HỘI CHỨNG KHÓA TRONG: TỈNH TÁO NHƯNG MẮC KẸT TRONG CƠ THỂ CHÍNH MÌNH

Giờ tưởng tượng bạn vẫn tỉnh táo, nghe được mọi thứ, hiểu hết mọi lời, mà không thể nói, không thể nhúc nhích tay chân, thậm chí không thể nhăn mặt… chỉ còn mỗi đôi mắt chớp chớp để giao tiếp.

Bạn thấy người thân bên cạnh, nhưng không thể nói “Tôi đang ở đây.”

Bạn nghe bác sĩ nói “rất tiếc, hôn mê sâu” nhưng bạn hiểu tất cả.

Và điều duy nhất bạn còn có thể làm… là chớp mắt.

Đó là trải nghiệm của một bệnh nhân bị Hội chứng Khoá trong (Locked-in Syndrome)

⸻

HỘI CHỨNG KHOÁ TRONG

Hiện tượng này xảy ra khi cầu não (pons) trung tâm điều phối vận động và cảm giác, đặc biệt là đường dẫn truyền từ vỏ não xuống tủy sống bị tổn thương.

Nguyên nhân thường gặp:

- Đột quỵ thân não (do tắc động mạch nền)

- Chấn thương nặng vùng cầu não

- Viêm thân não

- Nhiễm độc thần kinh nặng (như botulinum toxin)

- Myelinolysis trung tâm cầu não (thường sau điều chỉnh natri quá nhanh)

Lúc này người bệnh mất hoàn toàn khả năng vận động tay chân, mặt, nói, nuốt, nhưng:

- Ý thức còn.

- Thính giác còn.

- Nhìn được, chớp mắt được, liếc mắt được (do dây III và IV ở trên cầu não còn hoạt động).

Nôm na là mất điều khiển phần thân thể, nhưng não vẫn biết hết và hiểu hết.

Chỉ là… không thể nói ra.

Vì thế, nhiều trường hợp từng bị chẩn đoán nhầm là hôn mê, nhưng thật ra bệnh nhân vẫn đang ở đó, lắng nghe mọi thứ… và đôi lúc là những lời “khó nghe”

TÂM LÝ NHẠY CẢM CỦA NGƯỜI BỊ “KHOÁ TRONG”

Bệnh nhân hội chứng locked-in hoàn toàn tỉnh táo nhưng bị “nhốt” trong cơ thể bất động, không thể nói hay cử động.

Cảm giác cô lập, bất lực và mất kết nối khiến họ dễ rơi vào trầm cảm sâu sắc. Dù giao tiếp bằng mắt có thể giúp phần nào, nhưng nỗi buồn vẫn luôn thường trực nếu không có sự đồng hành tinh tế từ người thân và nhân viên y tế.

Khi bạn gặp một bệnh nhân có vẻ “hôn mê” nhưng ánh mắt vẫn còn linh hoạt, hãy nghĩ đến Locked-in syndrome.

Đừng vội kết luận họ đã “bỏ cuộc”.

Biết đâu… họ đang hét lên trong im lặng:

“Tôi ở đây này. Tôi vẫn sống. Đừng bỏ tôi.”

CÓ “MỞ KHÓA” ĐƯỢC KHÔNG?

Tin buồn là hồi phục hoàn toàn rất hiếm.

Tin vui là công nghệ hỗ trợ giao tiếp bằng mắt, não - máy đang phát triển từng ngày.

Một số bệnh nhân được ghép thiết bị thần kinh điều khiển máy tính bằng sóng não. Có người viết email, chơi game, và điều khiển xe lăn chỉ bằng ánh nhìn.

Câu chuyện nổi tiếng nhất là của Jean Dominique Bauby, tổng biên tập tạp chí Elle Pháp, bị đột quỵ cầu não năm 43 tuổi.

Ông giao tiếp bằng cách chớp mắt trái.

Dịch giả đọc từng chữ cái, ông chớp để chọn chữ.

Và thậm chí Ông đã viết nên cuốn hồi ký “The Diving Bell and the Butterfly” sau được dựng thành phim.