Động kinh

Bệnh động kinh là gì?

Cơn động kinh được định nghĩa là tình trạng bệnh lý của não, đặc trưng bởi sự phóng lực quá mức, đồng bộ và nhất thời của một nhóm các neuron trong não; biểu hiện bằng các triệu chứng tương ứng với vùng não bị kích thích.
Chứng động kinh được biểu hiện bởi các cơn động kinh tái phát. Thông thường, một người được chẩn đoán là động kinh khi có ít nhất từ hai cơn động kinh trở lên, nếu họ chỉ có một cơn duy nhất thì chưa thể gọi là động kinh.

Động kinh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, chiếm tỷ lệ khoảng 1% dân số. Khoảng 50% những trường hợp động kinh mới xảy ra ở trẻ nhỏ và thiếu niên, với tỷ lệ cao nhất trong vài tháng đầu sau sinh. Nhiều người bị động kinh ở tuổi nhỏ và thiếu niên, sau đó các cơn động kinh có thể giảm khi họ đến tuổi trưởng thành. Tỷ lệ động kinh cũng tăng ở người lớn tuổi.

Một số nguyên nhân khác có thể gây ra các cơn động kinh như: sốt cao co giật ở trẻ rất nhỏ, bệnh nhân ngưng một số thuốc đang dùng, ngộ độc, phản ứng dị ứng, nhiễm trùng, rối loạn điện giải, hạ đường huyết... Những nguyên nhân này chỉ nhất thời và không được xem là động kinh.
Một số bệnh lý như tai biến mạch máu não hay đau nửa đầu migraine có thể nhầm lẫn với động kinh do các triệu chứng có thể giống động kinh như tê, yếu nửa người, các triệu chứng thị giác như nhìn mờ, mù tạm thời...

động kinh

Biểu hiện của các cơn động kinh

Tùy vào loại động kinh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc cho bệnh nhân, vì vậy, quan trọng nhất là phải phân biệt được cơn động kinh thuộc loại nào.

Các cơn động kinh cục bộ: Các cơn động kinh cục bộ xảy ra khi có quá nhiều hoạt động điện khu trú ở một vùng trong não. Hai dạng cơn động kinh cục bộ thường gặp nhất là cơn cục bộ đơn giản và cơn cục bộ phức tạp.
Cơn động kinh cục bộ đơn giản: người bệnh có thể có cảm giác lạ, khó mô tả hay bất thường, chẳng hạn như co giật một phần của cơ thể, thị giác hay khứu giác bất thường, cảm giác lo lắng hay sợ sệt, khó chịu ở vùng dạ dày, chóng mặt...
Cơn động kinh cục bộ phức tạp: người bệnh không biết được cơn động kinh đang xảy ra, trông họ rất lú lẫn, có thể có các hành vi vô nghĩa như đi qua đi lại, xoay đầu, xoa tay... Họ không thể nhớ được các hành vi này sau cơn động kinh.
Các cơn động kinh toàn thể: Các cơn động kinh toàn thể xảy ra khi hoạt động điện trong não quá nhiều ảnh hưởng đến toàn bộ não. Có hai dạng cơn toàn thể thường gặp nhất là cơn vắng ý thức và cơn co cứng - co giật toàn thể.
Cơn vắng ý thức: người bệnh nhìn chằm chằm, mắt có thể đảo lên trên. Được biểu hiện bởi tình trạng mất ý thức trong khoảng 5 - 15 giây và khi cơn động kinh chấm dứt thì người bệnh không còn nhớ những gì đã xảy ra. Cơn vắng ý thức thường xảy ra ở trẻ em và biến mất ở tuổi thiếu niên. Tình trạng này hiếm khi gặp ở người lớn.
Cơn co cứng - co giật toàn thể: người bệnh thường phát ra tiếng kêu ngắn, mất ý thức và ngã xuống sàn (tiếng kêu này không phải do đau). Các cơ sẽ co cứng và tay chân sẽ co giật. Người bệnh có thể bị đái dầm.

Biểu hiện của người bệnh sau cơn động kinh

Sau cơn động kinh, người bệnh có thể tỉnh lại ngay hoặc có thể cảm thấy mệt mỏi, lú lẫn hay rối loạn định hướng, kéo dài trong vài phút, vài giờ hoặc thậm chí vài ngày, người bệnh mới từ từ tỉnh lại.

biểu hiện của người động kinh

Nguyên nhân của động kinh

Khoảng 60% các trường hợp không biết được nguyên nhân của động kinh mặc dù người bệnh đã được làm các xét nghiệm, chụp hình não (chụp cắt lớp hay chụp cộng hưởng từ). Những trường hợp này được gọi là động kinh vô căn.
Các trường hợp còn lại có thể do các nguyên nhân cụ thể như: tổn thương não của thai nhi, chấn thương lúc sinh (do thiếu oxygen), ngộ độc, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, chấn thương đầu, u não, tai biến mạch máu não...
Đa số động kinh không có tính di truyền. Tuy nhiên, một số người bệnh bị động kinh có khuynh hướng di truyền.

Cách xử trí khi người bệnh bị co giật

Giữ bình tĩnh khi xử trí.
Tránh chấn thương có thể xảy ra với người bệnh do co giật: để người bệnh tránh xa lửa, vật nhọn, hay chỗ dễ té.
Ghi lại khoảng thời gian bị co giật.
Khi hết co giật, để người bệnh nằm nghiêng một bên nhằm tránh nguy cơ tắc đường thở do dị vật như răng giả, đàm nhớt, chất ói từ dạ dày.
Sau cơn co giật người bệnh thường mất ý thức, cần ở cạnh người bệnh cho đến khi họ tỉnh hẳn.
Không nên để bất cứ vật gì như khăn, muỗng, vắt chanh... vào miệng người bệnh.
Không giữ chặt người bệnh khi họ đang co giật.

Sống với động kinh

Người bị động kinh có thể gặp một số vấn đề về tâm lý và xã hội. Họ thường được chăm sóc quá kỹ hay bị những hạn chế không cần thiết trong sinh hoạt hàng ngày. Ngoài ra, họ còn có thể còn gặp một số vấn đề cá nhân khác như sự giận dữ, chán nản và trầm cảm. Tuy nhiên, nếu được chăm sóc và điều trị tốt, nhiều người bệnh vẫn có thể có cuộc sống, sinh hoạt và công việc như bình thường.

Tìm hiểu về: Cơn động kinh vắng ý thức

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP