✴️ Tìm hiểu về phương pháp tán sỏi thận bằng laser

1. Tán sỏi thận bằng laser là gì?

Tán sỏi thận bằng laser qua da đường hầm nhỏ (Mini-PCNL with laser lithotripsy) là một kỹ thuật ít xâm lấn hiện đại, sử dụng năng lượng laser công suất cao để phá vỡ viên sỏi thận thành các mảnh nhỏ, sau đó hút chúng ra ngoài qua đường hầm nhỏ (5–10mm) được tạo qua da vào đài – bể thận.

Kỹ thuật này giúp thay thế phẫu thuật mổ mở truyền thống, mang lại hiệu quả điều trị cao, giảm đau, rút ngắn thời gian nằm viện và hạn chế để lại sẹo.

2. Quy trình thực hiện

1. Gây mê toàn thân hoặc gây tê tủy sống

2. Tạo đường hầm nhỏ vào thận từ vùng lưng dưới bằng vết rạch ~1cm

3. Đưa thiết bị nội soi vào qua đường hầm để xác định vị trí sỏi

4. Dùng năng lượng laser phá vỡ sỏi

5. Hút mảnh sỏi ra ngoài và đặt sonde JJ nếu cần để đảm bảo dẫn lưu nước tiểu

6. Tái khám sau 3–4 tuần, đánh giá còn sót sỏi hay không

Bác sĩ sẽ dùng sức mạnh của laser để phá tan sỏi

3. Chỉ định và chống chỉ định

3.1. Chỉ định

• Sỏi thận hoặc niệu quản kích thước >20mm

• Sỏi phức tạp, sỏi san hô, sỏi cứng không thể tán bằng ESWL

• Bệnh nhân không phù hợp với tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL) do:

  • Bất thường giải phẫu tiết niệu (thận móng ngựa, tắc bể thận – niệu quản…)

  • Trẻ <30kg, béo phì >135kg

  • Rối loạn nhịp tim, đặt máy tạo nhịp

• Tái phát sỏi hoặc thất bại với các phương pháp khác

3.2. Chống chỉ định

• Rối loạn đông máu chưa kiểm soát

• Tăng huyết áp nặng chưa ổn định

• Bất thường mạch máu trong thận (nguy cơ chảy máu cao)

• Nhiễm trùng tiết niệu chưa kiểm soát

• Thận giãn độ III–IV hoặc thận mất chức năng

• Một số trường hợp sỏi đài dưới với giải phẫu không thuận lợi

Tán sỏi bằng laser sẽ để lại sẹo nhỏ hơn nhiều so với phương pháp truyền thống

4. Ưu và nhược điểm của phương pháp

4.1. Ưu điểm

• Hiệu quả cao, làm sạch sỏi triệt để

• Tán được mọi loại sỏi, kể cả sỏi rắn (cystine, oxalat calci)

• Ít xâm lấn, giảm đau hậu phẫu, ít sẹo

• Thời gian nằm viện ngắn (1–2 ngày)

• Bảo tồn chức năng thận tối đa

4.2. Nhược điểm

• Không áp dụng cho một số bệnh nhân có rối loạn đông máu hoặc thận giãn nặng

• Yêu cầu trang thiết bị chuyên sâu và bác sĩ được đào tạo kỹ thuật

Tán sỏi thận bằng laser áp dụng cho các viên sỏi có kích thước lớn

5. Chăm sóc sau tán sỏi

5.1. Chế độ ăn uống

Nên ăn:

• Đồ ăn lỏng, mềm (cháo, súp) vài ngày đầu

• Tăng cường rau xanh, trái cây, sữa, cá, đậu phụ

• Thực phẩm lợi tiểu: nước đỗ đen, ngô luộc, rau cần, củ cải

• Thực phẩm hỗ trợ kháng khuẩn: nghệ, hành, mật ong

Tránh dùng:

• Thực phẩm chiên rán, dầu mỡ, nhiều muối

• Đồ uống chứa cồn, caffeine (rượu, bia, cà phê)

• Hải sản, thịt đỏ (trong thời gian đầu)

• Đồ ăn khó tiêu

5.2. Sinh hoạt

• Uống đủ ≥2 lít nước mỗi ngày để phòng tái tạo sỏi

• Hạn chế vận động mạnh 1–2 tuần đầu

• Không nhịn tiểu

• Tái khám đúng lịch hẹn

Nên giảm lượng muối trong thức ăn

5.3. Cảnh báo cần đi khám ngay nếu có:

• Đau quặn thận, sốt cao

• Tiểu ra máu nhiều hoặc máu cục

• Tiểu rắt, tiểu buốt kéo dài

• Chướng bụng, đau bụng dữ dội

6. Kết luận

Tán sỏi thận bằng laser qua da đường hầm nhỏ là một phương pháp điều trị tiên tiến, hiệu quả và an toàn đối với các trường hợp sỏi thận lớn, sỏi phức tạp hoặc thất bại với các phương pháp khác. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp phù hợp cần dựa trên đánh giá chuyên môn của bác sĩ tiết niệu.

Sau tán sỏi, người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, uống nhiều nước và tái khám định kỳ để phòng ngừa tái phát.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp