Hội chứng viêm đa rễ dây thần kinh là gì?

Hội chứng viêm đa rễ dây thần kinh (Guillain-Barre) là hội chứng hiếm gặp trên thế giới. Khi mắc bệnh này hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công vào các dây thần kinh, vì vậy hội chứng này còn được xếp vào nhóm các bệnh tự miễn. Mệt mỏi và ngứa râm ran ở chân tay là một trong những triệu chứng đầu tiên gợi ý đến hội chứng viêm đa rễ dây thần kinh.

Những cảm giác trên có thể nhanh chóng lan ra toàn bộ cơ thể cuối cùng là làm tê liệt cả cơ thể bạn. Những người mắc hội chứng Guillain-Barre cấp tính được coi là một cấp cứu y khoa. Hầu hết những người mắc bệnh này đều phải nhập viện điều trị nội trú.

Người ta chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra bệnh này nhưng trong phần lớn các trường hợp mắc hội chứng Guillain-Barre xuất hiện sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp hay sau bệnh cúm dạ dày.

Không có thuốc đặc trị cho bệnh viêm đa dễ dây thần kinh, nhưng người ta có thể áp dụng một số phương pháp để làm giảm triệu chứng và tiến triển của bệnh. Vì không thể điều trị dứt điểm nên các bệnh nhân sau khi điều trị đợt cấp xong bệnh nhân sẽ phải sống chung với các biến chứng của bệnh như yếu nửa người hoặc cả người, tê bì tay chân và mệt mỏi.

Triệu chứng của bệnh

Bệnh thường bắt đầu bằng tê bì và yếu bắt đầu từ bàn chân rối đến chân sau đó lan ra nửa trên cơ thể và cánh tay. Khoảng 10% bệnh nhân xuất hiện triệu chứng này ở tay và mặt trước. Khi hội chứng Guillian-Barre lan ra toàn cơ thể thì bệnh nhân sẽ nhanh chóng từ yếu người chuyển sang liệt.

Lúc đầu bạn sẽ thấy có cảm giác kiến bò hay như bị kim châm ở ngón chân, mắt cá chân rồi đến cổ chân của bạn. Sau đó, bạn sẽ cảm thấy chân bạn dường như yếu đi rồi đến toàn bộ cơ thể bị yếu rất khó để thực hiện các cử động hàng ngày, rất khó để leo cầu thang hay đi bộ, khó khăn trong cử động mắt, các chuyển động cơ mặt (nói, nhai, nuốt). Những cơn đau nhức nhối và chuột rút sẽ hành hạ bạn và càng đau tăng vào đêm. Rất khó khăn để kiểm soát được các chức năng của bang quang và ruột. Nhịp tim có thể nhanh hơn, huyết áp có thể cao hoặc thấp, khó thở.

Trong vòng hai đến bốn tuần sau khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện, những người bị hội chứng Guillain-Barre bắt đầu thấy cơ thể dần dần yếu đi.

Phân loại bệnh

Trước kia người ta chỉ biết đến hội chứng Guillain-Barre cấp tính thì nay người ta đã biết thêm được nhiều bệnh hơn:

Hội chứng đa dây thần kinh viêm hủy myelin cấp tính (AIDP) là dạng xuất hiện nhiều nhất ở Mỹ. Các đấu hiệu thường gặp của AIDP là yếu cơ bắt đầu từ nửa dưới của cơ thể và lan lên trên.
Hội chứng Miller Fisher (MFS) bắt đầu liệt từ mắt, gây ra dáng đi không vững. MFS chỉ xảy ra ở 5% số người mắc hội chứng Guillain-Barre ở Mỹ nhưng lại phổ biến hơn ở châu Á.
Viêm thần kinh sợi trục (AMAN) và viêm thần kinh sợi trục vận động và cảm giác cấp tính (AMSAN) ít phổ biến ở Hoa Kỳ nhưng lại gặp nhiều ở Trung Quốc, Nhật bản và Mê xi cô.

Khi nào nên đi gặp bác sỹ

Hãy đến gặp bác sỹ khi bạn cảm thấy râm ran ở ngón chân hoặc ngón tay hoặc ở toàn cơ thể. Hãy tìm kiếm sự trợ giúp khẩn cấp khi bạn bị những triệu chứng nghiêm trọng sau đây:

Ngứa ran bắt đầu ở ngón và bàn chân nhưng giờ thì lan tới toàn bộ cơ thể.
Ngứa ran và yếu người lan ra nhanh chóng.
Khó thở khi nằm thẳng hoặc khó thở
Nghẹn nước bọt

Hội chứng Guillain-Bare là một bệnh nghiêm trọng, tiến triển nhanh chóng, cần tới sự chăn sóc y tế. Việc điều trị sớm sẽ giúp bệnh nhân sẽ có kết quả tốt hơn.

Nguyên nhân chính xác gây ra bệnh còn chưa được làm sáng tỏ nhưng bệnh thường xuất hiện sau một vài ngày hoặc một vài tuần sau khi bị nhiễm trùng hô hấp hoặc đường tiêu hóa, hiếm khi phẫu thuật hoặc tiêm chủng gây ra hội chứng này. Khi mắc hội chứng Guillain-Barre, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ tấn công vào hệ thần kinh. Hội chứng đa dây thần kinh viêm hủy myelin cấp tính (AIDP) là bệnh hay gặp nhất của hội chứng Guillain-Barre, khi mắc bệnh này các bao myelin ( bao bọc sợi trục của thần kinh) bị phá hủy ngăn cản các tín hiệu thần kinh truyền tới não dẫn tới các triệu chứng yếu người, tê bì và liệt.

Các yếu tố nguy cơ dẫn tới mắc hội chứng Guillain-Barre

Hội chứng viêm đa rễ dây thần kinh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nhưng thường hay xảy ra ở đàn ông hoặc người già hơn.

Hội chứng Guillain-Barre có thể xảy ra:

Chủ yếu là sau khi mắc bệnh nhiễm trùng bởi Campylobacter- một nhiễm trùng do ăn thịt gia cầm không được nấu chín kỹ
Sau khi nhiễm Influenza vi rút ( gây bệnh cúm), Epstein-Bar vi rút ( gây bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễ khuẩn, u lympho Burkitt, ung thư biểu mô mũi hầu họng…), HIV, Mycoplasma (viêm phổi)
Sau khi phẫu thuật
Sau khi bị bệnh u lympho Hodgkin
Hiếm khi xảy ra sau khi tiêm vắc xin cúm hoặc các vắc xin khác trong tiêm chủng ở trẻ nhỏ.

Biến chứng của bệnh

Hội chứng này gây ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh nên bệnh nhân có thể bị các biến chứng sau:

Khó thở: việc yếu và liệt cơ có thể lan tới các cơ đường hô hấp dẫn tới tử vong. Trên 30% các bệnh nhân mắc hội chứng này phải dùng tới sự trợ giúp của máy thở khi họ nhập viện điều trị.
Tê bì và các cảm giác khác: hầu hết những người mắc hội chứng này sẽ dần mất đi triệu chứng này, chỉ còn một phần nhỏ vẫn thấy xuất hiện triệu chứng này
Các vấn đề tim mạch và huyết áp: huyết áp lên xuống thất thường và loạn nhịp tim cũng là những biến chứng hay gặp của hội chứng Guillain-Barre.
Các cơn đau: hơn một nửa số bệnh nhân thấy xuất hiện các cơn đau thần kinh nghiêm trọng và phải dùng tới thuốc giảm đau để xoa dịu các cơn đau.
Rối loạn chức năng của ruột và bàng quang: liệt ruột hoặc bàng quang không thể giữ được nước tiêu cũng là những biến chứng của bệnh.
Xuất hiện các cục máu đông: do phải nằm bất động nên nguy cơ phát triển các cục máu đông là rất cao. Do đó bệnh nhân sẽ được dùng thuốc để hỗ trợ, cho tới khi nào bệnh nhân có thể tự đi lại được
Loét: cũng do bệnh nhân phải nằm một chỗ không đi lại được nên nguy cơ loét chỗ nằm là rất cao. Lăn trở thường xuyên sẽ giúp tránh được tình trạng này.
Tái phát bệnh: 5% số người mắc hội chứng này có khả năng tái phát đợt cấp trong những năm tiếp theo.