Lý giải nguyên nhân gây mất ngủ ở trẻ nhỏ

1. Mất ngủ, khó ngủ ở trẻ nhỏ diễn ra như thế nào?

Do cơ thể đang ở giai đoạn phát triển mạnh mẽ nên trẻ nhỏ sẽ cần nhiều thời gian để ngủ hơn so với người lớn. Do vậy, giấc ngủ ở trẻ nhỏ cũng khác người lớn. Các bé ở giai đoạn sơ sinh là độ tuổi cần nhiều thời ngủ hơn cả, giấc ngủ sẽ kéo dài từ 10 – 12 tiếng mỗi ngày. Với trẻ em từ 6 tuổi, các bé cần 8 – 10 tiếng mỗi ngày để dành cho việc ngủ.

Tình trạng mất ngủ, khó ngủ ở trẻ nhỏ thường diễn biến như sau:

– Trẻ khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc, hay tỉnh vào buổi đêm hoặc thức dậy vào sáng sớm.

– Ngủ nhiều vào ban ngày, thường mệt mỏi, lờ đờ và không tập trung

– Trẻ bị sao nhãng bài vở, hay mắc lỗi hoặc hay quên.

– Xảy ra hiện tượng hiếu động thái quá do ngủ không đủ giấc.

Không chỉ ở người lớn mà mất ngủ cũng có thể xảy ra ở trẻ nhỏ.

2. Nguyên nhân nào khiến trẻ nhỏ bị mất ngủ?

Những nguyên nhân khiến trẻ nhỏ bị mất ngủ có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, điển hình nhất đó là:

2.1 Trẻ bị bóng đè

Hiện tượng bóng đè hoặc mộng du ở trẻ nhỏ xảy ra khá phổ biến. Khi đó, trẻ có thể vừa khóc vừa cười trong khi ngủ hoặc hét lên khi gặp ác mộng hoặc bị bóng đè. Hiện tượng này thường xảy ra khi trẻ không ngủ đủ giấc, tình trạng ngủ thức thất thường.

Thống kê cho thấy, có gần 40% trẻ em gặp hiện tượng mộng du. Tuy nhiên, cha mẹ cũng nên quá lo lắng mà hãy duy trì giấc ngủ khoa học cho trẻ nhỏ.

2.2 Mất ngủ ở trẻ nhỏ do căng thẳng

Đây không chỉ là nguyên nhân gây mất ngủ ở người lớn mà còn xuất hiện ở cả trẻ nhỏ. Căng thẳng có thể đến từ áp lực vì học tập, bạn bè. Ngoài ra, các yếu tố về gia đình như xung đột cũng có nguy cơ ảnh hưởng tới tâm lý của trẻ nhỏ và khiến trẻ khó ngủ, mất ngủ.

2.3 Mất ngủ do sử dụng thuốc

Một số loại thuốc như thuốc trầm cảm, thuốc chống co giật hay corticosteroid đều có thể làm ảnh hưởng tới giấc ngủ của trẻ nhỏ. Hơn nữa, việc lạm dụng thuốc an thần càng khiến tình trạng mất ngủ ở trẻ càng thêm trầm trọng. Do đó, cha mẹ cần quan tâm tới sức khỏe cũng như giấc ngủ của con nhiều hơn khi thấy trẻ có hiện tượng lo lắng, mất ngủ khi dùng thuốc.

2.4 Rối loạn giấc ngủ và tâm lý

Một số trẻ nhỏ gặp các vấn đề về thần kinh như lo lắng, trầm cảm, sợ hãi sẽ dễ rơi vào tình trạng mất ngủ hơn các trẻ khác. Ngoài ra, một số chứng bệnh như đau cơ, khớp, rối loạn tăng động hay ngưng thở khi ngủ cũng khiến trẻ nhỏ mất ngủ.

2.5 Sử dụng chất kích thích

Các chất kích thích như caffeine hay nicotin có trong thuốc lá, cà phê, rượu, bia hay các loại socola cũng có thể làm kích thích hệ thần kinh tỉnh táo, từ đó dẫn đến khó ngủ, mất ngủ vào ban đêm ở trẻ nhỏ.

2.6 Mất ngủ ở trẻ nhỏ do thiếu chất

Theo các chuyên gia, cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng có tác động không nhỏ tới giấc ngủ của trẻ nhỏ. Các dưỡng chất khi thiếu hụt có thể gây mất ngủ, khó ngủ ở trẻ em đó là:

– Magie: Đây là loại khoáng chất đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe não bộ và tim mạch. Bổ sung lượng magie cần thiết sẽ giúp cơ thể thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ hơn. Bên cạnh đó, magie còn tham gia vào quá trình sản xuất melatonin và tăng acid gamma có tác dụng làm dịu thần kinh.

– Protein: Protein có chứa nhiều acid amin đóng vai trò là các chất dẫn truyền thần kinh như endorphins, serotonin và GABA. Các chất này có vai trò giúp cơ thể trẻ duy trì trạng thái hạnh phúc, ngủ ngon và sâu hơn. Nếu trẻ nhỏ bị thiếu hụt protein, cơ thể dễ bị mệt mỏi, chán nản, xanh xao.

– Chất béo Omega-3: Chất béo Omega-3 có trong các loại cá như cá hồi, cá thu, cá mòi… góp phần ổn định hệ thần kinh, đồng thời cân bằng lượng hormone trong cơ thể.

– Kẽm: Kẽm có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, đảm bảo sự tăng trưởng của các tế bào, hỗ trợ hệ thần kinh trung ương. Do đó, mất ngủ có thể gây ra tình trạng còi xương, khó ngủ và suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ.

Căng thẳng, áp lực trong học tập là một trong nhân khiến trẻ nhỏ bị mất ngủ.

3. Phương pháp điều trị chứng mất ngủ ở trẻ nhỏ

Giấc ngủ luôn đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ. Để có được giấc ngủ ngon, nên áp dụng một số phương pháp dưới đây:

3.1 Chế độ dinh dưỡng đầy đủ

Một chế độ dinh dưỡng tốt cho sức khỏe cần đảm bảo lượng vitamin A, E, B, D, magie, canxi… Điều này không chỉ giúp trẻ ngủ ngon mà còn tăng cường sức đề kháng, chiều cao và cân nặng. Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ bằng cách bổ sung các loại thịt, cá béo, rau xanh, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt… trong khẩu phần ăn mỗi ngày của trẻ.

3.2 Đảm bảo giấc ngủ điều độ

Để đảm bảo giấc ngủ ở trẻ, cách tốt nhất đó là cha mẹ nên thiết lập cho trẻ một giấc ngủ điều độ về thời gian ngủ nghỉ và thức dậy. Trẻ nhỏ nên ngủ trước 10 giờ tối và thức dậy vào 6 giờ sáng hôm sau để đảm bảo giấc ngủ đủ 8 tiếng. Bên cạnh đó cha mẹ cũng nên đi ngủ sớm cùng trẻ để giúp trẻ duy trì thói quen tốt mỗi ngày.

3.3 Không sử dụng các thiết bị điện tử

Trẻ nhỏ thường sử dụng điện thoại, tivi hay máy tính để xem phim, chơi game vào buổi tối. Các hoạt động này có thể khiến trẻ dễ bị cuốn vào các thiết bị điện tử và quên mất việc đi ngủ. Hơn nữa, ánh sáng xanh từ các thiết bị còn ảnh hưởng tới mắt và gây khó ngủ. Vì vậy, cha mẹ không nên cho trẻ sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ. Nên duy trì thời gian tránh xa các thiết bị trước giờ đi ngủ ít nhất là 1 tiếng.

3.4 Bố trí không gian ngủ yên tĩnh, thư giãn

Không gian phòng ngủ có ảnh hưởng trực tiếp tới giấc ngủ của trẻ. Khi ngủ. nên giữ phòng luôn thoáng mát, yên tĩnh, tránh tiếng ồn, đủ nhiệt độ và không quá sáng. Ngoài ra, phòng ngủ cũng cần sạch sẽ, chăn gối nên vệ sinh thường xuyên, tránh gây bụi bẩn vì có thể dẫn đến nhiều bệnh hô hấp cho trẻ.

3.5 Sử dụng phương pháp trị liệu hành vi

Phương pháp điều trị hành vi nhận thống như thôi miên có thể được áp dụng để điều trị mất ngủ cho trẻ nhỏ. Cha mẹ nên tham khảo một số cách như kể chuyện cho bé nghe, ôm hoặc đặt thú nhồi bông bên cạnh giúp trẻ dễ ngủ. ở trẻ

3.6 Áp dụng một số liệu pháp tự nhiên chữa mất ngủ cho trẻ nhỏ

Các phương pháp tự nhiên được xem là là an toàn và dễ sử dụng hơn so với việc dùng thuốc. Một số biện pháp tự nhiên có thể áp dụng đó là:

– Túi ngủ: Sử dụng túi ngủ vừa có tác dụng thư giãn, vừa giúp trẻ dễ ngủ hơn. Có thể cho thêm các loại hoa khô vào túi như oải hương, hoa cúc, hoa hồng… để cạnh trẻ lúc ngủ cho giấc ngủ ngon và sâu giấc.

– Nhỏ một vài giọt tinh dầu hoa oải hương vào nước tắm của trẻ để giúp trẻ thư giãn và có được giấc ngủ ngon hơn.

– Uống một ly sữa ấm hoặc trà hoa cúc không đường trước khi ngủ sẽ làm dịu cơ thể, giúp cơ thể thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ.

Nên bổ sung các loại thực phẩm có chứa vitamin A, E, B, D, magie, canxi… để cải thiện và tốt cho giấc ngủ.

Hy vọng bài viết trên đã chỉ rõ những nguyên nhân gây mất ngủ ở trẻ nhỏ, đồng thời đưa ra một số phương pháp giúp cải thiện giấc ngủ hiệu quả. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần trao đổi với bác sĩ chuyên khoa nếu nhận thấy trẻ có các biểu hiện của hội chứng chân không yên, ngưng thở khi ngủ hoặc mất ngủ kéo dài mà không được cải thiện.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP