Tai biến mạch máu não là một trong những bệnh lý gây tử vong cao hàng đầu trên thế giới. Người mắc tai biến nếu không được cấp cứu kịp thời và đúng cách có thể để lại những biến chứng nghiêm trọng cho cơ thể, trường hợp xấu nhất là dẫn đến tử vong. Vì vậy, việc nhận biết từ sớm các triệu chứng của tai biến mạch máu não là điều hết sức quan trọng và cấp thiết.
1. Khái quát về bệnh tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não là tình trạng não không được cung cấp đủ máu dẫn đến thiếu oxy và dưỡng chất cần thiết. Nếu trong vài phút, lượng máu lên não không lưu thông sẽ khiến các tế bào não chết dần. Thời gian càng dài thì tổn thương não diễn ra càng nặng, điều đó đồng nghĩa với việc người bệnh sẽ tiến gần hơn tới nguy cơ tử vong. Các cơ quan trên cơ thể được điều khiển bởi não cũng không thể tiếp tục hoạt động, khiến người bệnh bị tê liệt, không giao tiếp được…
.png)
Tai biến mạch máu não là một trong những nguy cơ gây tử vong hàng đầu ở người bệnh
2. Tại sao cần phải nhận biết sớm các triệu chứng tai biến mạch máu não?
Không giống những cơ quan khác, cơ chế bù trừ của não bộ thường rất kém nên khi xảy ra hiện tượng thiếu máu nuôi dưỡng trong khoảng 6 phút thì hầu như các tế bào não bị hoại tử và không còn khả năng hồi phục. Chính vì vậy, tổn thương não luôn là vấn đề được ưu tiên xử lý hàng đầu.
Hiện nay, tỷ lệ tử vong do tai biến mạch máu não ở nước ta đang ở mức khá cao. Nguyên nhân là do nhiều người còn chưa nhận biết được các triệu chứng của tai biến, cấp cứu muộn và bỏ lỡ thời gian vàng của quá trình điều trị tiêu sợi huyết.
Sau khoảng 3 – 4 giờ đột quỵ, người bệnh sẽ không còn chỉ định tiêu sợi huyết. Càng trì hoãn việc điều trị tiêu sợi huyết thì khu vực hoại tử não càng lan rộng và mức độ di chứng để lại có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động cũng như tư duy của cơ thể. Vì vậy, việc nhận biết các dấu hiệu và phát hiện sớm tai biến mạch máu não chính là vấn đề quan trọng và cấp thiết của mỗi người.
3. Dấu hiệu của người bị tai biến mạch máu não
3.1 Cơ mặt tê cứng, nói lắp, cười méo miệng
Tình trạng tai biến mạch máu não xảy ra khiến lượng oxy lên não không đủ và làm ảnh hưởng đến các dây thần kinh trên cơ mặt. Khi đó, người bệnh sẽ bị tê liệt một phần hoặc một nửa mặt, nhiều trường hợp không thể cử động được. Khi yêu cầu người bệnh cười, nếu thấy nụ cười bị lõm đi so với bình thường, một nửa bên mặt xệ xuống thì nguy cơ tai biến rất cao.
Ngoài ra, tai biến mạch máu não còn ảnh hưởng đến khả năng nói của người bệnh, cụ thể như nói lắp, nói ú ớ khó hiểu, nói không rõ chữ…
.png)
Cười méo miệng, cơ mặt tê cứng là một biểu hiện của tai biến mạch máu não
3.2 Hoa mắt chóng mặt, thị lực suy giảm
Thiếu oxy lên não sẽ gây ra tình trạng thùy não bộ hoạt động kém, từ đó khiến thị lực bị ảnh hưởng không nhỏ. Đây cũng là dấu hiệu người xung quanh không phát hiện được, do đó nếu thấy mắt nhòe đi, mờ dần thì người bệnh cần phải báo ngay cho người nhà hoặc gọi cấp cứu để có những biện pháp kịp thời.
Bên cạnh đó, hoa mắt chóng mặt cũng là tình trạng thường gặp khi não không đủ oxy, vì vậy cần kết hợp thêm một số biểu hiện khác mới có thể đưa ra kết luận chính xác nhất.
3.3 Đau đầu là một trong những triệu chứng của tai biến mạch máu não
Một dấu hiệu của tai biến mạch máu não mà người bệnh cần chú ý đó là đau đầu dữ dội theo từng cơn, mức độ đau có xu hướng tăng dần theo thời gian. Lúc này, người bệnh cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức để tránh tình trạng chết não.
.png)
Dấu hiệu tai biến mạch máu não có thể xuất phát từ những cơn đau đầu khó chịu
3.4 Khó thở
Tùy vào từng vùng não bị ảnh hưởng do thiếu oxy, người bệnh có thể xuất hiện một vài dấu hiệu tai biến như khó thở, thở hổn hển, tim đập nhanh. Những triệu chứng này diễn ra trong thời gian ngắn và có thể biến mất hoàn toàn sau đó khiến người bệnh không để ý và cho rằng cơ thể đã ổn. Tuy nhiên, đây được gọi là tình trạng tai biến mạch máu não hay đột quỵ thoáng qua và cảnh báo cơn tai biến sắp xảy ra.
3.5 Giảm khả năng cử động của cánh tay
Lượng máu lưu thông lên não không đủ khiến khả năng vận động bị thuyên giảm, đặc biệt là ở cánh tay. Người bệnh sẽ cảm thấy phần cánh tay tê dại, cử động khó và dần dần không thể cử động được. Dấu hiệu tai biến ở cánh tay thường dễ phát hiện nhất khi yêu cầu người bệnh giơ hai tay lên cao, một bên tay sẽ không thể giơ được hoặc rũ thõng xuống.
3.5 Một phần cơ thể bị yếu đi, không thể cử động
Sau khi bị tê dại cánh tay, người bệnh có thể bị tê liệt một phần cơ thể hay thậm chí là nửa người. Một số bộ phận sẽ thấy cử động khó hoặc dù đã cố gắng điều khiển nhưng vẫn không cử động được. Đây là những triệu chứng rất nguy hiểm, có thể dẫn đến liệt hoàn toàn nếu không được xử lý kịp thời.
3.6 Triệu chứng của tai biến mạch máu não thể hiện qua dáng đi bất thường
Dấu hiệu tai biến từ sớm tiếp theo mà người bệnh có thể gặp phải đó là không thể đi lại hoặc đi lại rất khó. Nếu người bệnh vẫn đi lại bình thường từ trước đó thì chắc chắn lượng máu lên não đang giảm nhanh chóng. Còn nếu đã gặp khó khăn trong việc di chuyển thì cần theo dõi thật kỹ xem mức độ ảnh hưởng của bệnh có đang tăng dần không.
3.7 Nấc cụt
Một trong những cảnh báo sớm của tai biến mạch máu não mà ít người phát hiện ra đó là nấc cụt. Nhiều người đột nhiên bị nấc và cho rằng đây chỉ là những đợt nấc thông thường dẫn đến chủ quan. Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý theo dõi cơ thể để phòng ngừa những tình huống xấu xảy ra.
Nên cẩn trọng với những cơn nấc cụt bởi đó có thể là một trong những cảnh báo trước của tai biến mạch máu não
Việc nhận biết từ sớm các triệu chứng tai biến mạch máu não là điều vô cùng quan trọng giúp người bệnh có thể xử trí kịp thời, ngăn ngừa tối đa các biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó, hãy luôn lắng nghe cơ thể của mình, khi có bất cứ dấu hiệu bất ổn nào, cần tìm đến ngay các bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh để chẩn đoán và thăm khám.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
