Tự kỷ vẫn đang đặt ra nhiều thách thức đối với những người xung quanh và những người yêu quý người mắc tự kỷ. Tuy nhiên với mọi nhược điểm của tự kỷ, chúng dường như đều có những mặt tích cực ngược lại. Người mắc chứng tự kỷ có những đặc điểm tích cực rất hiếm hoặc thậm chí không tồn tại ở những người mắc bệnh tâm thần. Điều quan trọng cần lưu ý là những đặc điểm này không phải chỉ có ở những người có tài năng hay kỹ năng đặc biệt; thay vào đó, chúng có mặt ở hầu hết người mắc chứng tự kỷ.
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi khi nghe về các vấn đề liên quan đến chứng tự kỷ, hãy tìm hiểu về những đặc điểm dưới đây để biết rằng đó là một cách tuyệt vời để giúp người khác nhận ra không phải mọi khía cạnh của tự kỷ đều được xem là “triệu chứng bệnh”.
Người tự kỷ rất hiếm khi nói dối
Tất cả chúng ta đều khẳng định mình coi trọng giá trị của sự thật, nhưng đa số chúng ta đều đã có những lời nói dối vô hại, rất nhiều người bình thường chủ động nói dối để che dấu sự thật với những người xung quanh. Hầu hết nhưng không hẳn đối với người tự kỷ. Với họ, sự thật là sự thật – cho dù nó có tích cực hay tiêu cực. Điều này có nghĩa là với những người tự kỷ, lời nói phản ứng chính xác những cảm xúc và phản ứng của họ khi được ai đó hỏi. Nếu một người tự kỷ nói rằng bạn trông không được xinh đẹp hôm nay, bạn có thể chắc rằng mình đang xuất hiện với một mái tóc không gọn gàng cho lắm.
Người mắc rối loạn phổ tự kỷ sống cho hiện tại
Có thể trong nhiều trường hợp, rất nhiều người trong chúng ta không thể nhận ra được những thứ đang diễn ra ngay trước mắt vì bị xao nhãng bởi những cuộc tán gẫu bất ngờ hay những lời nói bóng gió xung quanh. Người mắc rối loạn phổ tự kỷ không như vậy, họ thực sự chú tâm đến những thông tin giác quan thu nhận từ xung quanh. Một số sẽ thấy được vẻ đẹp mà người khác bỏ lỡ, mặc dù tất cả chúng ta đều ngang qua nó hằng ngày. Nhiều người còn đạt đến ngưỡng tập trung tuyệt đối cho khoảnh khắc hiện tại.
Người mắc chứng tự kỷ hiếm khi phán xét người khác
Ai béo hơn ai? Giàu hơn ai? Thông minh hơn ai? Xinh đẹp hơn ai? Người đó có bằng cấp từ trường đại học hàng đầu hay theo tôn giáo nào? Đối với người mắc rối loạn phổ tự kỷ, dạng phân biệt kiểu này hoàn toàn không quan trọng với họ. Thực tế người bệnh tự kỷ sẽ nhìn xuyên qua những vỏ bọc bên ngoài để khám phá con người thực sự của bạn.
Trong khi những người bình thường tỏ ra phân biệt với những người cùng lớp mắc hội chứng Down hoặc một người có khiếm khuyết nào đó trên cơ thể thì những người tự kỷ lại có thể chấp nhận nó một cách thoải mái. Có lẽ chính vì vậy mà họ hiếm khi phán xét khuyết điểm của những người xung quanh mình.
Người tự kỷ sống có đam mê
Nhiều người tự kỷ thực sự có đam mê về những ý tưởng và những người nhất định trong cuộc sống của họ. Họ dành thời gian, năng lượng và trí tưởng tượng cần thiết để quan tâm và chú ý cho lĩnh vực mà họ quan tâm cho dù nó có khó khăn, mệt mỏi hoặc thậm chí không hề “oách” một chút nào. Liệu có bao nhiêu người “bình thường” ngoài kia có thể dõng dạc tuyên bố được điều tương tự?
Người mắc tự kỷ không ràng buộc mình vào những mong đợi từ xã hội
Nếu bạn đã từng mua một chiếc xe hơi, chơi một trò chơi hay tham gia một câu lạc bộ thể thao, bạn sẽ biết được việc thể hiện chính mình khó như thế nào. Nhưng đối với những người bị tự kỷ, sự mong đợi từ xã hội hoàn toàn không quan trọng với họ. Vấn đề ở đây là bạn có thực sự thích, sẻ chia những mối quan tâm, lòng tử tế và mong muốn dành thời gian bên nhau hay không – chứ không phải buộc mình sống giống mọi người xung quanh.
.png)
Người tự kỷ có trí nhớ rất đặc biệt
Những người bình thường rất hay quên mất phương hướng, hoặc không nhận ra màu sắc, tên gọi, v.v… trong một số trường hợp. Tuy nhiên, người tự kỷ thường nắm bắt các chi tiết tốt hơn. Trong nhiều trường hợp, họ có trí nhớ tốt hơn người bình thường về tất cả các chi tiết quan trọng. Trong thực tế, khá nhiều người bệnh tự kỷ có trí nhớ siêu phàm nhiều chi tiết kỹ lưỡng như ảnh chụp, hát được các nốt khó, và/hoặc có trí nhớ hoàn hảo với các bài hát, bài thơ hoặc các câu chuyện.
Người mắc tự kỷ ít chú trọng vào vật chất
Đương nhiên điều này đúng với tất cả mọi người – nhưng nói chung, người mắc bệnh tự kỷ cực kỳ ít quan tâm đến địa vị và uy tín so với người bình thường. Kết quả là, họ ít lo lắng về thương hiệu, nhà hàng cao cấp và những thứ hào nhoáng không cần thiết. Họ cũng ít có nhu cầu về lương thưởng, chức vụ mình mong muốn.
Người tự kỷ ít chơi các trò chơi trí não
“Mình mặc bộ này có béo không? Hãy nói thật đi – Mình sẽ không tức đâu!”
“Tôi có nói là tôi sẽ không phiền lòng khi anh đi chơi, nhưng mà tôi có nói bạn nên tin tôi đâu?”
Rất ít người tự kỷ có kiểu nói chuyện thử lòng nhau như thế này, và họ cho rằng tất cả mọi người cùng đều giống họ.
Thật tuyệt khi không phải cứ lo sợ hồi hộp, không hiểu ý nhau để rồi hủy hoại các mối quan hệ. Đương nhiên một phần lý do cho sự thiếu hụt khả năng này ở người tự kỷ là do họ cảm thấy kiểu trò chơi thử lòng nhau này rất khó. Tại sao ai đó cứ phải hỏi một câu hỏi mà không cần câu trả lời như vậy?
Người tự kỷ có ít điều che giấu hơn
Đa phần nếu một người tự kỷ nói cho bạn cái họ muốn thì đó thật sự là cái họ muốn có. Bạn sẽ không cần lòng vòng hay đoán ý để tìm ra những ẩn ý sâu xa bên trong. Điều này một phần có thể là vì nhiều người tự kỷ không nhận thức được việc người khác che giấu ý định thật của mình.
Người bị tự kỷ mở ra cánh cửa mới cho những người không tự kỷ
Đối với người bình thường và những người không biết tự kỷ là gì thì có một người tự kỷ trong cuộc sống sẽ có những tác động tích cực lên nhận thức, niềm tin và mong đợi của họ. Việc làm cha mẹ của một đứa trẻ mắc tự kỷ đã giúp nhiều người bỏ đi những chữ “nên”, nên thế này, nên thế kia – và giúp họ bước vào một thế giới mới, “thế giới của thì hiện tại”.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
