Ánh sáng xanh có gây đau đầu không?

Cho đến nay, chưa có nhiều bằng chứng cho thấy có xuất hiện các rủi ro lâu dài đối với sức khỏe khi tiếp xúc với ánh sáng xanh ở mức độ cao. Tuy nhiên, các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục với các đánh giá trên những điểm cơ bản nhất như sức khỏe mắt hay tình trạng đau đầu, đau nửa đầu…

Ánh sáng xanh có gây đau đầu không?

Mỏi mắt kỹ thuật số là cụm từ miêu tả một tình trạng mô tả một nhóm các triệu chứng liên quan đến việc sử dụng các thiết bị kỹ thuật số trong thời gian dài. Các triệu chứng bao gồm:

Đau đầu
Khô mắt
Đau mỏi mắt
Mờ mắt
Đau cổ
Đau vai
Nhạy cảm với ánh sáng

Màn hình máy tính, máy tính bảng và điện thoại di động đều có thể gây mỏi mắt kỹ thuật số, và các thiết bị này cũng đều có thể phát ra ánh sáng xanh. Điều này đặt ra câu hỏi liệu liệu ánh sáng xanh mới là nguyên ngân gây mỏi mắt kỹ thuật số hay không?

Cho đến nay, không có nhiều nghiên cứu đưa ra kết luận rằng màu sắc của ánh sáng là nguyên nhân dẫn đến các triệu chứng mỏi mắt. Lý giải được các nhà khoa học đưa ra là do mắt phải làm việc trực tiếp với màn hình trong nhiều giờ, chứ không phải do màu sắc của ánh sáng phát ra từ màn hình.

Ánh sáng xanh có kích hoạt các cơn đau nửa đầu hay không?

Chứng sợ ánh sáng (photophobia) là tình trạng cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng và ảnh hưởng đến khoảng 80% những người gặp phải chứng đau nửa đầu. Tình trạng quá nhạy cảm với ánh sáng khiến những người gặp phải có xu hướng giam mình trong bóng tối hay né tránh mọi ánh sáng có thể.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ánh sáng xanh, trắng, đỏ và hổ phách có thể làm trầm trọng thêm các cơn đau nửa đầu. Chúng cũng làm tăng cảm giác đau nhói và căng cơ vùng đầu. Trong một nghiên cứu được thực hiện năm 2016 trên 69 người bị chứng đau nửa đầu cho thấy, chỉ có ánh sáng màu xanh lá cây là không làm cơn đau đầu tăng lên. Đối với một số người, ánh sáng xanh lá cây thực sự còn cải thiện các triệu chứng của chứng bệnh này.

Cũng trong nghiên cứu, ánh sáng xanh cho thấy khả năng kích hoạt nhiều tế bào thần kinh (các tế bào thụ cảm và gửi đến não) hơn các màu khác, khiến các nhà nghiên cứu gọi ánh sáng xanh là loại ánh sáng “gây chứng sợ ánh sáng nhất”. Ánh sáng xanh, đỏ, hổ phách và trắng càng sáng thì cơn đau đầu càng dữ dội hơn.

Một điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù ánh sáng xanh có thể khiến chứng đau nửa đầu tồi tệ hơn, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc gây ra chứng đau nửa đầu. Một số nghiên cứu cho thấy ánh sáng có thể không gây ra chứng đau nửa đầu. Thay vào đó, đó là cách bộ não xử lý ánh sáng. Những người dễ bị đau nửa đầu có thể có đường dẫn truyền thần kinh và cơ quan cảm thụ ánh sáng trong mắt đặc biệt nhạy cảm với ánh sáng. Khi chặn tất cả các bước sóng ánh sáng ngoại trừ ánh sáng xanh lá cây trong cơn đau nửa đầu, độ nhạy cảm với ánh sáng của những người gặp phải chứng đau nửa đầu đã biến mất.

Các tác dụng phụ khác của ánh sáng xanh

Ánh sáng xanh được chứng minh là có liên quan đến một số tình trạng sức khỏe khác bao gồm:

Gián đoạn giấc ngủ

Theo nghiên cứu, rối loạn giấc ngủ và đau đầu đi đôi với nhau. Các vấn đề về giấc ngủ có thể dẫn đến căng thẳng và đau nửa đầu, kéo theo tình trạng mất ngủ.

Giảm leptin

Leptin là hormone thông báo cho cơ thể đã đủ năng lượng cần thiết sau bữa ăn. Khi lượng hormone này giảm, chuyển hóa của cơ thể sẽ không có tín hiệu báo ngừng và có thể hoạt động quá mức, kéo theo ăn nhiều hơn và tăng cân. Nghiên cứu cho thấy mức leptin giảm ở những người sử dụng ipad vào ban đêm.

Tổn thương da

Việc tiếp xúc với tia UVA và UVB – những loại tia không nhìn thấy được có thể gây tổn thương da và tăng nguy cơ ung thư da. Một số nghiên cứu đã chỉ ra các bằng chứng cho thấy việc tiếp xúc với ánh sáng xanh có thể làm tổn thương da thông qua làm giảm chất chống oxy hóa và tăng số lượng các gốc tự do trên da.

Các gốc tự do có thể làm tổn thương DNA và dẫn đến hình thành ung thư da, trong khi các chất chống oxy hóa mang đến khả năng giữ các gốc tự do không gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ mức độ an toàn của ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử với da.

Các triệu chứng khác gây ra bởi ánh sáng xanh bên cạnh đau đầu

Một số triệu chứng có thể xuất hiện bên cạnh đau đầu bao gồm:

Nheo mắt khi nhìn
Đau rát mắt, nhói hoặc ngứa mắt
Nhìn mờ
Căng cơ vùng mặt, cổ và cơ vùng vai
Tăng độ nhạy cảm với ánh sáng

Làm thế nào để ngăn ngừa và tránh bị đau đầu do ánh sáng xanh?

Một vài thói quen đơn giản có thể giúp bạn ngăn ngừa đau đầu khi sử dụng các thiết bị phát ra ánh sáng xanh.

Điều chỉnh vị trí tại nơi làm việc giúp duy trì tư thế tốt hơn.

Những người dành nhiều giờ làm việc trước máy tính mà không chú ý đến tư thế rất có thể sẽ gặp phải tình trạng đau đầu. Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ đưa ra lời khuyên như sau:

Điều chỉnh tựa lưng trên ghế hoặc sử dụng gối hỗ trợ thắt lưng để đảm bảo lưng dưới luôn ở một góc 90 độ so với hông.
Nâng hoặc hạ phần tay vịn để vai có thể thư giãn khi gõ bàn phím.
Định vị bàn phím cao hơn đùi 3 đến 5 centimet.
Giữ màn hình cách cơ thể từ 50 đến 65 centimet.
Đặt màn hình điều khiển ngang tầm mắt để tránh ngửa hay cúi cổ quá nhiều.
Sử dụng màn hình giảm độ chói hay lọc ánh sáng xanh

Sử dụng giá đỡ tài liệu.

Nếu bạn đang thao tác trên máy tính trong khi vẫn cần đọc các tài liệu, hãy dùng giá đỡ. Đặt tài liệu ở gần ngang tầm mắt sẽ giúp làm giảm số lượng chuyển động lên xuống cho đầu và cổ, đồng thời giúp mắt không phải thay đổi hướng nhìn liên tục và nhiều lần mỗi khi cần lướt qua tài liệu. 2 yếu tố này có thể gây đau đầu thêm trầm trọng.

Nghỉ giải lao để giãn cơ và tập thể dục.

Căng cơ gây ra hầu hết các cơn đau đầu. Để giảm bớt căng cơ, hoàn toàn có thể thực hiện các động tác để thả lỏng các cơ ở đầu, cổ, cánh tay và lưng trên. Việc đặt hẹn giờ trên điện thoại để nhắc nhở bản thân dừng lại, nghỉ ngơi và thư giãn trước khi quay lại làm việc cũng rất cần thiết.

Hãy thử phương pháp 20/20/20

Nếu là người sử dụng thiết bị LED trong nhiều giờ liền, thực hiện mẹo 20/20/20 có thể giúp giảm nguy cơ mắc mỏi mắt kỹ thuật số. Mẹo này rất đơn giản: dừng lại sau mỗi 20 phút, tập trung vào một vật thể ở khoảng cách 20 feet (6 mét) và ngẫm nghĩ vật thể đó trong khoảng 20 giây. Sự thay đổi về khoảng cách giúp mắt được nghỉ ngơi từ việc lấy nét ở khoảng cách gần và cường độ cao quá lâu.

Thay đổi cài đặt ánh sáng trên thiết bị

Nhiều thiết bị cho phép chuyển từ ánh sáng xanh sang tông màu ấm hơn vào ban đêm. Việc chuyển sang tông màu ấm hơn hoặc chế độ “Night Shift” trên thiết bị điện tử có thể giúp duy trì khả năng tiết melatonin của cơ thể - một loại hormone chuẩn bị khi đi vào ngủ.

Giữ cho đôi mắt luôn ẩm

Khi nhìn chằm chằm vào màn hình hoặc tập trung vào một vấn đề nào đó căng thẳng, chớp mắt có thể sẽ ít hơn bình thường. Hãy sử dụng thuốc nhỏ mắt, nước mắt nhân tạo và máy làm ẩm trong văn phòng để giúp duy trì độ ẩm trong mắt. Khô mắt góp phần không nhỏ trong tình trạng gây mỏi mắt — và chúng cũng liên quan đến chứng đau nửa đầu. Theo nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh khô mắt cao hơn khoảng 1,4 lần đối với những người bị chứng đau nửa đầu.

Tổng kết

Làm việc hay giải trí trong thời gian dài trên các thiết bị phát ra ánh sáng xanh như điện thoại, máy tính xách tay hay máy tính bảng có thể dẫn đến đau đầu — tuy nhiên bản thân ánh sáng cơ bản không phải là nguyên nhân gây ra vấn đề. Tình trạng đau đầu có thể là do tư thế không đúng, tình trạng căng cơ, nhạy cảm với ánh sáng hoặc mỏi mắt. Ánh sáng xanh trong các trường hợp này dường như làm trầm trọng thêm cơn đau, tăng cảm giác đau nhói và căng thẳng của chứng đau nửa đầu.

Để tránh tình trạng đau đầu khi sử dụng các thiết bị phát ra ánh sáng xanh, hãy giữ ẩm cho mắt, nghỉ ngơi thường xuyên để thư giãn, và có thể thử phương pháp 20/20/20 để cho mắt được nghỉ ngơi và đảm bảo hiệu suất làm việc. Đồng thời, nên duy trì tư thế đúng và ổn định để không làm ảnh hưởng đến xương khớp và làm tăng mức độ trầm trọng của đau đầu. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết chính xác ánh sáng xanh ảnh hưởng đến mắt và sức khỏe tổng thể như thế nào, do vậy chúng ta nên đi khám mắt thường xuyên và thông báo với bác sĩ ngay lập tức nếu các triệu chứng đau đầu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP