Nguyên nhân gây ra bệnh Alzheimer có lẽ bao gồm cả yếu tố về gen, môi trường, lối sống. Mức độ quan trọng của các yếu tố trong việc tăng hay giảm nguy cơ hình thành bệnh Alzheimer sẽ khác nhau giữa những người khác nhau.
Những thay đổi của não liên quan đến tuổi tác
Một trong những câu hỏi đặt ra về Alzheimer là tại sao bệnh thường xảy ra ở người lớn tuổi. Nghiên cứu về quá trình lão hóa sinh lý của não bắt đầu cung cấp một số manh mối. Ví dụ, các nhà khoa học đã phát hiện sự già đi của não gây tổn thương các nơ ron và góp phần tạo nên tổn thương của bệnh Alzheimer. Những tổn thương này bao gồm teo nhỏ một phần não, viêm, sự sản sinh các gốc tự do và suy giảm chức năng ti thể (khiến sự tạo năng lượng trong tế bào bị đình trệ).
Yếu tố di truyền
Phần lớn những ngươi mắc Alzheimer khi tuổi đã cao, chủ yếu triệu chứng xuất hiện ở tầm tuổi 60 trở đi. Gen apolipoprotein E (APOE) liên quan đến bệnh Alzheimer dạng này. Gen này có nhiều hình thái khác nhau. Một trong số đó, APOE ε4, gia tăng nguy cơ hình thành bệnh và đồng thời gen này cũng liên quan đến dạng Alzheimer sớm. Tuy nhiên, mang gen này không có nghĩa là sẽ mắc Alzheimer và ngược lại.
Đồng thời, các nhà khoa học đã phát hiện một vài vùng trên bộ gen có thể tăng nguy cơ mắc Alzheimer dạng ở người cao tuổi với các mức độ khác nhau.
.png)
Dạng Alzheimer sớm xảy ra ở những người ở độ tuổi 30 đến 60 chiếm 5% tổng số những người mắc Alzheimer. Phần lớn các trường hợp nguyên nhân do thừa hưởng sự thay đổi ở 1 trong 3 gen, dẫn đến dạng Alzheimer sớm do gia đình (early-onset familial Alzheimer’s disease, viết tắt là FAD).
Các trường hợp còn lại, nguyên nhân thường không cụ thể, rõ ràng, giống như phần lớn các trường hợp mắc dạng Alzheimer muộn.
Yếu tố về sức khỏe, môi trường, lối sống
Các nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố ngoài gen ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển bệnh.
Có mối liên hệ mật thiết giữa sự suy giảm nhận thức và các bệnh về mạch như bệnh tim, đột quỵ, tăng huyết áp cũng như các bệnh về chuyển hóa như tiểu đường và béo phì.
Tuy nhiên cần rất nhiều nghiên cứu trong tương lai để giúp chúng ta hiểu được giảm các tình trạng trên thì có giảm được nguy cơ mắc Alzheimer không, và nếu có thì cụ thể như thế nào?
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
