✴️ Bỏ túi kinh nghiệm nội soi dạ dày đại tràng

1. Nội soi dạ dày và nội soi đại tràng là gì?

1.1. Nội soi dạ dày

Là thủ thuật sử dụng ống soi mềm có gắn camera đưa qua đường miệng hoặc mũi để quan sát thực quản, dạ dày và tá tràng. Mục tiêu nhằm phát hiện các bất thường như: viêm loét, polyp, nhiễm khuẩn H. pylori, hoặc khối u.

Nội soi dạ dày và nội soi đại tràng sẽ có những điểm khác nhau

1.2. Nội soi đại tràng

Là thủ thuật sử dụng ống nội soi đưa qua đường hậu môn, đi qua trực tràng và đại tràng nhằm phát hiện các tổn thương: viêm loét, polyp, u lành – ác tính, hoặc các dấu hiệu viêm ruột mạn tính.

Nội soi kép (dạ dày và đại tràng cùng lúc): được chỉ định khi cần khảo sát toàn bộ đường tiêu hóa, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và phát hiện sớm bệnh lý tiêu hóa.

2. Khi nào nên nội soi dạ dày – đại tràng?

• Đau vùng thượng vị, đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi, buồn nôn.

• Rối loạn tiêu hóa kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân.

• Đại tiện phân đen, phân nhầy máu, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.

• Có tiền sử gia đình mắc ung thư tiêu hóa hoặc polyp đại tràng.

• Tầm soát định kỳ: người ≥ 40 tuổi, đặc biệt có yếu tố nguy cơ.

Quá trình nội soi kéo dài nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào từng trường hợp

3. Hướng dẫn chuẩn bị nội soi tiêu hóa

3.1. Trước nội soi

• Thông báo với bác sĩ nếu:

  • Đang dùng thuốc (kháng đông, chống viêm...).

  • Có dị ứng thuốc gây mê/gây tê.

  • Có tiền sử chảy máu, rối loạn đông máu, tim mạch, thai kỳ…

  • Đã từng nội soi trong thời gian gần đây.

• Chế độ ăn:

  • Tránh ăn thực phẩm khó tiêu (rau sống, thịt đỏ...) ít nhất 2 ngày trước.

  • Trước ngày nội soi: ăn lỏng (cháo, súp), không dùng nước có màu, cà phê, rượu bia.

  • Nhịn ăn uống tối thiểu 6 giờ trước khi nội soi (đối với dạ dày), theo chỉ dẫn.

• Đối với nội soi đại tràng:

  • Cần dùng thuốc làm sạch đại tràng theo chỉ định (Polyethylene Glycol hoặc tương đương).

  • Uống đủ lượng nước để đạt hiệu quả làm sạch và tránh mất nước.

  • Có thể thực hiện việc làm sạch tại nhà theo hướng dẫn của bệnh viện.

3.2. Trong quá trình nội soi

• Trang phục: mặc đồ bệnh viện, tháo phụ kiện kim loại.

• Tư thế nội soi: nằm nghiêng trái, gập gối để thuận lợi cho thao tác nội soi.

• Gây mê hay không: có thể lựa chọn nội soi gây mê để giảm cảm giác khó chịu (buồn nôn, căng tức...).

• Kỹ thuật bổ sung:

  • Sinh thiết mô nghi ngờ, cắt polyp, lấy mẫu vi sinh nếu cần.

  • Thời gian nội soi: thường khoảng 15–30 phút/lần, tùy tình trạng.

4. Sau nội soi cần lưu ý gì?

4.1. Sau nội soi không gây mê

• Có thể ra về sau khoảng 30–60 phút nếu không có bất thường.

4.2. Sau nội soi gây mê

• Nên có người thân đi cùng.

• Không tự lái xe hoặc vận hành máy móc trong vòng 12 giờ sau thủ thuật.

• Có thể cảm thấy đầy hơi, xì hơi, hoặc đau nhẹ bụng, sẽ tự khỏi sau vài giờ.

4.3. Chế độ ăn sau nội soi

• Ăn nhẹ, dễ tiêu (cháo, súp), chia nhỏ bữa ăn trong ngày đầu.

• Uống nhiều nước, tránh rượu bia, cà phê, thực phẩm cay nóng hoặc chiên xào.

5. Lợi ích của nội soi dạ dày – đại tràng cùng lúc

• Phát hiện sớm các bệnh lý tiêu hóa như viêm loét, polyp, ung thư.

• Tiết kiệm thời gian, chi phí, đặc biệt khi sử dụng gây mê chung.

• Tăng khả năng phát hiện tổn thương đồng thời ở dạ dày và đại tràng.

Khuyến nghị tầm soát định kỳ:

• 1 năm/lần nếu có tiền sử polyp hoặc bệnh lý đường tiêu hóa.

• Mỗi 2–3 năm với người ≥ 40 tuổi không có triệu chứng.

Kinh nghiệm nội soi dạ dày đại tràng là nên thực hiện cùng lúc để giảm sự đau đớn khó chịu cho bệnh nhân

6. Khi nào cần liên hệ lại bác sĩ sau nội soi?

Liên hệ ngay khi có các dấu hiệu bất thường:

• Đau bụng tăng dần, không giảm sau 24 giờ.

• Sốt, ớn lạnh, chảy máu hậu môn hoặc nôn ra máu.

• Chóng mặt, choáng váng, khó thở.

Lời khuyên: Đừng vì cảm giác sợ hãi hoặc ngại ngùng mà trì hoãn nội soi – đây là phương pháp an toàn, hiệu quả, giúp phát hiện sớm nhiều bệnh lý nguy hiểm. Hãy chủ động khám và tầm soát định kỳ để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của chính mình.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp