Tăng động giảm chú ý là gì?
Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một rối loạn phát triển thần kinh phổ biến. Nó thường được chẩn đoán ở thời thơ ấu của trẻ. Theo Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ, khoảng 5% trẻ em được cho là mắc chứng tăng động giảm chú ý.
Các triệu chứng phổ biến của rối loạn tăng động giảm chú ý bao gồm hiếu động thái quá, bốc đồng và không có khả năng tập trung. Trẻ em có thể bỏ được các triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý khi lớn lên. Tuy nhiên, nhiều thanh thiếu niên và người lớn tiếp tục gặp các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý. Với việc điều trị, trẻ em cũng như người lớn có thể có một cuộc sống hạnh phúc, thích nghi tốt với rối loạn tăng động giảm chú ý.
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ, mục tiêu của bất kỳ loại thuốc rối loạn tăng động giảm chú ý nào là giảm các triệu chứng. Một số loại thuốc có thể giúp trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý tập trung tốt hơn. Cùng với liệu pháp hành vi và tư vấn, thuốc có thể làm cho các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý trở nên dễ kiểm soát hơn.
Thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý có an toàn không?
Thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý được coi là an toàn và hiệu quả. Những rủi ro là nhỏ, và những lợi ích được ghi lại rõ ràng.
Tuy nhiên, một số trẻ có thể phát triển nhiều tác dụng phụ rắc rối hơn những trẻ khác. Nhiều trẻ trong số này có thể được quản lý bằng cách làm việc với bác sĩ để thay đổi liều lượng hoặc thay đổi loại thuốc được sử dụng. Nhiều trẻ em sẽ có kết quả điều trị tốt hơn từ sự kết hợp giữa thuốc và liệu pháp hành vi, đào tạo hoặc tư vấn.
Những loại thuốc được sử dụng?
Một số loại thuốc được kê toa để điều trị các triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý . Bao gồm:
- Thuốc không chứa chất kích thích (Strattera)
- Thuốc chống trầm cảm
- Thuốc kích thích tâm thần
Thuốc chứa chất kích thích
Thuốc kích thích tâm thần, còn được gọi là thuốc kích thích, là phương pháp điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý được kê đơn phổ biến nhất. Ý tưởng cho một đứa trẻ tăng động quá mức dùng thuốc kích thích có vẻ mâu thuẫn, nhưng hàng chục năm nghiên cứu và sử dụng đã chỉ ra rằng chúng rất hiệu quả. Chất kích thích có tác dụng làm dịu trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý, đó là lý do tại sao chúng được sử dụng. Chúng thường được kết hợp với các phương pháp điều trị khác với kết quả rất thành công.
Có bốn loại chất kích thích tâm thần:
- Metylphenidat (Ritalin)
- Dextroamphetamine (Dexedrine)
- Dextroamphetamine-amphetamine (Adderall XR)
- Lisdexamfetamine (Vyvanse)
Các triệu chứng và tiền sử sức khỏe cá nhân của trẻ sẽ quyết định loại thuốc mà bác sĩ kê đơn. Một bác sĩ có thể cần phải thử một vài loại thuốc trong số này trước khi tìm ra một loại hoạt động tốt ở trẻ.
.png)
Tác dụng phụ của thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý
Tác dụng phụ thường gặp của thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ, các tác dụng phụ phổ biến của chất kích thích bao gồm chán ăn, khó ngủ, đau bụng hoặc đau đầu.
Bác sĩ có thể cần điều chỉnh liều lượng thuốc để giảm bớt một số tác dụng phụ này. Hầu hết các tác dụng phụ biến mất sau vài tuần sử dụng. Nếu tác dụng phụ vẫn còn, hãy hỏi bác sĩ về việc thử một loại thuốc khác hoặc thay đổi dạng thuốc.
Tác dụng phụ ít phổ biến hơn của thuốc rối loạn tăng động giảm chú ý
Các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn nhưng ít phổ biến hơn có thể xảy ra với thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý. Chúng bao gồm:
- Bệnh Tic ở trẻ em: Thuốc kích thích có thể khiến trẻ phát triển các chuyển động hoặc âm thanh lặp đi lặp lại. Những chuyển động và âm thanh này được gọi là tics.
- Đau tim, đột quỵ hoặc đột tử: Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm đã cảnh báo rằng những người mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý có sẵn bệnh tim có thể dễ bị đau tim, đột quỵ hoặc đột tử nếu họ dùng thuốc kích thích.
- Các vấn đề tâm thần bổ sung: Một số người dùng thuốc kích thích có thể phát triển các vấn đề về tâm thần. Chúng bao gồm nghe thấy giọng nói và nhìn thấy những thứ không tồn tại: Điều quan trọng là bạn cần nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ tiền sử gia đình nào về các vấn đề tâm thần.
- Ý nghĩ tự tử: Một số người có thể bị trầm cảm hoặc nảy sinh ý định tự tử. Báo cáo bất kỳ hành vi bất thường nào cho bác sĩ.
Phòng chống tự sát
Nếu bạn cho rằng ai đó có nguy cơ tự làm hại bản thân hoặc làm tổn thương người khác ngay lập tức:
- Gọi hỗ trợ hoặc số khẩn cấp tại địa phương của bạn.
- Ở lại với người đó cho đến khi có sự trợ giúp.
- Loại bỏ súng, dao, thuốc hoặc những thứ khác có thể gây hại.
- Lắng nghe, nhưng không phán xét, tranh luận, đe dọa hoặc la hét.
Thuốc có thể chữa khỏi bệnh rối loạn tăng động giảm chú ý không?
Không có cách chữa bệnh rối loạn tăng động giảm chú ý. Thuốc chỉ điều trị và giúp kiểm soát các triệu chứng. Tuy nhiên, sự kết hợp đúng đắn giữa thuốc và liệu pháp có thể giúp con bạn có một cuộc sống tốt hơn. Có thể mất thời gian để tìm đúng liều lượng và loại thuốc tốt nhất. Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ, việc theo dõi và tương tác thường xuyên với bác sĩ thực sự giúp con bạn nhận được sự điều trị tốt nhất.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
