Dây thần kinh phế vị là dây thần kinh phó giao cảm, hay còn được gọi là dây thần kinh số 10.
Khi được kích thích, dây thần kinh phế vị có thể giúp chuyển từ trạng thái căng thẳng sang trạng thái thư giãn, nghỉ ngơi. Các nghiên cứu đã chỉ ra khi làm điều này thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa và điều trị một số rối loạn tâm thần liên quan đến căng thẳng như rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), trầm cảm và hội chứng rối loạn lo âu.
Mặc dù dây thần kinh này nằm bên trong cơ thể nhưng vẫn có cách để bạn có thể dễ dàng kích hoạt chúng.
Để bản thân được cười
Tiếng cười khiến bạn cảm thấy dễ chịu, kết nối bạn với những người khác và là một trong những liều thuốc tốt nhất để giảm căng thẳng. Tiếng cười đã được chứng minh là có tác dụng kích thích dây thần kinh phế vị. Nhưng để điều này thành công, bạn sẽ cần phải gặp phải những tình huống hài hước khiến bạn cười lớn và thành tiếng, cười thầm trong đầu sẽ không đạt được tác dụng như mong đợi. Vì vậy, hãy bật một bộ phim hoặc xem một diễn viên hài khiến bạn thích thú, lên lịch đi chơi với những người bạn hoặc người thân để bạn và họ đều cảm thấy vui vẻ.
Tập thiền
Một trong những điều tuyệt vời của thiền là mang lại nhận thức về những gì đang hiện diện, như hơi thở và làm dịu tâm trí của bạn. Khi một suy nghĩ căng thẳng xuất hiện trong đầu, bạn có thể chỉ cần thừa nhận sự hiện diện của nó mà không phán xét và cho nó trôi qua. Mặc dù phương pháp thực hành nhận thức này có thể giúp bạn bình tĩnh lại, nhưng việc thở chậm và sâu đi kèm với thiền định cũng kích thích dây thần kinh phế vị giúp giảm căng thẳng. Nếu việc thiền khiến bạn cảm thấy khó khăn hoặc không biết bắt đầu từ đâu, hãy thử tập từ một đến năm phút, thiền bất kể lúc nào mà bạn rảnh.
Hít thở sâu
Mặc dù hít thở sâu là một phần quan trọng của thiền định, nhưng bạn có thể chỉ cần hít thở sâu mà không cần kết hợp với thiền để dễ tiếp cận hơn. Bạn có thể thực hiện mọi lúc, mọi nơi và không cần nhắm mắt hay thư giãn đầu óc. Mặc dù có nhiều kiểu thở khác nhau, hãy tìm hiểu và chọn kiểu thở phù hợp với mình nhất.
Chỉ cần đảm bảo rằng bạn đang hít thở sâu bằng bụng chứ không phải thở nông bằng ngực. Và hãy dành thời gian để tìm hiểu những gì bạn cần vào lúc này. Bởi vì thời gian phản ứng sẽ khác nhau ở mỗi người và cường độ phản ứng lo âu của bạn cũng sẽ dao động trong các tình huống khác nhau, thay vì phải hít thở sâu trong một khoảng thời gian nhất định, hãy hít thở sâu vài lần cho đến khi bạn bắt đầu cảm thấy bớt lo lắng. Đây là phương pháp thực hành mà bạn có thể sử dụng đi sử dụng lại để xoa dịu căng thẳng trong thời điểm hiện tại.
Ngân nga giai điệu bạn yêu thích
Khi bạn hát, ngân nga theo điệu nhạc thì dây thần kinh phế vị sẽ được kích thích. Hơn nữa, nó còn được chứng minh là có tác dụng sinh lý đối với cơ thể. Theo một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng, những người bị tăng huyết áp sử dụng phương pháp thở “bee humming breathing” trong 5 phút có nhiều khả năng giảm huyết áp so với nhóm đối chứng.
Liệu pháp nước lạnh
Liệu pháp nước lạnh đang được nhiều người sử dụng vì nó có thể kích thích dây thần kinh phế vị của bạn. Bạn có thể tắm nước lạnh, ngâm mình trong bồn nước lạnh hoặc ngâm mặt trong nước đá lạnh trong vài giây.
Không phải cơ thể của ai cũng thích hợp với cái lạnh. Bạn không nhất thiết phải tiếp xúc với cái lạnh nếu bạn không muốn. Lạnh có thể hữu ích đối với những người dễ bị trầm cảm hơn, nhưng đối với những người vốn đã căng thẳng và lo lắng, lạnh có thể không phải là điều tốt nhất. Khi bạn bị trầm cảm, bạn thường phản ứng chậm hơn cả về thể chất và tinh thần. Nhưng khi bạn lo lắng, bạn sẽ bị phấn khích hơn. Đó là lý do tại sao một hoạt động kích thích như tiếp xúc với cái lạnh có thể nâng tâm trạng giúp bạn giảm trầm cảm, nhưng có thể quá kích động nếu bạn đang đối mặt với lo lắng. Hãy chọn các phương pháp kích thích dây thần kinh phế vị mà bạn cảm thấy phù hợp nhất.
Súc miệng
Nếu bạn không muốn ngâm mặt trong nước lạnh khi căng thẳng, thì bạn có thể dùng nước để súc miệng. Súc miệng bằng nước có thể kích hoạt các cơ ở phía sau cổ họng với dây thần kinh phế vị. Nên súc miệng trong 30 giây đến một phút. Hãy chắc chắn rằng bạn đang giữ nước ở phía sau cổ họng (tất nhiên là không bị nghẹn) thay vì giữ nước ở phía trước miệng.
Mát-xa vùng ngoài tai
Theo nghiên cứu, bên ngoài tai có một nhánh của dây thần kinh phế vị, được gọi là dây thần kinh Arnold hoặc Alderman. Điều này khiến việc kích thích dây thần kinh phế vị trở thành điều mà bạn có thể làm ngay bây giờ khi đang ngồi trước máy tính hoặc điện thoại. bạn có thể thực hiện theo nhiều cách khác nhau, nhẹ nhàng mát-xa phần bên trong tai theo vòng tròn, kéo tai và mát-xa khu vực phía sau và bên dưới tai.
Mát-xa đầu và cổ cũng làm cơ thể giảm căng thẳng, vì nó kích thích vào dây thần kinh phế vị, giúp mọi người thở sâu hơn, thoải mái hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh