Những điều cần biết về viêm màng não sơ sinh

Viêm màng não sơ sinh là một bệnh hiếm gặp, thậm chí đe dọa tính mạng của trẻ sơ sinh, thường do các vi khuẩn gây ra, bao gồm liên cầu nhóm B, E. coli và listeria.

Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm màng não sơ sinh ở Hoa Kỳ là liên cầu beta tan huyết nhóm B. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, 10 đến 30 % phụ nữ mang thai có mang vi khuẩn liên cầu nhóm B, và có thể lây truyền sang cho con của họ vào hoặc gần thời điểm sinh nở, dẫn đến viêm màng não trẻ sơ sinh.

Viêm màng não sơ sinh cũng có thể gây ra bởi Escherichia coli (E. coli), và trong một số ít trường hợp là listeria monocytogenes (listeria). Phụ nữ mang thai nằm trong số những người có nguy cơ cao mắc bệnh listeriosis - một bệnh nhiễm khuẩn listeria từ thực phẩm. Khi mẹ bầu ăn các loại thực phẩm bị nhiễm listeria như pho mát mềm, xúc xích và thịt, chưa được nấu chín kỹ có thể bị mắc bệnh. Listeria có thể được truyền qua nhau thai trong thai kỳ và gây nên bệnh listeriosis cho trẻ sơ sinh, trong đó có viêm màng não sơ sinh.

Các triệu chứng của viêm màng não sơ sinh

Các dấu hiệu của viêm màng não sơ sinh có thể bao gồm:

Trẻ bú kém hoặc không chịu ăn
Quấy khóc, mệt mỏi hoặc li bì
Khó thở
thóp phồng
tiêu chảy
Thân nhiệt quá nóng hoặc quá lạnh

Vì viêm màng não sơ sinh có thể gây tử vong nhanh chóng, bất kỳ trẻ sơ sinh nào có triệu chứng kể trên phải được đưa đến phòng cấp cứu ngay lập tức.

Chẩn đoán và điều trị viêm màng não ở trẻ sơ sinh

Khi bị nghi ngờ viêm màng não sơ sinh, trẻ sơ sinh sẽ được chọc tủy sống để lấy dịch tủy sống làm xét nghiệm giúp chẩn đoán xác định.

Trẻ sơ sinh bị viêm màng não sơ sinh thường được điều trị bằng truyền dịch và các thuốc kháng sinh để chống vi khuẩn gây viêm màng não.

Tùy theo triệu chứng và mức độ nặng nhẹ của bệnh, trẻ sơ sinh có thể cần các phương pháp theo dõi và điều trị như:

Thuốc chống co giật, nếu trẻ bị co giật
Theo dõi với thiết bị đo áp lực nội sọ
Đánh giá tình trạng áp xe não
Đánh giá tình trạng não úng thủy

Làm thế nào để ngăn ngừa viêm màng não ở trẻ sơ sinh?

Ngăn ngừa nguy cơ do nhiễm liên cầu nhóm B

Thai phụ cần xét nghiệm liên cầu nhóm B trong 3 tháng cuối thai kì. Nếu các kết quả xét nghiệm khẳng định mẹ bầu nhiễm liên cầu nhóm B, bà mẹ sẽ được dùng thuốc kháng sinh trong quá trình chuyển dạ, điều này làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh viêm màng não do liên cầu nhóm B của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, vẫn có một nguy cơ nhỏ trẻ vẫn bị viêm màng não sơ sinh do liên cầu nhóm B gây nên.

Thai phụ phải dùng kháng sinh trong quá trình chuyển dạ bao gồm những người:

Trước đây đã có tiền sử sinh ra trẻ bị nhiễm liên cầu nhóm B
Nhiễm trùng đường niệu do liên cầu nhóm B gây ra
Có vi khuẩn liên cầu nhóm B, nhưng chưa bị bệnh

Viêm màng não ở trẻ sơ sinh: Tránh Listeriosis

Có rất nhiều cách để làm giảm nguy cơ mắc bệnh listeriosis. Dưới đây là một số cách thường dùng và có hiệu quả cao với các mẹ bầu:

Không ăn sống, nấu chín kỹ bất kỳ thực phẩm nào có nguồn gốc động vật. Không ăn các món làm từ thịt sống như nem chua... không ăn các loại thịt hun khói
Rửa rau sạch trước khi ăn
Không uống sữa không được khử trùng hoặc ăn các sản phẩm được làm bằng sữa không được khử trùng bằng phương pháp tiệt trùng

Viêm màng não sơ sinh là một tình trạng bệnh nghiêm trọng. Do vậy, mẹ bầu nên tìm hiểu kỹ về vấn đề này ngay từ trước khi có con để biết được các dấu hiệu cảnh báo và phòng ngừa, loại trừ nguy cơ lây nhiễm cho con bạn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP