Bệnh rò hậu môn là một dạng nhiễm khuẩn mạn tính ở vị trí hậu môn trực tràng. Theo các bác sĩ, đường rò phía trong bao gồm một tổ chức hạt mạn tính, cấu tạo như một đường hầm. Quá trình viêm mạn tính tạo nên những hạt này. Phần lớn các trường hợp bị rò hậu môn đều là hệ quả của tình trạng apxe khi không được điều trị đúng cách. Tình trạng này xuất hiện quanh hậu môn trực tràng. Các lỗ rò được hình thành từ việc đường rõ vỡ. Ban đầu khi mới xuất hiện các lỗ rò chỉ chảy dịch, càng về sau, khi bệnh nặng hơn. Khi đó phân có thể chảy ra bên ngoài hậu môn theo lỗ rò.
Theo các chuyên gia, bệnh rò hậu môn và apxe trực tràng là 2 giai đoạn của cùng một quá trình bệnh lý. Cụ thể hơn, apxe là giai đoạn bệnh cấp tính còn bệnh rò hậu môn là ở mạn tính. Vậy nên cần phát hiện và điều trị kịp thời các loại apxe quanh hậu môn trực tràng.
Chúng ta cần hiểu rõ nguyên nhân bị rò hậu môn là gì để dựa vào đó có cách phòng tránh cũng như bảo vệ sức khỏe bản thân một cách hiệu quả. Bệnh rò hậu môn có thể xuất phát từ các nguồn nguyên nhân khác nhau, cụ thể như sau:
Một trong những bệnh nguy hiểm thuộc nhóm bệnh hậu môn – trực tràng là Apxe hậu môn. Nó là dấu hiệu của việc viêm nhiễm cấp tính lâu ngày. Biểu hiện chính của bệnh này là những nốt mụn có chứa dịch mủ. Đặc biệt là khi bị vỡ, các nốt mụn sẽ tiết dịch dẫn tới sự lan rộng ở vùng da bị viêm nhiễm, dẫn đến đường rò hậu môn. Bệnh nhân dần sẽ có cảm giác ngứa, rát khó chịu và đau nhức.
Việc không chú ý vệ sinh hậu môn sạch sẽ là nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh về hậu môn, đặc biệt trong đó cả bệnh rò hậu môn. Thói quen xấu này sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn và mầm bệnh, nấm tấn công dẫn đến viêm nhiễm. Khi tình trạng viêm nhiễm này kéo dài có thể là nguyên nhân gây ra việc bị rò hậu môn.
Những người có thói quen nhịn đi đại tiện, lao động quá sức, thường xuyên mang vác nặng, luyện tập thể thao dạng nặng,… có nguy cơ cao bị bệnh hậu môn. Vì tạo ra áp lực lớn đến hậu môn – trực tràng, gây ra các vết nứt và rò hậu môn.
Các mụn mủ sẽ được tạo ra khi khu vực hậu môn bị viêm nhiễm kéo dài. Điều đó sẽ tạo một môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và mầm bệnh xâm nhập và gây tổn thương lớp niêm mạc của hậu môn. Tình trạng viêm có thể lây lan khu vực xung quanh trong quá trình đào thải, chất cặn bã sẽ bám vào vùng bị viêm loét. Từ đó sẽ làm hình thành các đường rò hậu môn.
Các tuyến ở khu vực hậu môn khi bị tổn thương và viêm nhiễm kéo dài lâu ngày sẽ hình thành các dịch mủ. Những dịch mủ này sẽ ảnh hưởng xấu tới niêm mạc của hậu môn. Chúng thường có xu hướng lan rộng và ra khỏi hậu môn. Đây là nguyên nhân hình thành đường rò tại hậu môn. Không chỉ vậy nó còn có thể làm cho tình trạng rò hậu môn trở nặng hơn. Cụ thể kể đến việc hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả.
Khả năng miễn dịch của cơ thể người bệnh kém là nguyên nhân chính khiến cho những chỗ viêm tại hậu môn khó lành. Ngoài ra nó cũng dẫn đến việc điều trị khó khăn và còn trở nên nặng nề hơn. Hệ miễn dịch yếu cũng làm gia tăng nguy cơ những đường rò mới tại hậu môn được hình thành. Hệ miễn dịch của người già và trẻ nhỏ kém nên sẽ dễ bị rò hậu môn hơn..
Ngoài một số nguyên nhân kể trên, bệnh rò hậu môn còn có thể đến từ các bệnh lý khác như: bệnh lao, ung thư hậu môn, dị vật hậu môn, ung thư đại tràng, ung thư trực tràng…. Hoặc sau khi phẫu thuật tuyến tiền liệt, cắt trĩ, phẫu thuật cắt tầng sinh môn cũng có thể là nguyên nhân dẫn tới bệnh rò hậu môn
Nguyên nhân đẫn dến bệnh đa dạng nên cũng có nhiều lọai rò rỉ hậu môn. Điển hình như:
– Rò hậu môn hoàn toàn. Đây là tình trạng lỗ trong và ngoài thông với nhau
– Rò không hoàn toàn: Đường rò hậu môn chỉ có một lỗ hay có tên gọi khác là rò chuột
– Rò hậu môn phức tạp: Đường hầm rò ngoằn ngoèo, nhiều lỗ thông ra ngoài da, nhiều ngóc ngách. Nó còn có thể gọi là rò móng ngựa.
– Rò đơn giản: là tình trạng đường rò thẳng, ngóc ngách ít hoặc không có
– Rò hậu môn trong cơ thắt. Đây là kết quả của hiện tượng apxe dưới da cạnh hậu môn. Loại này khi điều trị thường cho kết quả tốt, ít tái phát.
– Rò hậu môn qua cơ thắt: Đây là tình trạng đường rò hậu môn đi qua cơ thắt. Nó là hậu quả của hiện tượng apxe vùng hố ngồi trực tràng.
– Rò ngoài cơ thắt: Là hậu quả của vùng chậu hông trực tràng bị apxe.
Các triệu chứng của bệnh rò hậu môn sẽ xuất hiện rõ nét hơn khi ổ áp xe bị vỡ. Khi đó người bệnh có thể nhận thấy các triệu chứng đặc biệt sau:
– Xuất hiện tình trạng đau nhói ở hậu môn. Khi ngồi, khi hắt hơi hoặc vận động thì tình trạng đau tăng mạnh hơn.
– Các lỗ rò có thể chảy mủ hoặc dịch vàng tạo ra mùi hôi gây cảm giác khó chịu. Lúc này các cơn đau xuất hiện thuyên giảm sau khi thoát dịch qua lỗ.
– Một số người sẽ có những cảm giác ngứa ngáy gây khó chịu
– Rò rỉ phân, máu qua lỗ rò. Có thể kèm theo sốt
– Sẽ bị kích ứng, sưng đỏ vùng da xung quanh hậu môn
– Tác động lực vào khu vực lỗ rò thấy cứng, đau nhức
– Bên ngoài sẽ thấy có một lỗ nhỏ nằm trên da gần hậu môn.
– Ở ổ áp xe quanh hậu môn tái phát viêm nhiều lần.
Có rất nhiều phương pháp phẫu thuật điều trị rò hậu môn, có thể kể đến như:
Bệnh rò ở hậu môn không thể dùng thuốc để chữa khỏi. Phương pháp duy nhất điều trị cho căn bệnh này là phẫu thuật. Phẫu thuật cắt đường rò sẽ được chỉ định đối với trường hợp bệnh nhân có lỗ rò đơn giản không quá gần hậu môn. Trước khi tiến hành phẫu thuật, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh dùng thuốc xổ để làm rỗng ruột sau đó là gây mê toàn thân.
Phẫu thuật này là phương pháp điều trị đơn giản và đem lại hiệu quả cao. Bác sĩ sẽ tiến hành cắt da và cơ bao quanh đường hầm, biến nó thành rãnh mở để lấy hết mủ từ trong ra ngoài.
-Loại bỏ đường rò và khâu lại cơ thắt bị đứt
-Đặt setone để điều trị bệnh rò hậu môn
-Che lỗ trong đường rò bằng cách chuyển vạt niêm mạc
-Lấp đầy lỗ rò bằng một loại keo chuyên dụng. Một thời gian sau, các mô tự lành và thay thế loại keo lấp trước đó.
Để phòng tránh và hạn chế bệnh rò hậu môn tiến triển, tái phát sau phẫu thuật, thì bạn nên lưu ý một số vấn đề trong chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt hàng ngày. Cụ thể như:
– Bạn nên tích cực nạp nhiều rau xanh, trái cây. Việc này giúp bổ sung chất xơ giúp làm mềm phân, hạn chế được tình trạng đau mỗi khi đi cầu. Ngoài ra những thực phẩm này cũng bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất giúp tăng sức đề kháng của cơ thể. Từ đó có thể đẩy nhanh quá trình tái tạo tế bào mới giúp chữa lành tổn thương nhanh hơn.
– Duy trì uống 6 – 8 ly nước mỗi ngày khoảng 2 – 2,5 lít nước. Khi cơ thể được cung cấp đầy đủ chất lỏng thì hệ tiêu hóa sẽ hoạt động suôn sẻ hơn.
– Nếu bạn tình trạng táo bón kéo dài và chế độ ăn uống không thể giúp cải thiện thì bạn cần sử dụng thuốc nhuận tràng theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Những thông tin trên đã làm rõ nguyên nhân rò hậu môn là gì, triệu chứng, cách điều trị cũng như chế độ ăn uống phù hợp của người bệnh như thế nào. Từ những yếu tố nguyên nhân mắc bệnh trên, bạn cần có những phương pháp phòng tránh thích hợp. Chúc bạn mạnh khỏe và thành công
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh