhanh hơn, giúp làm sạch tử cung để hạn chế nhiễm trùng.

• Nếu phôi thai ngừng phát triển trong giai đoạn từ lúc trễ kinh cho đến lúc được 12 tuần tuổi thì mẹ phải nhờ đến các biện pháp can thiệp. Mẹ cần đến cơ sở y tế uy tín để bác sĩ kê thuốc phá thai hoặc sử dụng phương pháp hút thai an toàn, đảm bảo.
• Những trường hợp thai ngừng phát triển khi kích thước đã lớn thì mẹ bầu sẽ được chỉ định dùng thuốc phá thai và thêm hỗ trợ của thuốc giục sinh để tử cung co bóp mạnh hơn, nhanh hơn giúp đẩy thai nhi xuống và tạo quá trình chuyển dạ cho mẹ giống như một ca sinh bình thường.

Dù là trường hợp nào thì phôi thai ngừng phát triển cũng cần được xử trí càng sớm càng tốt để không ảnh hưởng đến mẹ. Nếu thai chết lưu trong bụng mẹ càng lâu thì tăng nguy cơ băng huyết và có thể gây rối loạn đông máu vô cùng nguy hiểm. Nó không chỉ ảnh hưởng đến lần mang thai sau mà có nhiều trường hợp còn đe dọa đến tính mạng người mẹ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp