Nhiều người cho rằng người cao tuổi không cần ngủ nhiều nữa. Tuy nhiên, theo Viện Lão hóa Quốc gia Mỹ, người già vẫn cần ngủ đủ 7-9 tiếng mỗi đêm. Trái lại, những thay đổi do quá trình lão hóa khiến đối tượng này dễ bị mất ngủ, khó ngủ đủ giấc như khuyến cáo.
Người cao tuổi gặp phải những vấn đề về giấc ngủ khác biệt so với thời trẻ. Thông thường, giấc ngủ của họ thường ngắn hơn, ban đêm ngủ chập chờn và hay tỉnh giấc. Một số khác lại ngủ nhiều hơn bình thường, hay chợp mắt vào ban ngày, ngủ ít về đêm.
Theo một nghiên cứu trên tạp chí Y học giấc ngủ lâm sàng, người cao tuổi khỏe mạnh thực tế lại ít gặp những vấn đề về giấc ngủ. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng, có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ khi về già như:
Những thay đổi trong nồng độ hormone như serotonin điều hòa tâm trạng và giấc ngủ, hay melatonin – hormone tạo cảm giác buồn ngủ.
Thay đổi về nhịp sinh học ngày đêm: Quá trình lão hóa ảnh hưởng tới nhóm các tế bào não vùng dưới đồi có nhiệm vụ phản ứng với các tín hiệu sáng - tối. Đây cũng là vùng não điều hòa nhịp sinh học ngày đêm và chu kỳ thức ngủ.
Thói quen ngủ thay đổi do: Đau nhức, tiểu đêm, hội chứng chân không yên, mãn kinh, chứng ngưng thở khi ngủ, tác dụng phụ của thuốc điều trị.
Hiểu rõ những yếu tố tác động tới chất lượng giấc ngủ giúp người cao tuổi ngủ ngon hơn. Một vài gợi ý giúp cải thiện tình trạng mất ngủ, khó ngủ tự nhiên gồm:
Tạo thói quen đi ngủ đúng giờ
Người cao tuổi đã nghỉ hưu thường có cuộc sống tự do hơn, không bị gò bó bởi giờ giấc. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo nên duy trì đi ngủ và thức dậy vào giờ cố định hàng ngày, ngay cả vào cuối tuần.
Để ngủ ngon hơn, người cao tuổi nên hạn chế ăn no, uống caffeine hoặc rượu vào buổi tối. Dành khoảng thời gian để thư giãn, thả lỏng; Tránh dùng thiết bị điện tử khoảng 1 tiếng trước giờ đi ngủ.
Hạn chế ngủ trưa, chợp mắt quá muộn trong ngày
Một giấc ngủ ngắn vào giữa ngày giúp người cao tuổi tỉnh táo hơn, giải tỏa căng thẳng. Tuy nhiên, ngủ muộn sau 15h có thể cản trở đến giấc ngủ vào buổi tối, gây phản tác dụng. Người cao tuổi nên chợp mắt trong khung giờ 13-15h, không quá 90 phút.
Tập thể dục cách giờ đi ngủ 4 tiếng
Vận động thể chất đều đặn là chìa khóa cho lối sống lành mạnh, đặc biệt ở tuổi ngoài 55. Tập thể dục không chỉ giúp cơ thể và não bộ khỏe mạnh mà còn hỗ trợ cải thiện giấc ngủ tự nhiên.
Người cao tuổi nên dành thời gian đi bộ hàng ngày quanh khu dân cư; Tập các môn thể thao dưới nước thân thiện với khớp; Tập thái cực quyền hoặc yoga. Buổi tập nên cách xa giờ ngủ ít nhất 4 tiếng.
Trao đổi với bác sĩ về tác dụng phụ của thuốc để tìm ra cách khắc phục
Một số nhóm thuốc trị huyết áp, Parkinson, thuốc chống trầm cảm… có thể cản trở giấc ngủ về đêm.
Vì vậy, nếu nhận thấy mất ngủ do tác dụng phụ của thuốc, người cao tuổi nên trao đổi với bác sĩ để cân nhắc thay đổi đơn thuốc.
Tạo môi trường ngủ an toàn
Để bảo đảm an toàn trong giấc ngủ, người cao tuổi và gia đình nên loại bỏ các vật dụng có nguy cơ gây hỏa hoạn hoặc té ngã trong phòng.
Giữ một nguồn sáng như đèn bàn, đèn pin trong tầm với để người cao tuổi dễ di chuyển hơn. Có thể đặt điện thoại ở gần giường để gọi trợ giúp nếu cần.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh