Dấu hiệu đặc trưng của đau thần kinh tọa là đau bắt nguồn từ phần dưới của lưng và lan ra một chân, đôi khi lan ra hết đến phần chân. Nguyên nhân gây ra đau thần kinh tọa khác nhau tuỳ mỗi người, nhưng nó có thể xảy ra sau một chấn thương hoặc chỉ đơn giản là do quá trình lão hóa. Một số điều kiện cụ thể có thể làm gây ra tình trạng này. Hiện nay có nhiều liệu pháp điều trị đau kinh toạ.
Triệu chứng của đau thân kinh toạ
Trải nghiệm của mỗi người sẽ khác nhau, nhưng đau thần kinh toạ thường ảnh hưởng đến lưng, mông, chân hoặc bàn chân. Triệu chứng có thể liên tục hoặc xuất hiện rồi biến mất.
Những dấu hiệu cảnh báo
Dấu hiệu phụ thuộc vào vị trí đau của dây thần kinh toạ, nhưng các triệu chứng phổ biến của đau thần kinh tọa bao gồm:
- Đau ở phần dưới của lưng
- Đau ở mông hoặc chân khi ngồi
- Đau ở hông
- Cảm giác nóng rát hoặc nhức nhối dọc theo chân
- Đuối sức, tê hoặc khó khăn trong việc di chuyển chân hoặc bàn chân
- Đau nhức liên tục hoặc đau nhói ở một bên của mông, chân hoặc hông
Đau lưng và các triệu chứng khác của đau thần kinh tọa có thể làm cho việc đi lại hoặc đứng lên trở nên khó khăn. Bạn có thể không thể ngồi trong thời gian dài ở nơi làm việc hoặc khi lái xe.
Đau thần kinh tọa cảm thấy như thế nào?
Nhiều người nói rằng cảm giác giống như bị giật điện, bạn cũng có thể cảm thấy như bị châm chích hoặc tiêm ở chân bị ảnh hưởng
Đau thần kinh tọa thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể dưới. Thường, cơn đau lan từ phía dưới lưng qua mông và đùi xuống đến chân. Tùy thuộc vào vị trí của dây thần kinh bị ảnh hưởng, đau có thể lan ra đến chân hoặc ngón chân. Cơn đau có thể trở nên nghiêm trọng khi bạn ho hoặc hắt hơi.
Đối với một số người, đau thần kinh tọa có thể bị rất nặng và gây khó khăn trong việc di chuyển. Nhưng không phải ai cũng có cơn đau không thể chịu đựng. Đối với một số người khác, triệu chứng có thể ít gặp và gây khó chịu nhưng có thể trở nên nghiêm trọng hơn.
Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn bị:
- Sốt và đau lưng
- Sưng hoặc đỏ ở lưng hoặc cột sống
- Đau lan xuống chân
- Tê hoặc yếu ở đùi trên, chân, xương chậu hoặc mông
- Cảm giác nóng rát khi đi tiểu hoặc có máu trong nước tiểu
- Đau dữ dội
- Mất kiểm soát của bàng quang hoặc ruột (tiểu són hoặc không thể đến nhà vệ sinh kịp thời)
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của đau thần kinh tọa
Đau thần kinh tọa phát sinh do kích thích của các rễ của cột sống thắt lưng và lưng.
Thoát vị đĩa đệm gây ra hầu hết các trường hợp đau thần kinh tọa.
Các nguyên nhân phổ biến khác của đau thần kinh tọa bao gồm:
- Hẹp cột sống thắt lưng
- Thoái hóa đĩa đệm
- Trượt đốt sống (một tình trạng trong đó một đốt sống trượt về phía trước qua một đốt sống khác)
- Mang thai
- Co cơ ở lưng hoặc mông
Các yếu tố nguy cơ, hoặc những yếu tố có thể làm cho bạn có khả năng gây đau thần kinh tọa, bao gồm:
- Tuổi tác (có thể gây ra các thay đổi trong cột sống, như gai xương hoặc thoát vị đĩa đệm)
- Tiểu đường
- Thừa cân
- Lối sống tĩnh tại
- Các cơ bụng yếu (các cơ hông, cơ bụng và lưng của bạn)
- Mang giày cao gót quá nhiều
- Ngủ trên một cái nệm quá cứng hoặc quá mềm
- Hút thuốc
- Công việc của bạn, nếu liên quan đến việc ngồi hoặc lái xe trong thời gian dài, xoay lưng hoặc mang đồ nặng
- Lạc nội mạc tử cung, một tình trạng viêm nhiễm mãn tính trong đó các mô giống như niêm mạc của tử cung phát triển trên các phần khác của cơ thể, có thể gây đau dây thần kinh tọa hoặc triệu chứng giống như đau thần kinh tọa đến và đi theo chu kỳ kinh nguyệt của bạn.
- Nếu bạn đã bị tổn thương ở phần dưới của lưng hoặc cột sống, điều đó cũng có thể làm tăng khả năng phát triển tình trạng đau thần kinh tọa.
.png)
Điều trị
Các ví dụ về điều trị bao gồm:
- Thuốc: Bác sĩ có thể đề xuất trước tiên các loại thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen hoặc naproxen sodium. Nếu những loại thuốc đó không đem lại hiệu quả, họ có thể cho bạn thuốc kê đơn, như:
- Thuốc chống viêm
- Thuốc chống co giật
- Thuốc giãn cơ
- Opioids
- Thuốc chống trầm cảm
- Vật lý trị liệu: Một nhà vật lý trị liệu có thể chỉ cho bạn cách thực hiện các bài tập sẽ cải thiện tư thế của bạn, giảm áp lực lên dây thần kinh tọa của bạn và làm cho bạn linh hoạt hơn. Họ sẽ dạy bạn cách làm cho các cơ hỗ trợ lưng của bạn mạnh mẽ hơn.
- Tiêm steroid: Bác sĩ của bạn có thể đề nghị bạn tiêm steroid như một liều thuốc cortisone. Loại thuốc này giúp giảm viêm xung quanh dây thần kinh, giúp giảm đau cho một số người. Nếu liều tiêm này có hiệu quả với bạn, tác dụng thường kéo dài vài tháng, nhưng chúng sẽ mất đi theo thời gian.
- Các phương pháp điều trị thay thế: Đôi khi, mọi người chọn điều trị triệu chứng của mình thông qua các phương pháp không chuẩn. Các phương pháp điều trị thay thế có thể không hữu ích trong điều trị đau thần kinh tọa so với các loại đau lưng khác, nhưng chúng có thể bao gồm:
- Yoga
- Châm cứu
- Điều chỉnh cột sống
- Vật lý trị liệu
- Phản hồi sinh học
- Phẫu thuật: Nếu bạn bị đau quá mức mà không cải thiện được một cách tự nhiên hoặc với vật lý trị liệu, hoặc bạn bị mất kiểm soát của bàng quang hoặc ruột, bác sĩ của bạn có thể đề xuất phẫu thuật. Họ sẽ loại bỏ gai xương hoặc đĩa thoát vị đang đè vào dây thần kinh của bạn.
Phẫu thuật thường là một lựa chọn sau khi bạn đã thử các liệu pháp không phẫu thuật, nhưng bạn có thể nêu lên vấn đề này với bác sĩ của bạn ở bất kỳ điểm nào.
Các loại phẫu thuật cho các trường hợp đau thần kinh tọa thường bao gồm:
- Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm: khi bác sĩ lấy ra một số lượng nhỏ các mảnh của đĩa thoát vị
- Phẫu thuật mở ống sống: một phẫu thuật loại bỏ một số xương từ ống sống dưới của bạn
Tự điều trị đau thần kinh tọa
Một số liệu pháp tự chăm sóc cho tình trạng đau thần kinh tọa bao gồm:
- Chườm lạnh: Bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu của bạn có thể chỉ cho bạn cách sử dụng chúng và cho bạn biết loại nào phù hợp nhất. Nhưng họ có thể đề xuất bạn chườm lạnh vào lưng dưới của bạn mỗi ngày vài lần trong khoảng 20 phút mỗi lần.
- Chườm nóng: Nếu đau của bạn không được cải thiện với việc chườm lạnh, bác sĩ của bạn có thể đề nghị bạn xen kẽ chườm nóng một vài ngày.
- Kéo dãn và vận động: Bạn có thể nghỉ một vài ngày nếu bạn đau đớn nhiều, nhưng vận động nói chung là tốt cho chứng đau thần kinh tọa. Các bài tập kéo dãn và vận động như đi bộ có thể giúp:
- Làm cho máu của bạn lưu thông, có thể làm tăng quá trình lành vết thương
- Chuyển sự chú ý của bạn khỏi cơn đau
- Cải thiện tính linh hoạt
- Làm cho phạm vi chuyển động của bạn tốt hơn
- Nói với bác sĩ của bạn nếu việc vận động làm bạn đau nhiều hơn. Họ có thể chạy một số kiểm tra để đảm bảo bạn không bị thương hoặc làm tình trạng đau thần kinh tọa của bạn trở nên tồi tệ hơn.
Cách nhanh nhất để chữa trị đau thần kinh tọa là gì? Điều đó phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng của bạn và nguyên nhân gây đau thần kinh tọa ban đầu. Ví dụ, phẫu thuật để loại bỏ một đĩa thoát vị hoặc sửa chữa vấn đề vật lý khác có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn nhanh chóng hơn so với chỉ có vật lý trị liệu.
Nhưng thường, không có phương pháp điều trị nhanh chóng.Bạn có thể mất từ vài tuần đến vài tháng để phục hồi hoàn toàn. Hãy làm việc cùng với bác sĩ của bạn để tìm kế hoạch tốt nhất cho bạn.
Triệu chứng của đau thần kinh tọa có tự khỏi không?
Đối với nhiều người bị đau thần kinh tọa nhẹ, các triệu chứng thường được cải thiện trong vòng 3 đến 6 tuần mà không cần điều trị y tế. Nhưng nếu đau thần kinh tọa nghiêm trọng hơn hoặc phát nguồn từ một vấn đề vật lý hoặc chấn thương, có thể mất hàng tháng hoặc lâu hơn để cải thiện.
Trong một số trường hợp, bạn có thể cần phẫu thuật để chữa lành hoặc tránh tổn thương dây thần kinh.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
