Chứng ám ảnh cơ thể và rối loạn ăn uống

Chứng ám ảnh cơ thể, ảnh hưởng đến 2% người Mỹ, khiến những người bệnh trở nên quá lo lắng về ngoại hình và có các lỗ hổng về nhận thức. Chứng bệnh này có thể thấy ở những người có rối loạn ăn uống, nhưng là một vấn đề khó phát hiện.

Chứng ám ảnh cơ thể là gì?

Những người mắc chứng ám ảnh cơ thể thường hay lo lắng hoặc ám ảnh về một hoặc nhiều những khiếm khuyết trong ngoại hình. Sự ám ảnh này thường tập trung vào một hoặc nhiều khu vực trên cơ thể hoặc đặc điểm như da, tóc và mũi. Tuy nhiên, bất kì vùng nào trên cơ thể có thể trở thành tâm điểm của sự lo lắng.

Những tiêu chuẩn chẩn đoán chứng ám ảnh cơ thể bao gồm:

Lo lắng về những khiếm khuyết trong ngoại hình mà những người khác có thể sẽ không nhận ra hoặc không thực sự nghiêm trọng
Ở một thời điểm nào đó, một người xuất hiện những hành động hoặc ý nghĩ lặp đi lặp lại để đáp ứng lại sự lo lắng. Những hành động này có thể là liên tục so sánh ngoại hình của mình với người khác hoặc liên tục soi gương.
Sự ám ảnh có thể gây ra tâm trạng lo lắng và nhiều vấn đề khác của người này trong xã hội, công việc và những khía cạnh khác của cuộc sống.
Sự ám ảnh không phải là một triệu chứng của chứng chán ăn (mặc dù một số người có thể được chẩn đoán mắc cả 2 bệnh).

Chứng ám ảnh cơ bắp là ý nghĩ rằng cho rằng cơ của bạn quá to hoặc có nhỏ, được xem là một loại của chứng ám ảnh cơ thể.

Tại sao chứng ám ảnh cơ thể liên quan đến chứng rối loạn ăn uống?

Những người có rối loạn ăn uống như chán ăn tâm thần và những người mắc chứng ám ảnh cơ thể có thể quá lo lắng về kích thước, cân nặng hoặc ngoại hình của mình.

Những người mắc chứng ám ảnh cơ thể thậm chí có thể chú ý đến những vùng trên cơ thể tương tự như sự ám ảnh thấy ở những bệnh nhân chán ăn tâm thần, ví dụ như vòng eo, hông hoặc đùi. Họ cũng xuất hiện những triệu chứng tương tự như kiểm tra cơ thể (thường xuyên cân nặng hoặc soi gương) và tập thể dục quá mức.

Các nhà nghiên cứu ước tính có khoảng 12% những người mắc hội chứng ám ảnh cơ thể cũng có chứng chán ăn tâm thần.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần chú ý là không ai mắc chứng ám ảnh cơ thể cũng đều mắc rối loạn ăn uống. Có những người mắc chứng ám ảnh cơ thể chỉ tập trung vào một vài bộ phận (như mũi). Điều này khác hơn so với tập trung vào cân nặng.

Một cuộc đánh giá tổng quát bởi bác sĩ tâm lí có thể chỉ ra bệnh nhân có mắc rối loạn ăn uống, ám ảnh cơ thể hay cả hai.

Chứng ám ảnh cơ thể ảnh hưởng đến điều trị như thế nào?

Tin tốt là chứng ám ảnh cơ thể có thể điều trị thành công, có thể qua một loại trị liệu tâm lí “liệu pháp nhận thức hành vi” hoặc dùng thuốc bao gồm thuốc chống trầm cảm.

Bất kì lúc nào cũng có nhiều chẩn đoán được đưa ra (điều này đúng với những người mắc cả chứng ám ảnh cơ thể và rối loạn ăn uống), do vậy, có thể làm phức tạp thêm việc điều trị. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng ủng hộ việc sử dụng liệu pháp tâm lí hành vi để điều trị rối loạn ăn uống. Nếu bạn mắc cả 2 vấn đề, bạn sẽ muốn đảm bảo bác sĩ có thể điều trị cả 2 và đưa ra kế hoặc phù hợp với bạn.

Bạn cũng có thể dùng thuốc. Điều quan trọng cần nhớ là bạn có thể sẽ phải thử nhiều loại thuốc với liều khác nhau trước khi bạn tìm được loại phù hợp với bạn. Luôn tuân theo khuyến cáo của bác sĩ liên quan đến thuốc và không do dự khi đặt câu hỏi.

Điều quan trọng cần nhớ là nhiều người mắc chứng ám ảnh cơ thể lựa chọn phẫu thuật như phẫu thuật chỉnh hình hoặc cấy tóc để chỉnh những khuyết điểm của họ. Không có bằng chứng nào cho thấy điều này hữu ích trong điều trị và có thể khiến tình trạng bệnh tồi tệ hơn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP