Chứng rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ

Hãy so sánh hành vi của con bạn với những đứa trẻ khác cùng tuổi. Ví dụ, nếu con bạn chưa học được cách ngồi yên khi tất cả bạn bè của bé đã làm được, đó có thể là dấu hiệu của tăng động giảm chú ý. Đó là lý do tại sao giáo viên rất hữu ích, bởi vì họ đang quan sát nhiều trẻ em cùng tuổi trong cùng một môi trường.

Dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc tăng động giảm chú ý

Trẻ em mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý thường thể hiện các dấu hiệu cụ thể của ba triệu chứng chính: tăng động, hấp tấp và thiếu tập trung. Theo các chuyên gia, có 18 hành vi cốt lõi có thể cho thấy con bạn mắc tăng động giảm chú ý.

Các bé trai được chẩn đoán mắc tăng động giảm chú ý gấp hơn hai lần so với các bé gái, có thể vì các hành vi tăng động dễ quan sát hơn và thường xuất hiện nhiều hơn ở các bé trai.

18 hành vi cảnh báo trẻ mắc tăng động giảm chú ý như sau:

9 dấu hiệu của sự thiếu tập trung:

Thường không chú ý đến chi tiết hoặc mắc lỗi cẩu thả trong việc học, công việc hoặc các hoạt động khác
Thường gặp khó khăn trong việc giữ sự chú ý vào công việc hoặc các hoạt động chơi
Thường không nghe khi được nói trực tiếp
Thường không tuân theo hướng dẫn và không hoàn thành việc học, việc nhà (ví dụ: mất tập trung, bị phân tâm)
Thường gặp khó khăn trong việc tổ chức công việc và hoạt động
Thường tránh, không thích hoặc miễn cưỡng làm các công việc đòi hỏi sự cố gắng tư duy trong thời gian dài (như việc học hoặc làm bài tập về nhà)
Thường làm mất dụng cụ học tập hoặc đồ chơi (ví dụ: bút chì, sách, dụng cụ,…)
Thường dễ bị phân tâm
Thường quên trong các hoạt động hàng ngày

9 dấu hiệu của sự tăng động và hấp tấp:

Thường đung đưa hoặc gõ tay hoặc chân, hoặc lắc lư khi ngồi trên ghế
Thường rời khỏi ghế trong các tình huống khi cần phải ngồi yên
Thường chạy nhảy hoặc leo trèo trong các tình huống không phù hợp (thanh thiếu niên hoặc người lớn có thể chỉ cảm thấy bồn chồn)
Thường không thể chơi hoặc tham gia các hoạt động giải trí một cách yên lặng
Thường luôn đang di chuyển, hành động như được thúc đẩy bởi một động cơ
Thường nói quá nhiều
Thường vội vàng đưa ra câu trả lời trước khi câu hỏi được hoàn thành
Thường gặp khó khăn trong việc chờ đợi lượt của mình
Thường làm phiền hoặc xen vào người khác (ví dụ: xen vào cuộc trò chuyện hoặc trò chơi)

Để xác nhận chẩn đoán tăng động giảm chú ý, phải xác định được 6 triệu chứng trở lên ở trẻ từ 4 đến 17 tuổi; ở trẻ từ 17 tuổi trở lên, phải xác định được 5 triệu chứng trở lên. Các triệu chứng phải bắt đầu trước khi trẻ đạt đến tuổi 12 và phải tiếp tục trong hơn sáu tháng. Các triệu chứng cũng phải xuất hiện trong hai hoặc nhiều môi trường - như nhà, trường học và các tình huống xã hội - và gây ra một số rối loạn. Các triệu chứng chỉ xuất hiện trong một môi trường có thể chỉ ra một chẩn đoán khác, như rối loạn học tập hoặc căng thẳng tại nhà.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Nếu nghi ngờ rằng trẻ có thể mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý, bạn nên xem xét các dấu hiệu sau:

Khó khăn trong việc tập trung vào công việc hoặc hoạt động
Thường không nghe khi được nói trực tiếp
Gặp khó khăn trong việc hoàn thành việc học hoặc việc vặt
Thường xuyên bồn chồn, gõ tay chân, bối rối khi ngồi
Thường không ngồi lâu được
Thường xuyên có nhu cầu cần phải di chuyển, hoạt động
Thường nói nhiều

Nếu bạn nhận thấy một số dấu hiệu trên ở con mình, bạn nên thảo luận với bác sĩ nhi khoa của con. Bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên về các bước tiếp theo. Tuy nhiên, việc chẩn đoán chính xác tăng động giảm chú ý đòi hỏi một cách tiếp cận đánh giá toàn diện hơn do một chuyên gia sức khỏe tâm thần như một nhà tâm lý học trẻ em hoặc bác sĩ tâm thần. Việc đánh giá thường bao gồm hoàn thành các thang đo đánh giá tiêu chuẩn bởi cha mẹ và giáo viên, và một cuộc phỏng vấn lâm sàng hoặc quan sát trực tiếp với trẻ, tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ.

Nếu con bạn được chẩn đoán mắc tăng động giảm chú ý, cha mẹ cần sự giúp đỡ của chuyên gia y tế qua các giai đoạn sau:

Xác định các lĩnh vực ưu tiên cần quan tâm.
Lên kế hoạch cho các bước tiếp theo. Cha mẹ phải biết tăng động giảm chú ý ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động của con và điều gì sẽ giúp giảm thiểu và quản lý những thách thức này.

Các bước tiếp theo có thể thực hiện được có thể bao gồm những hành động sau:

Làm việc với chuyên gia sức khỏe tâm thần thực hiện liệu pháp hành vi hoặc nhận thức. Người này có thể giúp cha mẹ học và thực hành các chiến lược nuôi dạy con cái hiệu quả nhất để quản lý những thách thức liên quan đến tăng động giảm chú ý, bao gồm cách sắp xếp các công việc hàng ngày, đưa ra những hướng dẫn hiệu quả để trẻ có thể dễ dàng thực hiện hơn, củng cố các hành vi tích cực và phát triển kỹ năng
Kết hợp trị liệu hành vi và dùng thuốc. Một phương pháp kết hợp bao gồm cả liệu pháp hành vi và thuốc thường có thể hiệu quả nhất để điều trị tăng động giảm chú ý
Tiếp cận trường học của con. Trẻ mắc chứng tăng động giảm chú ý thường gặp một số thách thức ở trường ảnh hưởng đến hoạt động học tập của chúng.

Tổng kết, rối loạn tăng động giảm chú ý là một vấn đề phức tạp và đa diện, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của trẻ em và gia đình. Việc nhận biết và chẩn đoán sớm có thể giúp trẻ em và cha mẹ tìm ra các phương pháp quản lý hiệu quả, giúp trẻ có thể tiếp tục phát triển một cách toàn diện. Đồng thời, việc hiểu rõ về tăng động giảm chú ý và những ảnh hưởng của nó cũng giúp cha mẹ có thể hỗ trợ con mình một cách tốt nhất.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP