Bệnh rối loạn tiền đình

Chóng mặt là cảm giác như bạn đang chuyển động trong khi thực tế thì không. Hoặc bạn có thể cảm thấy mọi vật xung quanh đang xoay tròn. Chóng mặt có thể gây cảm giác tương tự như say tàu xe.

Nguyên nhân thường gặp nhất gây ra chóng mặt đột ngột khi di chuyển đầu lành tính, bệnh Meniere và cơn chóng mặt khởi phát cấp tính.

Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây chóng mặt. Điều trị thường được sử dụng là thuốc ức chế tiền đình.

Tiên lượng của bệnh liên quan đến tiền đình tùy thuộc vào nguyên nhân. Cơn chóng mặt khởi phát cấp thường kéo dài từ 24-48 giờ còn bệnh Meniere không chữa khỏi được.

Nguyên nhân

Có hai loại chóng mặt. Chóng mặt ngoại biên xảy ra do vấn về về tai trong hoặc thần kinh tiền đình (kết nối giữa tai trong và não bộ).

Chóng mặt trung ương xảy ra khi có vấn đề ở não, đặc biệt là tiểu não. Tiểu não là một phần của não sau, điều khiển sự phối hợp động tác và thăng bằng.

Nguyên nhân gây chóng mặt ngoại biên

Khoảng 93% các trường hợp chóng mặt là chóng mặt ngoại biên.

Chóng mặt đột ngột khi di chuyển đầu lành tính là chóng mặt do thay đổi đặc biệt vị trí của đầu. Đó là do các tinh thể canxi đi vào các ống bán khuyên ở tai.

Bệnh Meniere là một rối loạn của tai trong ảnh hưởng tới khả năng thăng bằng và nghe.

Bệnh tiền đình ngoại biên cấp là tình trạng viêm tai trong, gây ra cơn chóng mặt đột ngột.

Những nguyên nhân hiếm gặp hơn gây ra chóng mặt ngoại biên:

Rò ngoại dịch hay còn gọi là một bất thường trong liên hệ giữa tai giữa và tai trong
Ăn mòn cholesteatoma là sự mài mòn do nang ở tai trong.
Chứng xơ cứng tai: phát triển xương bất thường ở tai giữa.

Nguyên nhân gây chóng mặt trung ương:

Đột quỵ
U tiểu não
Đau nửa đầu
Đa xơ cứng

Triệu chứng

Cảm giác chóng mặt cũng tương tự như khi bạn bị say tàu xe hoặc giống như căn phòng đang xoay tròn.

Những triệu chứng của rối loạn liên quan đến tiền đình bao gồm:

Buồn nôn
Nôn
Đau đầu
Vấp ngã khi đang đi bộ

Chẩn đoán

Chẩn đoán rối loạn liên quan đến tiền đình tùy thuộc vào bạn có các triệu chứng sau hay không:

Chóng mặt thực sự
Nguyên nhân là ngoại biên hay trung ương
Sự xuất hiện của các biến chứng đe dọa đến tính mạng

Nghiệm pháp

Bác sĩ có thể xác định loại chóng mặt dựa vào:

Nghiệm pháp lắc mạnh đầu: bệnh nhân nhìn vào mũi của người khám, và người khám chuyển động đầu nhanh sang một bên và quan sát sự thay đổi chuyển động mắt của bệnh nhân.
Nghiệm pháp Romberg: Bệnh nhân đứng bằng hai chân và mở mắt, sau đó nhắm mắt lại và cố gắng giữ thăng bằng.
Nghiệm pháp Fukuda-Unterberget: bệnh nhân được yêu cầu đi tại chỗ, nhắm mắt mà không bị nghiên sang hai bên.

Chẩn đoán hình ảnh thường được sử dụng là chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ.

Những dấu hiệu cảnh báo

Những dấu hiệu cảnh báo các biến chứng nguy hiểm bao gồm:

Chóng mặt đột ngột không bị ảnh hưởng bởi tư thế
Chóng mặt đi kèm với các dấu hiệu thần kinh như mất sự đồng bộ của các cơ
Chóng mặt đi kèm với điếc mà không có tiền sử bệnh Meniere

Điều trị

Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân. Thuốc ức chế tiền đình là loại thuốc được sử dụng nhiều nhất.

Các thuốc ức chế tiền đình bao gồm:

Thuốc kháng histamin (promethazin, betahistin)
Benzodiazepine (diazepam, lorazepam)
Thuốc chống nôn (prochlorperazine, metoclopramide)

Điều trị đặc biệt cho từng nguyên nhân bao gồm:

Cơn chóng mặt cấp: nghỉ ngơi tại giường, thuốc ức chế tiền đình, các thuốc chống nôn
Chóng mặt đột ngột khi di chuyển đầu lành tính: phương pháp tái định vị Epley maneuver (chuyển động đặc biệt để làm long các tinh thể canxi và làm sạch chúng khỏi ống tai)
Bệnh tiền đình ngoại biên cấp: nghỉ ngơi tại giường, thuốc ức chế tiền đình
Bện Meniere: nghỉ ngơi tại giường, thuốc chống nôn và thuốc ức chế tiền đình

Yếu tố nguy cơ

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tiền đình bao gồm:

Bệnh tim mạch (đặc biệt là ở người già)
Nhiễm trùng tai gần đây (gây mất cân bằng tai trong)
Tiền sử chấn thương đầu
Sử dụng thuốc (các thuốc chống trầm cảm, chống loạn thần…)

Tiên lượng

Tiên lượng của các rối loạn liên quan đến tiền đình tùy thuộc vào nguyên nhân. Cơn chóng mặt cấp thường kéo dài từ 24-48 giờ. Bệnh Meniere không chữa khỏi được. Bạn nên đến gặp bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị tốt nhất.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP