Hội chứng Guillain-Barré là một chứng rối loạn thần kinh nghiêm trọng hiếm gặp. Đây là một bệnh tự miễn dịch ảnh hưởng đến hệ thần kinh ngoại vi và có thể dẫn đến suy nhược và tê liệt kéo dài trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.
Hội chứng Guillain-Barré (GBS) thường xuất hiện sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp hoặc viêm dạ dày ruột. Các triệu chứng bắt đầu trong vòng vài ngày hoặc vài tuần sau khi nhiễm trùng. Trong một số trường hợp hiếm gặp, Guillain-Barré có thể xuất hiện sau khi tiêm chủng.
Chẩn đoán
Hội chứng Guillain-Barré có thể khó chẩn đoán, đặc biệt là trong các giai đoạn đầu. Các triệu chứng khác nhau giữa từng bệnh nhân và chúng có thể giống với các triệu chứng của các tình trạng thần kinh khác.
Bác sĩ có thể cần một số thông tin nhằm chẩn đoán như:
- Vùng bị yếu có ảnh hưởng đến cả hai bên của cơ thể không
- Các triệu chứng đã xuất hiện với thời gian như thế nào
- Thứ tự mà chúng đã xuất hiện
Ngoài ra, một số chỉ định có thể được thực hiện như:
- Các kỹ thuật thăm khám nhằm kiểm tra hoạt động dẫn truyền thần kinh
- Điện cơ (EMG) giúp kiểm tra chức năng thần kinh trong các sợi cơ
- Xét nghiệm dịch não tủy
Điều trị
Hiện không có cách chữa khỏi hoàn toàn hội chứng Guillain-Barré, nhưng điều trị có thể giúp kiểm soát được tình trạng bệnh.
Một cách tiếp cận là liệu pháp immunoglobulin trong đó bệnh nhân được nhận kháng thể từ người hiến tặng qua đường tĩnh mạch. Phương pháp này có thể giúp giảm phản ứng tự miễn dịch.
Một cách tiếp cận khác là tách huyết tương khỏi các tế bào máu. Phương pháp này giúp loại bỏ một số kháng thể đang tấn công các tế bào khỏe mạnh và cho phép cơ thể tái tạo huyết tương mới.
Hai phương pháp này có hiệu quả như nhau, miễn là bệnh nhân được điều trị trong vòng 2 tuần kể từ khi các triệu chứng xuất hiện. Việc sử dụng kết hợp cả hai phương pháp điều trị dường như không cải thiện kết quả.
Khi các triệu chứng nghiêm trọng, bệnh nhân có thể cần được hỗ trợ hô hấp, theo dõi nhịp tim và giúp ngăn nước bọt hoặc thức ăn xâm nhập vào đường thở.
Trong quá trình hồi phục, tình trạng thiếu vận động có thể dẫn đến các biến chứng, chẳng hạn như huyết khối, việc sử dụng thuốc chống đông máu có thể cần thiết.
Phục hồi chức năng và vật lý trị liệu là phương pháp giúp xây dựng lại sức mạnh và phục hồi khả năng vận động và các chức năng khác. Bệnh nhân cũng có thể cần sự trợ giúp từ trị liệu tâm lý, từ đó cải thiện sức khỏe tinh thần vả cảm xúc.
Một số nghiên cứu cho rằng tiêm corticosteroid có thể giúp giảm phản ứng miễn dịch có hại, nhưng hiện chưa có đủ bằng chứng để chứng minh điều này.
Tổng kết
Trong hầu hết các trường hợp, tổn thương thần kinh do hội chứng Guillain-Barré xấu đi nhanh chóng trong 2-3 tuần và đạt đỉnh sau khoảng 4 tuần. Một số người bị tê liệt, nhưng hầu hết sẽ hồi phục sau 6-12 tháng.
Dưới đây là một số thông tin về các triệu chứng và sự phục hồi từ Viện Quốc gia về Bệnh thần kinh và Đột quỵ Hoa Kỳ:
- Sau 4 tuần, diễn tiến bệnh có thể ở mức trầm trọng nhất
- Thời gian của các triệu chứng có thể từ vài ngày đến vài tuần hoặc vài tháng.
- Diễn tiến của các triệu chứng và thời gian hồi phục ở mỗi người là khác nhau.
- Khoảng 30% số người vẫn còn một số triệu chứng sau 3 năm.
- Khoảng 70% mọi người hồi phục hoàn toàn.
- Khoảng 15% bị di chứng lâu dài và có thể phải sử dụng các thiết bị hỗ trợ di chuyển
- Khoảng 3% bị yếu hoặc có tình trạng ngứa tái phát vài năm sau đó.
- Hội chứng Guillain-Barré có thể gây tử vong trong 5% trường hợp.
Quá trình phục hồi có thể mất thời gian và bệnh nhân sẽ cần hỗ trợ trong quá trình này.
Nhìn chung, cứ 20 trường hợp mắc hội chứng Guillain-Barré thì có 1 trường hợp tử vong, thường là do các vấn đề về tim mạch, khó thở hoặc nhiễm trùng. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều phục hồi hoàn toàn.
Tóm tắt
Hội chứng Guillain-Barré là một bệnh thần kinh nghiêm trọng hiếm gặp. Đây là một tình trạng tự miễn dịch có thể phát sinh sau một số bệnh nhiễm trùng. Các triệu chứng bao gồm ngứa ran và yếu cơ. Trong một số trường hợp, có thể dẫn đến tê liệt.
Hầu hết mọi người phục hồi hoàn toàn, nhưng điều này có thể mất thời gian. Hiện không có cách chữa khỏi hội chứng Guillain-Barré, nhưng các phương pháp điều trị khác nhau có thể làm giảm tác động và triệu chứng của bệnh.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
