Những điều dễ bị hiểu lầm về sức khỏe tinh thần

Hiểu lầm: Các vấn đề về sức khỏe là không có thật

Vì hậu quả của các vấn đề về sức khỏe tinh thần để lại thường không thể quan sát được từ bên ngoài, nên nhiều người đã đặt ra câu hỏi rằng, liệu những vấn đề về sức khỏe tinh thần có thật hay không, hay chỉ là do người bệnh tự…tưởng tượng ra? Các vấn đề về sức khỏe tinh thần hoàn toàn có thật và nên được coi trọng. Việc nghi ngờ sự tồn tại của các vấn đề sức khỏe tinh thần sẽ khiến người bệnh cảm thấy xấu hổ về tình trạng bệnh tình của mình và có thể sẽ khiến họ không tìm kiếm sự điều trị kịp thời.

Hiểu lầm: Ngoài bản thân tôi, sẽ chẳng ai biết tôi mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần cả

Các vấn đề về sức khỏe tinh thần hiện hữu rõ ràng hơn bạn nghĩ và rất có thể, bạn cũng sẽ nhận ra ai đó quanh mình đang mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần. Theo thống kê tại Mỹ, cứ 5 người trưởng thành thì sẽ có 1 người mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần, và cứ 25 người thì sẽ có 1 người mắc phải tình trạng này ở mức độ nghiêm trọng, ví dụ như tâm thần phân liệt hoặc rối loạn lưỡng cực. Ngoài ra, bệnh trầm cảm là nguyên nhân cướp đi khoảng 41.000 sinh mạng mỗi năm và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tự tử tại Mỹ. Những con số đáng báo động này chứng minh rằng, đã đến lúc bạn phải hiểu rõ tính cấp thiết của các vấn đề về sức khỏe tinh thần và nhận thức rõ ràng hơn về chúng.

Hiểu lầm: Trẻ nhỏ sẽ không mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần

Rất nhiều người cho rằng, trẻ em sẽ không mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần nhưng theo các chuyên gia thì điều này hoàn toàn sai lầm. Trên thực tế, thống kê cho thấy khoảng 50% các trường hợp mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần sẽ khởi phát ở lứa tuổi 14 mặc dù phải rất nhiều năm sau bệnh mới được chẩn đoán. Khoảng 16.5% số người dưới 18 tuổi ở Mỹ đang phải đối mặt với các vấn đề về tinh thần vào bất cứ khoảng thời gian nào. Điều này cho thấy một sự thật rằng: các vấn đề về sức khỏe tinh thần có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi người, ở mọi lứa tuổi.

Hiểu lầm: Điều trị sẽ không hiệu quả

Một số người tin rằng các phương pháp điều trị các vấn đề về sức khỏe tinh thần (ví dụ như dùng thuốc, trị liệu và một số biện pháp khác) sẽ không hiệu quả và không đem lại tác dụng gì. Tuy nhiên, trên thực tế, những phương pháp này thật ra có hiệu quả vô cùng lớn và có thể giúp điều trị thành công các vấn đề về sức khỏe tinh thần, đặc biệt là nếu người bệnh được điều trị trong giai đoạn sớm của bệnh. Mỗi người sẽ được điều trị theo một cách khác nhau, và chưa có cách điều trị nào tiêu chuẩn, phù hợp với tất cả mọi người cả. Tuy nhiên, có rất nhiều lựa chọn điều trị, điều này có nghĩa là tất cả mọi người đều có thể sẽ tìm thấy một phương pháp điều trị nào đó phù hợp với mình.

Hiểu lầm: Bạn nên đợi đến khi bệnh rất nặng mới điều trị

Những người mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần thường rất ngần ngại khi nhận điều trị, bởi họ nghĩ rằng, bệnh của họ còn nhẹ, chưa đến mức phải dùng thuốc hoặc chưa đến mức cần trị liệu. Tuy nhiên, điều này là hoàn toàn sai lầm. Bạn càng được điều trị sớm, khả năng khỏi bệnh và khả năng điều trị khỏi của bạn càng cao. Theo một số tạp chí khoa học về sức khỏe tinh thần, thì khoảng thời gian điều trị đem lại hiệu quả cao nhất là từ 12-17 tuổi. Điều trị sớm sẽ khiến tình trạng bệnh không diễn biến nặng hơn và sẽ dễ dàng kiểm soát bệnh tình hơn.

Hiểu lầm: Các vấn đề về sức khỏe tinh thần nảy sinh từ các vấn đề của cá nhân

Các vấn đề về sức khỏe tinh thần không phải do lỗi của bất cứ ai cả. Các vấn đề này có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, ở bất kỳ độ tuổi nào, không phân biệt giới tính, màu da, chủng tộc hay mức độ kinh tế, do vậy, bạn không nên cảm thấy có lỗi hoặc xấu hổ nếu mình mắc phải những tình trạng này. Nói rằng chính bản thân người bệnh là nguyên nhân gây ra bệnh của họ chỉ khiến người bệnh cảm thấy tồi tệ hơn mà thôi. Thay vì tự đổ lỗi cho mình hoặc cho những người xung quanh, bạn cần hiểu rằng những vấn đề về tinh thần có nguyên nhân do nhiều yếu tố khác, ví dụ như yếu tố di truyền, chế độ dinh dưỡng kém hoặc lối sống không phù hợp.

Hiểu lầm: Những người mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần nên giữ kín tình trạng bệnh tình của mình

Bởi vì có rất nhiều điều hiểu lầm không hay xung quanh các vấn đề về sức khỏe tinh thần, nên có rất nhiều người nghĩ rằng, tốt nhất là nên giấu việc mình bị bệnh với mọi người và tránh nói đến vấn đề này. Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, thì cách duy nhất để loại bỏ được các vấn đề về sức khỏe tinh thần là trao đổi cởi mở về chúng và chấp nhận một cách thật cởi mở rằng: mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần sẽ không làm giảm đi các giá trị của bản thân bạn. Không nên xấu hổ vì các vấn đề về sức khỏe tinh thần.

Hiểu lầm: Những người mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần thường có xu hướng bạo lực

Có một hiểu lầm vô cùng phổ biến rằng, những người mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần thường có xu hướng rất bao lực và thường xuyên cáu giận, nhưng các dữ liệu lại cho thấy điều ngược lại. Theo Cơ quan quản lý về sức khỏe tinh thần tại Mỹ, khoảng 95-97% số trường hợp ngồi tù vì hành vi bạo lực đều là những người không mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần. Và ngược lại, đa số những người mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần thường không bao giờ cư xử bạo lực mà thường trở thành nạn nhân của bạo lực nhiều hơn. Theo thống kê, những người mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần nghiêm trọng thường có nguy cơ trở thành nạn nhân của các vấn đề về bạo lực cao hơn gấp 10 lần so với những người khác.

Hiểu lầm: Không thể dự phòng được các vấn đề về sức khỏe tinh thần

Cũng giống như bất cứ vấn đề nào khác về sức khỏe, các vấn đề về sức khỏe tinh thần có thể phát triển ngoài ý muốn và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai. Tuy nhiên, có rất nhiều cách có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần, và có thể thực hiện được từ khi bạn còn rất trẻ, chưa bước vào giai đoạn trưởng thành. Theo Mayo Clinic, một trong số những bước quan trọng nhất để dự phòng các vấn đề về sức khỏe tinh thần là theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe của bạn, phát hiện sớm bất cứ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của các vấn đề về sức khỏe tinh thần và đến khám bác sỹ định kỳ để được kiểm tra toàn diện. Lựa chọn một lối sống lành mạnh – ngủ đủ giấc, ăn uống cân đối và thường xuyên luyện tập thể thao, cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần của bạn.

Hiểu lầm: Cha mẹ không tốt là nguyên nhân của các vấn đề về sức khỏe tinh thần

Khi một đứa trẻ bắt đầu có các biểu hiện về sức khỏe tinh thần, rất nhiều người ngay lập tức đổ lỗi cho cha mẹ của trẻ. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng như vậy. Trong đa số các trường hợp, thì gia đình thường là một trong số những nguồn động viên và cổ vũ quan trọng nhất với trẻ, trong khi trẻ phải chống lại các vấn đề về sức khỏe tinh thần, và các thành viên gia đình cũng thường là người đầu tiên quan sát thấy các bất thường ở trẻ. Các tổn thương về mặt gia đình, ví dụ như bố/mẹ qua đời, bố mẹ ly dị có thể làm tăng nguy cơ mắc phải các vấn đề về tinh thần của trẻ. Phương pháp nuôi dạy của cha mẹ không thực sự ảnh hưởng trực tiếp lên nguy cơ mắc phải các vấn đề về tinh thần ở trẻ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP