Phân loại viêm màng não (Phần 1)

Màng não là lớp màng bảo vệ che phủ xung quanh não và tủy sống, viêm màng não khiến cho lớp màng này trở nên phù nề. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong. Tuy biện pháp điều trị phụ thuộc vào loại viêm màng não nhưng bất kỳ ai nếu nghi ngờ mình bị viêm màng não dù bất cứ loại nào thì cũng nên đến bác sĩ ngay.

Có nhiều dạng viêm màng não khác nhau với những nguyên nhân khác nhau. Mỗi loại viêm màng não có tiên lượng khác nhau.

Viêm màng não đôi khi được chia thành hai dạng: viêm màng não nhiễm trùng, xảy ra khi có bệnh nguyên xâm nhập vào màng não, và viêm màng não vô khuẩn, xảy ra khi có một bệnh lý tấn công màng não hoặc khi có chấn thương gây ảnh hưởng đến nó.

Viêm màng não do nhiễm vi trùng hoặc virus thường có thể lây truyền. Viêm màng não vô khuẩn là bệnh không truyền nhiễm.

Tùy vào loại và nguyên nhân gây bệnh mà sẽ áp dụng cách điều trị khác nhau.

Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về các loại viêm màng não khác nhau cùng các triệu chứng, nguyên nhân và biện pháp điều trị cho từng loại. Ngoài ra bài viết cũng sẽ cung cấp thêm các thông tin về vaccine viêm màng não.

Viêm màng não nhiễm trùng

Viêm màng não nhiễm trùng xảy ra khi có một bệnh nguyên xâm nhập vào màng não. Có rất nhiều dạng viêm màng não nhiễm trùng khác nhau.

Viêm mãng não do vi khuẩn

Viêm màng não do vi khuẩn xảy ra khi cơ thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn và nhiễm trùng này lan đến màng não. Các trường hợp nặng có thể gây tử vong trong một vài giờ hoặc một vài ngày.

Triệu chứng

Các triệu chứng có thể xuất hiện đột ngột và thường nặng hơn triệu chứng của viêm màng não do siêu vi.

Bệnh nhân có viêm màng não vi khuẩn có thể cũng đang mắc thêm một bệnh khác. Tình trạng nhiễm trùng có thể đã lan đến màng não nếu như có thêm các triệu chứng sau đây:

Đau đầu
Sốt
Cứng cổ
Nhạy cảm với ánh sáng
Buồn nôn và nôn
Lú lẫn hoặc thay đổi sắc thái

Các bệnh nhân viêm màng não bao gồm cả viêm màng não do vi khuẩn có thể có dấu Kernig - một dạng của dấu cổ gượng.

Khi bệnh nhân nằm ngửa, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân co gối lại và gập đùi vào hướng bụng của mình. Khi bác sĩ hoặc một người khác thử kéo dãn chân ra thì phần lưng dưới của bệnh nhân hoặc vùng đùi sẽ rất đau.

Một dấu cổ gượng khác là dấu Brudzinski. Bệnh nhân nằm ngửa và bác sĩ sẽ thử kéo dãn phần cổ của bệnh nhân lên trên và ra trước, test dương tính khi bệnh nhân cũng cong phần hông và gối của mình lên, điều này gợi rằng đang có tình trạng viêm màng não.

Những dấu hiệu này có thể thấy ở bất cứ loại viêm màng não nào nhưng vẫn thường gặp ở viêm màng não mức độ nặng hơn.

Điều trị

Viêm màng não do vi khuẩn được điều trị bằng những kháng sinh hướng đến các vi khuẩn bị nghi ngờ.

Thường thì lúc đầu các bác sĩ sẽ chỉ định cho dùng các kháng sinh phổ rộng, rồi sau đó sẽ thay đổi khi đã có kết quả xác nhận loại vi khuẩn từ phòng xét nghiệm.

Bệnh nhân viêm màng não do vi khuẩn sẽ cần được nhập viện để được theo dõi và chăm sóc nâng đỡ, ví dụ như hỗ trợ hô hấp và truyền dịch tĩnh mạch.

Viêm màng não do siêu vi

Viêm màng não do siêu vi xảy ra khi tình trạng nhiễm siêu vi lan đến màng não.

Những siêu vi có thể gây viêm màng não bình thường sẽ không thể gây viêm màng não ở những người khỏe mạnh. Trẻ sơ sinh, người cao tuổi và những người suy giảm miễn dịch là những đối tượng dễ mắc phải viêm màng não siêu vi do một số loại virus gây nên.

Những virus đó bao gồm:

Enterovirus
Inluenza
Quai bị
Sởi
Các virus Herpes như thủy đậu

Triệu chứng

Những triệu chứng của viêm màng não do siêu vi cũng tương tự như các loại viêm màng não khác, bao gồm:

Đau đầu
Cứng cổ
Nhạy cảm với ánh sáng
Lú lẫn
Nôn và buồn nôn

Không thể phân biệt viêm màng não do siêu vi với các loại viêm màng não khác khi chỉ dựa vào triệu chứng.

Điều trị

Kháng sinh sẽ không điều trị được viêm màng não do siêu vi hay tình trạng nhiễm siêu vi dẫn đến viêm màng não, tuy nhiên các bác sĩ cũng có thể chỉ định dùng kháng sinh cho đến khi có thể loại trừ được nguyên nhân do vi khuẩn.

Trong nhiều trường hợp, những bệnh nhân có viêm não do siêu vi sẽ không cần đến bất kỳ điều trị nào.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể sẽ cần các chăm sóc nâng đỡ như truyền dịch, hỗ trợ hô hấp hay theo dõi qua đêm tại bệnh viện. Hầu hết đều có thể tự khỏi mà không cần đến điều trị.

Viêm màng não do nấm

Viêm màng não do nấm xảy ra khi tình trạng nhiễm nấm của bệnh nhân lan đến não.

Dạng nhiễm trùng này thường gặp ở trẻ rất nhỏ và những người suy giảm miễn dịch.

Ví dụ như viêm màng não do nấm cryptococcus xuất hiện ở trên khắp thế giới và thường không làm cho bệnh nhân mệt mỏi. Tuy nhiên, nó có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở những đối tượng suy giảm miễn dịch.

Nấm gây bệnh có thể truyền từ môi trường bên ngoài vào người nhưng không thể truyền từ người sang người.